Science

1 Ocak 2023 - 19 Eylül 2024

Science hakkında, 28 olumlu, 13 olumsuz, ve 18 önemli olmak üzere, toplam 63 olay izlendi.

ABD Science Advances Dünya NASA Proceedings of the National Academy of Sciences Bilim İnsanları Japonya Asya Alzheimer Science dergisi Britanya Çin Avrupa Afrika Popular Science Florida CNN Sciences Po Kuzey Amerika fareler Antarktika Fransa PNAS Ay California Üniversitesi sinirler
ABD Science Advances Dünya NASA Proceedings of the National Academy of Sciences Bilim İnsanları Japonya Asya Alzheimer Science dergisi Britanya Çin Avrupa Afrika Popular Science Florida CNN Sciences Po Kuzey Amerika fareler Antarktika Fransa

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST), evrenin en eskilerinden olduğu düşünülen üç galaksiyi inceledi ve galaksi oluşumunu ilk kez doğrudan gözlemledi. Araştırmada, galaksilerin yaydığı ışığın büyük miktardaki nötr hidrojen gazı tarafından emildiği ve bu gazın galaksileri beslediği tespit edildi. Bu gözlem, evrenin ilk yıldız sistemlerinin oluşumuna tanıklık edilmesi açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Araştırmacılar, galaksilerde genç yıldızların varlığını da belirledi ve bu gazın galaksilerin merkezine nasıl dağıldığını anlamak için çalışmalarını sürdüreceklerini açıkladı.
27 Mayıs 2024

Muş'ta plastik dolu yağışı gözlemlendi ve bu durumun nedenleri tartışılıyor. Havadaki su zerreciklerinde yoğun plastik veya kimyasal maddelerin bulunması, dolunun plastikleşmesine yol açmış olabilir. Erzincan İliç'te Amerikalı madencilerin sülfürik asit havuzları kurarak çevreye zarar verdiği ve bu durumun Doğu Anadolu'yu tehdit ettiği belirtiliyor. Ayrıca, ABD'de yapılan bir araştırma, yağmur sularına karışan mikroplastik partiküllerin ciddi boyutlara ulaştığını gösteriyor.
27 Mayıs 2024

Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, 'Blattella germanica' türü hamam böceklerinin genetik yapısının, 2 bin 100 yıl önce Asya'da yaşayan 'Blattella asahinai' türüne benzediği tespit edildi. Araştırmada, bu türün kıtalar arası ticari ve askeri hareketlilikler sebebiyle Ortadoğu ve Avrupa'ya ulaştığı ve buradan da dünyanın diğer bölgelerine yayıldığı belirtildi. Batı Avustralya Üniversitesi'nden Theo Evans, bu hamam böceklerinin hayatta kalmalarının insanlara gözükmemelerine bağlı olduğunu ve evrimsel olarak geceleri ortaya çıkacak şekilde adapte olduklarını söyledi.
21 Mayıs 2024

Japonya'nın Noto Yarımadası'nda yapılan bir araştırma, yoğun kar ve yağmurun yer altı basıncını artırarak bazı depremlerin oluşumuna katkıda bulunabileceğini ortaya koydu. Araştırma, son 11 yıl içindeki depremleri inceleyerek, 2020'den itibaren mevsimsel yağışların sismik hareketlerle eş zamanlı olduğunu gösterdi. Araştırmacılar, yağışların yer altındaki gözenek sıvısı basıncını artırarak sismik dalgaların hareketini yavaşlattığını, buharlaşma veya yüzey akışı ile basıncın azalması sonucu ise dalgaların hızlandığını belirtti.
13 Mayıs 2024

