Avrupa Birliği, vize serbestisi anlaşmalarını askıya alma yetkisini genişletiyor

Avrupa Birliği, sığınmacıların Batı Avrupa'ya seyahatini zorlaştıracak yeni bir sığınma ve göç anlaşmasını kabul etti. 2015 sığınmacı krizinden bu yana kalıcı bir çözüm arayan AB, 2020'de hazırlanan ve Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesinde onaylanan bu anlaşmayla, sığınmacıların AB ülkelerine giriş ve kalış koşullarını yeniden düzenliyor. Anlaşma, 2026'dan itibaren yürürlüğe girecek ve sığınmacı yükünün paylaşımı, hızlı tarama prosedürleri, güvenlik tehdidi değerlendirmeleri ve ortak veri tabanı oluşturulmasını içeriyor. İnsan hakları kuruluşları, anlaşmanın insanlık dışı bir sisteme yol açabileceği konusunda uyarılarda bulunuyor.

Türkiye, Schengen vizesi başvurularında yüksek ret oranlarıyla karşı karşıya. Pandemi sonrası artan başvurulara AB ülkeleri sıkça ret yanıtı veriyor ve randevu almakta zorluklar yaşanıyor. Avrupa Komisyonu, pandemi nedeniyle dünya genelinde Schengen vizelerine olan talepte ciddi düşüşler yaşandığını ve şimdi talebin artmasıyla konsoloslukların personel ve operasyonel kısıtlamalarla karşılaştığını belirtti. Komisyon, yaşanan sorunların Türkiye'ye özgü olmadığını vurguladı.

Avrupa Komisyonu, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi, Schengen vizesi başvuru sürecinin dijitalleştirilmesi konusunda siyasi bir uzlaşıya vardı. Yeni yönerge, resmi onay süreçlerinin tamamlanmasının ardından yürürlüğe girecek ve Schengen bölgesine vize almak zorunda olan ülkelerin vatandaşlarını etkileyecek. Vize başvuruları artık 'AB online vize başvuru platformu' üzerinden yapılacak ve vize ücretleri standardize edilecek. Dijital vize (şifrelenmiş 2D-Barkod) uygulaması ile sahte vizelerin önüne geçilmesi ve sınır güvenliğinin güçlendirilmesi amaçlanıyor.

Türkiye'den yapılan Schengen vizesi başvurularında ret oranları yüksek seviyede bulunuyor. Özellikle çok girişli vize talepleri, reddedilen başvuruların yaklaşık yüzde 80'ini oluşturuyor. Pandemi sonrası başvuruların artmasıyla birlikte, 2021'de Türkiye'den yapılan 271 bin 977 başvurunun yüzde 16,9'u, 2022'de ise 778 bin 409 başvurunun yüzde 15,7'si reddedildi. AB Komisyonu, Türk vatandaşlarının yaşadığı vize sorununun Türkiye'ye özgü olmadığını belirtiyor.

Avrupa Birliği, üye ülkeler arasında yıllardır süregelen tartışmaların ardından ortak göç ve iltica kuralları konusunda anlaşma sağladı. İsveç Göç Bakanı Maria Malmer Stenergard ve AB Komisyonu üyesi Ylva Johansson, sığınmacıların dağıtımında 'sorumluluk' ve 'dayanışma' arasında bir denge kurulduğunu belirtti. Sığınmacıları kabul etmeyen ülkeler, her sığınmacı için ev sahipliği yapan ülkelere 20 bin avro ödeme yapacak. Anlaşma, sığınma başvurularının hızlı değerlendirilmesini ve nitelikli olmayanların geri gönderilmesini kolaylaştıracak. Polonya ve Macaristan hariç diğer üye ülkeler anlaşmayı destekledi.