Bilim

7 Mart 2025 - 6 Nisan 2025

Bilim hakkında, 12 olumlu, 7 olumsuz, ve 10 önemli olmak üzere, toplam 31 olay izlendi.

Bilim İnsanları NASA Ay Nature Bingöl Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Karlıova Bill Hansson SpaceX Çin Naci Görür Avustralya Falcon 9 Antarktika Japonya Yedisu fayı Nebraska Üniversitesi Queensland Üniversitesi Erzincan Doğu Anadolu Fayı Avrasya levhası Science Advances Max-Planck Enstitüsü Drosophila melanogaster Anadolu Levhası Kuzey Anadolu Fayı Washington Üniversitesi Hayvanlar Steffen Gielen
Bilim İnsanları NASA Ay Nature Bingöl Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Karlıova Bill Hansson SpaceX Çin Naci Görür Avustralya Falcon 9 Antarktika Japonya Yedisu fayı Nebraska Üniversitesi Queensland Üniversitesi Erzincan Doğu Anadolu Fayı Avrasya levhası Science Advances

Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde yapılan bir araştırmada, bonoboların farklı sesleri birleştirerek anlamlı cümleler kurabildiği gözlemlendi. Araştırmacılar, 30 yetişkin bonobodan 700 ses kaydı alarak bu seslerin 300 farklı bağlamda nasıl kullanıldığını inceledi. Bonoboların yedi farklı ses türünü 19 farklı şekilde birleştirerek cümleler oluşturduğu belirlendi. Bu bulgular, bonoboların iletişim yeteneklerinin insanlar ve diğer primatlarla benzerlikler taşıdığını gösteriyor.
6 Nisan 2025

Lincoln Park Hayvanat Bahçesi'nde yaşayan kutup ayısı Siku'nun insan saçı kepeğine alerjisi olduğu tespit edildi. Veterinerler, Siku'nun kaşıntı ve tüy dökülmesi gibi rahatsızlıklarının ardından alerji testi uyguladı. Tedavi sürecinde, Siku'ya organik bal içinde alerjen maddeler verildi ve 36 ay sonra alerji tepkileri azaldı. Uzmanlar, hayvanların alerji geliştirmesinin, şehirlerde yaşayan insanlarla benzer nedenlerden kaynaklandığını belirtiyor.
5 Nisan 2025

Science Advances dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, dişi meyve sinekleri alkollü erkek sinekleri daha çekici buluyor. Araştırma, alkollü erkek sineklerin dişileri kendilerine çeken kimyasalları daha fazla salgıladığını ve bu sayede çiftleşme şanslarının arttığını gösteriyor. Çalışma, alkolün sineklerdeki etkisini ve bu etkilerin sinirsel devreler tarafından nasıl kontrol edildiğini inceliyor. Araştırma, sineklerin alkol tüketiminin üreme avantajı sağladığını ortaya koyuyor.
5 Nisan 2025

Science Advances dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, dişi meyve sinekleri alkollü erkek sinekleri daha çekici buluyor. Araştırma, alkollü erkek sineklerin dişileri kendilerine çeken kimyasalları daha fazla salgıladığını ve bu sayede çiftleşme şanslarının arttığını gösteriyor. Çalışma, alkolün sineklerdeki etkisini ve bu etkilerin sinirsel devreler tarafından nasıl kontrol edildiğini inceliyor. Araştırma, sineklerin alkol tüketiminin üreme avantajı sağladığını ortaya koyuyor.
5 Nisan 2025

Kaliforniya Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmada, yapay zeka robotlarının Turing Testi'ni geçtiği ve artık insanlardan ayırt edilemez hale geldiği gözlemlendi. Araştırmada, GPT-4.5 ve LLaMa-3.1 modelleri, katılımcılar tarafından sırasıyla yüzde 73 ve yüzde 56 oranında insan olarak değerlendirildi. Bu sonuçlar, yapay zekanın duygusal taklit yeteneği sayesinde Turing Testi'ni geçtiğini gösteriyor. Uzmanlar, bu durumun yapay zekanın duygusal akıcılıkta insanları aşması olarak değerlendiriyor.
5 Nisan 2025

Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Bingöl'de katıldığı bir programda Yedisu Fayı'nın kırılmak üzere olduğunu belirtti. Görür, fayların stresle dolduğunu ve Yedisu Fayı'nın 250 yıllık periyodunun dolduğunu ifade etti. 1939 Erzincan depreminde bile kırılmayan bu fayın, 1784'ten bu yana stres biriktirdiğini ve kırılmasının an meselesi olduğunu vurguladı. Görür, Bingöl'ün deprem dirençli hale getirilmesi gerektiğini söyledi.
5 Nisan 2025

Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Bingöl'de katıldığı bir programda Yedisu Fayı'nın kırılmak üzere olduğunu belirtti. Görür, fayların stresle dolduğunu ve Yedisu Fayı'nın 250 yıllık periyodunun dolduğunu ifade etti. 1939 Erzincan depreminde bile kırılmayan bu fayın, 1784'ten bu yana stres biriktirdiğini ve olası bir depremin Bingöl'ü etkileyebileceğini vurguladı. Görür, Bingöl'ün deprem dirençli hale getirilmesi gerektiğini söyledi.
5 Nisan 2025

Birleşmiş Milletler tarafından yayınlanan Dünya Mutluluk Raporu'nda Türkiye, geçen yıla göre dört sıra yükselerek 94'üncü sırada yer aldı. Finlandiya, sekiz yıldır olduğu gibi bu yıl da listenin başında yer aldı. Rapor, 147 ülkeden katılımcıların hayat memnuniyetlerini 10 üzerinden değerlendirmesiyle oluşturuldu. Türkiye'nin puanı 5,262 olarak kaydedildi ve ülke, son 13 yılda 0.08 puan kaybetti.
20 Mart 2025

Diyarbakır'da 10 yaşındaki Toprak Önkol, diş çekimi sonrası kanaması durmayınca hastaneye kaldırıldı ancak yapılan müdahalelere rağmen kurtarılamadı. Ailesi tarafından önce Çocuk Hastalıkları Hastanesi'ne götürülen çocuk, kan değerleri normal çıkınca taburcu edildi. Daha sonra diş çekimi için başka bir hastaneye götürülen çocuk, ameliyat sırasında hayatını kaybetti. Olayla ilgili sağlık müdürlüğü tarafından idari soruşturma başlatıldı.
20 Mart 2025

Çin Teknoloji ve Bilim Üniversitesi'nden araştırmacılar, Jinan-1 teknoloji test uydusunu kullanarak Çin'den Güney Afrika'ya 12 bin 900 kilometre mesafeden kuantum anahtar dağıtımı gerçekleştirdi. Bu deney, dünyanın en uzun mesafeli güvenli kuantum iletişimi olarak kaydedildi ve küresel ölçekte güvenli kuantum iletişimi potansiyelini gösterdi. Araştırmanın sonuçları Nature dergisinde yayınlandı ve bu alanda daha önce 833 kilometrelik bir rekor kırılmıştı.
20 Mart 2025

Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi'nden Doç. Dr. Mahmut Erbey, Kırşehir'de yeni bir böcek türü keşfetti. Bu tür, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi'nde yapılan incelemeler sonucunda yeni bir tür olarak tanımlandı ve 'Pentastira eminei sp. nov.' adıyla literatüre girdi. Türün ismi, Dr. Ersin Demirel tarafından eşinin adı olan 'Emine' olarak belirlendi. Bu keşif, bölge ve ülke faunasına önemli bir katkı sağladı.
20 Mart 2025

NASA astronotları Suni Williams ve Butch Wilmore, uzayda 286 gün mahsur kaldıktan sonra Dünya'ya dönüyor. İkili, SpaceX Crew Dragon kapsülü ile Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan ayrıldı. Bu süre, uzayda kalış rekoru olmasa da, önemli bir süre olarak dikkat çekiyor. Ekip, NASA ve SpaceX'in ortak rotasyonu olan Crew-9 görevlisi olarak görev yapıyordu.
18 Mart 2025

Çin Madencilik ve Teknoloji Üniversitesi'nden bir ekip, böcek hareketlerinden ilham alarak altı bacaklı bir uzay madencilik robotu geliştirdi. Bu robot, Ay ve asteroitlerde maden arama ve çıkarma işlemleri için tasarlandı ve mikro yer çekimli ortamlarda çalışabiliyor. Robot, simüle edilmiş Ay toprağı ortamında başarılı bir şekilde test edildi ve patent başvurusu yapıldı. Bu gelişme, gelecekte yıldızlararası madenciliğin önünü açmayı hedefliyor.
18 Mart 2025