Amerika Birleşik Devletleri'nde bilim insanları, deniz yosunlarının değerli mineralleri depolayıp depolamadığını araştırıyor. Araştırma Projeleri Ajansı (ARPA-E), deniz yosunlarının platin, rodyum ve nadir toprak elementleri gibi önemli malzemeleri depolayabileceği potansiyelini incelemek için üç projeye 5 milyon dolar yatırım yaptı. Bu çalışmalar, deniz yosunlarının geleneksel ve derin deniz madenciliğine alternatif bir çözüm olabileceğini gösteriyor. Ancak, bu sürecin finansal olarak uygulanabilirliği ve çevresel etkileri hala belirsiz.
5 Mayıs 2024

Kanada'daki Dalhousie Üniversitesi araştırmacıları, 2018-2022 yılları arasında 84 ülkede yapılan plastik kirliliği denetimleri ve verilerini analiz etti. Science Advances dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, incelenen atıkların neredeyse yarısı hangi şirket tarafından üretildiği belirlenememişken, kaynağı belirlenen atıkların %11'i Coca Cola ve %5'i PepsiCo tarafından üretilmiş. Nestle, Danone ve Altria gibi diğer büyük şirketler de plastik kirliliğine katkıda bulunuyor.
1 Mayıs 2024

Elon Musk'ın Neuralink şirketi için cerrahi robotlar tasarlayan Afshin Mehin, Wired dergisine verdiği röportajda, yapay zeka ve nöroteknolojinin birleşimiyle ortaya çıkabilecek etik ve gizlilik sorunlarına dikkat çekti. Mehin, bu teknolojilerin şirket çıkarlarına hizmet edip etmediği konusunda endişelerini dile getirdi ve kişisel verilerin korunması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, Neuralink için tasarladığı beyin-bilgisayar arayüzleriyle felçli insanların bilgisayarları kontrol etmelerini sağlayan cihazlar geliştirdiğini ve bu alanda ödüller kazandığını belirtti.
22 Nisan 2024

Northwestern Üniversitesi araştırmacıları, spina bifida, felç ve çeşitli mesane hastalıkları olan insanlar için mesanenin doluluk oranını haber verecek bir implant tasarladı. Bu implant, mesanenin dış çeperine takılarak, doluluk oranını Bluetooth aracılığıyla bir akıllı telefon uygulamasına aktaracak. İmplant, idrar kaçırma sorunlarını önlemekle kalmayıp, sürekli enfeksiyonlar ve böbrek hasarı gibi ek organ hasarlarının önüne geçmeyi amaçlıyor. Cihaz, küçük hayvanlar ve primatlarda yapılan testlerde başarılı sonuçlar gösterdi.
28 Mart 2024

İzlandalı bilim insanları, İzlanda'nın güney batısındaki Grindavik kasabası yakınlarında bulunan bir yanardağ yarığında, kayıtlara geçen en hızlı magma akıntısını gözlemledi. 10 Kasım 2023 tarihinde yapılan gözlemlerde, magma akıntısının hızı saniyede 7 bin 400 metreküp olarak belirlendi. Bu hız, 2021, 2022 ve 2023'teki Fagradalsfjall bölgesindeki yanardağ patlamaları sırasında yapılan ölçümlerden yaklaşık 100 kat daha hızlı. Araştırmanın sonuçları Science dergisinde yayımlandı.
9 Şubat 2024

Yaklaşık yarım yüzyıl önce Japonya'da pazarlama amacıyla ortaya çıkan 'günde 10 bin adım' kuralının bilimsel geçerliliği sorgulanıyor. Yapılan yeni bir araştırma, dört kıtadan elde edilen verilerle günde 6 bin adımın optimal olduğunu öne sürüyor. 2021'de ABD'de yapılan bir çalışma, günde en az 7 bin adım atmanın erken ölüm riskini azalttığını bulmuştu. 2022'de yapılan meta-analizler ise, günde 6 ila 8 bin adımın 60 yaş ve üzeri yetişkinler için yeterli olduğunu gösteriyor. Araştırmalar, günde 8 ila 10 bin adımdan fazlasının ömrü uzatmadığını, ancak diğer sağlık yararları olabileceğini belirtiyor.
17 Ocak 2024

Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi ve diğer üniversitelerden dört akademisyenin yürüttüğü araştırma, Doğu Anadolu'da sık görülen yemek borusu kanseri vakaları üzerinde odaklanmıştır. Araştırmada, 25 yıl boyunca yemek borusu kanseri teşhisi konulan 1462 kişinin verileri incelenmiş ve hastaların %85'inin çayı çok sıcak içtiği belirlenmiştir. Çalışma, sıcak çay tüketiminin yemek borusu kanseri riskini artırdığını göstermiş ve sonuçlar Turkish Journal of Medical Sciences dergisinde yayımlanmıştır. Prof. Dr. Atilla Eroğlu, çayın 65 derecenin altında tüketilmesi gerektiğini ve sıcak çayın sindirim sistemindeki bariyeri yok ederek kansere sebep olabileceğini vurgulamıştır.
3 Ocak 2024

Science dergisi, 2023 yılının çığır açan buluşu olarak obezite tedavisinde kullanılan kilo verdiren ilaçları seçti. Bu ilaçlar GLP-1 hormonunu taklit ederek kilo kaybına ve kalp hastalıkları riskinin azalmasına yardımcı oluyor. Listede ayrıca küresel ısınmanın etkileri, doğal hidrojen kaynakları, yapay zekanın hava durumu tahminindeki başarısı, sıtma aşısının genel kullanım onayı, Alzheimer tedavisindeki ilerlemeler, Amerika kıtasının insanlar tarafından daha erken keşfedildiğine dair bulgular, süper kütleli kara deliklerin birleşmesi, ABD'deki akademik grevler ve eksa ölçekli bilişim gibi konular yer alıyor.
17 Aralık 2023

ABD'deki Oregon Üniversitesi tarafından yürütülen bir araştırma, dünyanın 2023 yılında iklim değişikliğiyle bağlantılı aşırı koşullara maruz kaldığını ortaya koydu. Araştırmanın başyazarı Dr. William J. Ripple, küresel sıcaklıklardaki her 0,1 derecelik artışın milyonlarca insanın ölümüne yol açabileceği konusunda uyarıda bulundu. BioScience dergisinde yayımlanan raporda, rekor sıcaklıklar ve buzul seviyelerindeki düşüş gibi aşırılıklar sıralandı. Ripple, fosil yakıt kullanımının azaltılması ve ormanların korunması gibi acil adımların atılması gerektiğini vurguladı.
27 Kasım 2023

Japonya'da Osaka Üniversitesi'nden Profesör Masahiko Haruno ve ekibinin yürüttüğü bir araştırma, sanal gerçeklik deneyimlerinin insanların korku ve fobileriyle başa çıkmasına yardımcı olabileceğini ortaya koydu. Araştırmada, yükseklik korkusu olan katılımcılar sanal uçuş deneyimine tabi tutuldu ve bu deneyimi kontrol edebilen katılımcıların, kontrol edemeyenlere göre daha düşük korku tepkisi gösterdiği gözlemlendi. Ayrıca, vücudun sanal deneyime dahil edilmesinin daha iyi sonuçlar verdiği belirtildi. Bu bulgular Society for Neuroscience'ın yıllık toplantısında sunulacak.
14 Kasım 2023

ABD'nin Florida eyaletinde, Big Cypress Ulusal Koruma Alanı'nda avlanan beş kişi, 90 kilogram ağırlığında ve 5,2 metre uzunluğunda bir Burma pitonunu yakaladı. Pitonu ilk gördüklerinde bir timsah sandılar, ancak daha sonra hayvanın bir piton olduğunu anladılar ve yaklaşık bir saat süren mücadele sonucunda üzerine oturarak hayvanı kontrol altına aldılar. Burma pitonları, Florida'da istilacı türler sınıfına giriyor ve yerli vahşi yaşam için tehdit oluşturduğu için kontrol altına alınmaları gerekiyor.
12 Kasım 2023

