Türkiye'de kıdem tazminatı tavanı son 40 yılda en düşük seviyeye indi

Türkiye'de net asgari ücretin yüzde 34 zamla 11 bin 402 lira olarak belirlenmesinin ardından, ekonomistler ve bazı yorumcular, ülkede çalışanların büyük bir kısmının asgari ücretli olduğuna dikkat çekiyor. Çalışma Bakanlığı özel sektörde çalışanların yüzde 37'sinin asgari ücretle çalıştığını belirtirken, işçi örgütleri bu oranın yüzde 60'a yaklaştığını iddia ediyor. Ekonomistler, asgari ücretin yoksulluk sınırının oldukça altında kaldığını ve Türkiye'nin düşük ücretli bir ekonomi yapısına sahip olduğunu vurguluyor. Ayrıca, Türkiye'nin asgari ücretli çalışan oranı bakımından dünya genelinde ilk sıralarda yer aldığı ve bu oranın Avrupa Birliği ülkelerine göre çok daha yüksek olduğu belirtiliyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2023 yılının ilk yarısı için kıdem tazminatı tavanını 19 bin 982 lira 83 kuruş olarak belirledi. Aynı dönemde bedelli askerlik yapmak isteyenlerin ödeyeceği tutar ise 104 bin 84 lira 16 kuruş olarak güncellendi. Bu rakamlar, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 154'üncü maddesi uyarınca belirlenen aylık gösterge tablosu ve katsayılar kullanılarak hesaplandı.

2023 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü imzalandı ve bu protokolle kamuda çalışan yaklaşık 700 bin işçinin ücretlerine yüzde 45 oranında zam yapıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da katıldığı törende, en düşük kamu işçisi maaşının 15 bin liraya çıkarıldığı, gece çalışanlar ve fazla mesai ücretlerinde de artışlar yapıldığı açıklandı. İşçi sendikalarının talepleri arasında brüt taban ücretin 15 bin liraya yükseltilmesi ve ücretlere yüzde 15 refah payı eklenmesi gibi maddeler yer alıyordu. Bu protokol, aynı zamanda özel sektörde imzalanacak toplu iş sözleşmeleri için de bir çerçeve oluşturuyor.

Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) verilerine göre, dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için gerekli asgari harcama tutarı olan açlık sınırı 13 bin 334 lira, yoksulluk sınırı ise 43 bin 433 lira oldu. Bekar bir çalışanın yaşama maliyeti ise aylık 17 bin 336 TL olarak hesaplandı. Asgari ücretin 2023'ün ortasında yapılan zamla 11 bin 402 lira olduğu göz önüne alındığında, açlık sınırı asgari ücretten 2 bin lira fazla.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın seçim öncesinde en düşük emekli maaşını 7 bin 500 lira olarak açıklamasının ardından, bazı emeklilerin hesaplarına beklenenden daha düşük meblağlar yattı. Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren düzenleme sonrası, emeklilerin hesaplarına 5 bin 500 ile 6 bin lira arasında değişen tutarlarda para yatırıldığı görüldü. Tüm Emekliler Sendikası Genel Başkanı Salman Hürkardeş, yapılan düzenlemeyi 'seçim rüşveti' olarak nitelendirerek, emeklilerin insanca yaşayabilmeleri için maaşların en az 15-16 bin lira olması gerektiğini ifade etti.