Brezilya'da yapılan bir araştırmada, MERS-CoV ile benzer özellikler taşıyan yeni bir corona virüs türü yarasalarda tespit edildi. Araştırma, Brezilya'nın kuzeydoğusundaki Fortaleza şehrinden toplanan yarasa örnekleri üzerinde gerçekleştirildi. Virüsün insanlar üzerindeki etkileri henüz belirlenememiş olsa da, bilim insanları bu tür virüslerin halk sağlığı üzerindeki potansiyel riskleri nedeniyle sürekli izlenmesi gerektiğini belirtti. Hong Kong'daki laboratuvarlarda virüsün insanlara etkisi üzerine daha fazla araştırma yapılması planlanıyor.
17 Mart 2025

Sheffield Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, kara deliklerin beyaz deliklere dönüşebileceğini ve bu dönüşümle madde ve zamanın evrene geri salınabileceğini öne sürdü. Araştırma, kara deliklerin tekilliğinin yerini büyük kuantum dalgalanmalarının aldığını ve bu süreçte uzay ve zamanın sona ermediğini gösteriyor. Bu teorik model, kara deliklerin ve değişimlerinin incelenmesi için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Araştırmanın sonuçları, Physical Review Letters dergisinde yayımlandı.
16 Mart 2025

Antarktika etrafında dönen Antarktik Kutup Akıntısı, iklim krizi nedeniyle yavaşlıyor. Bu akıntı, küresel okyanus taşıma bandının bir parçası olup, dünya iklimini düzenlemede önemli bir rol oynuyor. Yeni bir araştırma, akıntının 2050 yılı itibarıyla yüzde 20 zayıflayacağını öngörüyor. Bu durum, biyoçeşitliliği ve kıyı toplumlarının balıkçılığa olan bağımlılığını etkileyebilir, ayrıca küresel deniz seviyesinin yükselmesine yol açabilir.
14 Mart 2025

ABD'nin Virginia kentinde, Ay'ın Dünya'nın gölgesine girmesiyle gerçekleşen ve 'kanlı ay tutulması' olarak adlandırılan olay fotoğraflandı. Bu olayda Ay tamamen kararmıyor, Dünya atmosferinden kırılan ışıklar Ay'a kırmızı bir renk veriyor. Ay tutulması, Ay'ın Dünya'nın gölgesine girmesiyle meydana gelir ve sadece dolunay evresinde gerçekleşebilir. Türkiye saatiyle 09.20'de başlayan tutulma, yaklaşık bir saat sürdü.
14 Mart 2025

İngiliz Antarktika Araştırmaları Enstitüsü, Antarktika'nın buzullar olmadan nasıl görüneceğine dair en detaylı haritayı oluşturdu. Bu çalışma, 60 yıllık hava fotoğrafları, uydu görüntüleri ve diğer gözlemlerden elde edilen verilerle gerçekleştirildi. Harita, Antarktika'nın buzullarının erimesi durumunda deniz seviyesinin 58 metre yükselebileceğini gösteriyor. Ayrıca, harita sayesinde daha önce bilinmeyen bazı coğrafi özellikler de ortaya çıkarıldı.
13 Mart 2025

Avustralya'nın Queensland eyaletindeki bir okulda, 2002 yılında kömür madencileri tarafından bulunan bir kaya parçası üzerinde 66 fosilleşmiş dinozor ayak izi keşfedildi. Bu izler, erken Jura dönemine ait ve 'Anomoepus scambus' adlı küçük bir otçul dinozora ait. Keşif, ülkede belgelenen en yoğun dinozor ayak izi koleksiyonlarından biri olarak değerlendiriliyor. Paleontolog Anthony Romilio, bu bulgunun dinozorların hareketleri ve davranışlarına dair önemli bilgiler sunduğunu belirtti.
13 Mart 2025

Avrupa merkezli Kuantum İnternet Birliği'nden bilim insanları, kuantum ağları için ilk işletim sistemini geliştirdiklerini duyurdu. Bu sistem, kuantum donanımının karmaşıklığını aşarak daha hızlı kuantum ağ uygulamaları geliştirilmesine olanak tanıyor. QNodeOS adı verilen işletim sistemi, farklı donanım türleriyle uyumlu çalışabiliyor ve kuantum teknolojisinin topluma yayılmasını hızlandırmayı hedefliyor. Çalışmanın sonuçları Nature dergisinde yayınlandı.
13 Mart 2025
İşaretlediklerim