Bilim insanları, bağışıklık hücrelerini hasarlı beyin hücrelerinin yerini alacak şekilde başarıyla yeniden programladı. Bu, inme hastaları için yeni bir tedavi olabilir. Japonya'daki Kyushu Üniversitesi'nden bir ekip, mikrogliya adı verilen bağışıklık hücrelerini nöronlara dönüştürmeyi başardı. Bu teknoloji, fareler üzerinde test edildi ve başarılı oldu. Ancak, insan beyni bir fareninkinden oldukça farklı olduğu için, bu yöntemin inme hastalarına uygulanabilirliğini doğrulamak için daha fazla çalışma yapılması gerekiyor.
30 Ekim 2023

Pestisitlerin etkisiyle son 10 yılda böcek popülasyonu yüzde 41 azaldı ve türlerin üçte biri yok oluş tehlikesiyle karşı karşıya. Bu durum, çiçeklerin tozlaşmasını sağlayan ve zararlılarla mücadele eden böceklerin azalması nedeniyle ekosistem için büyük bir tehdit oluşturuyor. Pestisitler, böceklerin yanı sıra bitkiler ve sucul canlılar üzerinde de olumsuz etkiler yaratıyor. Türkiye'de de yoğun bir şekilde kullanılan pestisitlerin kalıntıları, analiz edilen gıda örneklerinin yüzde 49'unda tespit edildi. Zararlı böceklerle mücadelede pestisit kullanımını azaltabilecek yararlı böceklerin üretimi ve satışı ise artıyor.
22 Ekim 2023

Avustralyalı astronomlar, Dünya'ya ulaşması sekiz milyar yıl süren radyo dalgalarından kaynaklanan gizemli bir patlama saptadı. Hızlı Radyo Patlamaları (FRB) adı verilen bu dalgaların biri, sekiz milyar yıllık yolculuğunun ardından Dünya'ya ulaştı. Araştırmacılar, bu dalganın birleşmekte olan birkaç galaksinin yol açtığı patlama sonucu oluştuğunu belirtti. FRB'lerin, evrenin kütlesinin hesaplanmasında ve galaksiler arası iyonize olmuş materyalleri algılamada kullanılabileceği ifade edildi.
20 Ekim 2023

Kuzey ve batı Avrupa'da 15 bin yıl önce yaşayan Magdaleniyen kültüründe yamyamlık, yaygın bir cenaze ritüeliymiş. İnsanlar ölülerini zorunluluktan değil, kültürlerinin bir parçası olarak yiyordu. Araştırmada, çeşitli Avrupa ülkelerindeki 59 Magdaleniyen bölgesi incelendi ve 25'indeki mezar kültürü yorumlandı. Araştırmacılar, 15 bölgede çiğneme izleri olan insan kalıntıları, kesik izleri olan kafatası kemikleri ve iliğini çıkarmak için kasıtlı olarak kırılmış kemiklere rastladı. Bu bulgular, yamyamlığın Magdaleniyen kültüründe yaygın olduğunu ve beslenme amaçlı değil, bir gömme ritüeli olarak benimsendiğini gösteriyor.
6 Ekim 2023

2023 Nobel Fizik Ödülü, 'maddedeki elektron dinamiğinin incelenmesi için attosaniyelik ışık darbeleri üreten deneysel yöntemler' ile ilgili çalışmalarından dolayı Fransız-Amerikan Pierre Agostini, Macar-Avusturya asıllı Ferenc Krausz ve Fransız Anne L’Huillier'e verildi. Nobel Ödülleri, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor ve insanlığa hizmette bulunanlara veriliyor. Ödüller, fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 ayrı dalda en başarılı kabul edilen isimlere veriliyor.
3 Ekim 2023
İşaretlediklerim