Dünya Sağlık Örgütü, 2050 yılına kadar kanser vakalarında yüzde 77 artış olabileceği konusunda uyarıda bulundu

1990'lı yıllardan bu yana kanser ölüm oranları, çeşitli önleme programları ve tedavi yöntemleri sayesinde düşüş göstermiş ve son 30 yılda %33'lük bir azalma yaşanmıştır. Ancak pandemi döneminde sağlık sistemine erişimde yaşanan zorluklar nedeniyle ileri evre kanser tanılarında artış beklenmektedir. Türkiye'de her yıl yaklaşık 200 bin kişi kanser teşhisi almaktadır ve en sık görülen kanser türleri arasında meme, tiroid, rahim ve akciğer kanserleri bulunmaktadır. Ayrıca, HPV aşısının rahim ağzı kanserini azalttığı ve Türkiye'de DSÖ'nün önerdiği kolorektal, meme ve rahim ağzı kanserleri için ücretsiz tarama programları bulunduğu belirtilmiştir.

Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı'na göre, obezite 13'ten fazla kanser türünün oluşumunda etkili bir faktör. Batı tarzı diyetlerin yüksek yağ ve hayvansal protein içeriği, düşük lif içeriği ile obeziteye zemin hazırladığı ve kanser riskini artırdığı belirtiliyor. Prof. Dr. Mustafa Özdoğan, obezitenin sigaradan sonra kansere neden olan en büyük çevresel faktör olduğunu ve gelecekte birincil kanser etkeni olabileceğini ifade ediyor. Ayrıca, sağlıklı beslenme ve egzersizle kilo vermenin kanser riskini azalttığı, Akdeniz diyetinin kanserden korunmada etkili olduğu ve vitamin/mineral takviyelerinin kontrolsüz kullanımının önerilmediği vurgulanıyor.

Dünya Sağlık Örgütü'nün 2000 ile 2030 yılları arasındaki tütün kullanım eğilimlerini incelediği yeni raporuna göre, dünya genelinde tütün kullanımı azalıyor. 2000 yılında her üç yetişkinden biri tütün kullanırken, 2022'de bu oran her beş yetişkinden birine düştü. Türkiye'de 15 yaş üstü sigara içenlerin sayısı 20 milyon civarında iken, Almanya'da bu sayı 13 milyon. DSÖ, tütün kullanım oranları düşse de tütüne bağlı ölümlerin yüksek seyretmeye devam edeceği konusunda uyarıyor. 2010-2025 arasında tütün kullanımında %30'luk bir düşüş hedeflenmiş olmasına rağmen, bu hedefin gerçekleşmeyeceği belirtiliyor.

Dünya Sağlık Örgütü'nün raporuna göre, dünya genelinde yetişkinlerin yüzde 17,5'i kısırlık sorunu yaşıyor. Kısırlık, düzenli korunmasız cinsel ilişkiye rağmen 12 ay içinde gebelik elde edilememesi olarak tanımlanıyor. DSÖ, özellikle yoksul kesimlerin tedavi masraflarını karşılamakta zorlandığını ve uygun fiyatlı, yüksek kaliteli doğurganlık tedavisine erişimin artırılmasının acil bir ihtiyaç olduğunu belirtiyor. Ayrıca, birçok ülkede kısırlıkla ilgili güvenilir veri eksikliği olduğu ve tedavi maliyetlerinin bazı durumlarda yıllık gelirlerden daha yüksek olabileceği vurgulanıyor.

İskoçya, HPV aşısının etkinliği sayesinde 2040 yılına kadar rahim ağzı kanserini tamamen ortadan kaldırma hedefini duyurdu. Dünya Sağlık Örgütü, rahim ağzı kanserinin aşı ile dünyada ortadan kaldırılabilecek ilk kanser türü olabileceğini belirtiyor. İskoçya'da yapılan bir çalışmada, 1988 ile 1996 arasında doğmuş ve aşılanmış kadınlar arasında rahim ağzı kanseri görülmedi. Türkiye'de ise Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın HPV aşısını ulusal aşılama programına dahil etme sözünü yerine getirmesi bekleniyor.