Mental doping olarak bilinen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ilaçlarının kötüye kullanımı artıyor

NP İstanbul Beyin Hastanesi'nde yapılan toplantıda uzmanlar, sınavlara hazırlanan çocukların performans artırıcı ilaçlar kullanmasının uzun vadede bağımlılığa yol açabileceği konusunda ebeveynleri uyardı. Prof. Dr. Nevzat Tarhan, kontrol edilebilen stresin başarıyı artırabileceğini, ancak kontrol edilemeyen stresin öğrenme hızını yavaşlattığını belirtti. Ayrıca, ebeveynlerin çocuklarını başkalarıyla kıyaslamamaları ve onlara destek olmaları gerektiği vurgulandı. Uzmanlar, sınav kaygısının yönetilebilir olduğunu ve gerektiğinde medikal tedavilerin uygulanabileceğini ifade etti.

Harvard'dan psikolog Debbie Sorensen ve sinirbilimci Dr. Heidi Hanna, stresin bağımlılık yapıcı etkileri üzerine uyarılarda bulundu. Stresin, kortizol ve dopamin salgılayarak ödül merkezini harekete geçirdiği ve tekrarlanan davranışları teşvik ettiği belirtildi. Kronik stresin, uyuşturucu kadar bağımlılık yapabileceği ve yüksek hırslı kişilerin tükenmişlik ve kronik strese daha yatkın olduğu ifade edildi. Sorensen, stres bağımlılığının belirtileri olarak dinlenmekten kaçınma, sürekli telefon kontrolü ve her şeye 'evet' demeyi sıraladı.

Türkiye Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Derneği İkinci Başkanı Prof. Dr. Demirhan Dıraçoğlu, hareketsizliğin vücuttaki tüm organ ve sistemleri olumsuz etkilediğini belirtti. Dünya Sağlık Örgütü ve Sağlık Bakanlığı, haftalık belirli sürelerde fiziksel aktivite yapılmasını öneriyor. Hareketsizlik, kalp ve damar hastalıkları, diyabet, depresyon gibi birçok hastalığın riskini artırıyor. Ayrıca, bağırsak mikrobiyotasının sağlığı için de düzenli egzersiz önemli.

Yeni bir araştırmaya göre, ergenlik dönemindeki internet bağımlılığı, gençlerin beyin kimyasında bağımlılık yaratan davranışlara yol açabilecek değişikliklere neden olabilir. Araştırma, 2013 ile 2023 yılları arasında internet bağımlılığı tanısı konmuş 10 ile 19 yaş arası 237 çocuğu kapsayan 12 çalışmayı inceledi. Beynin hafıza, karar verme ve etkin düşünmeyle ilgili bölümlerindeki işlevsel bağlantıda genel bir azalma saptandı. Bu değişikliklerin, ergenlerde bağımlılık yaratan davranış ve eğilimlerin yanı sıra zihinsel sağlık, gelişim, entelektüel yetenek ve fiziksel koordinasyonla bağlantılı davranış değişikliklerine yol açabileceği belirtildi.

Araştırmalar, aşırı teknoloji kullanımının demans benzeri bilişsel değişikliklere ve potansiyel olarak demans riskinin artmasına yol açabileceğini gösteriyor. 'Dijital demans' terimi, teknolojinin aşırı kullanımı sonucu bilişteki değişiklikleri tanımlamak için kullanılıyor, ancak bu durum resmi olarak teşhis edilebilir bir sağlık durumu değil. 2022'de yapılan bir araştırma, televizyon izlemenin demans riskini artırırken, bilgisayar kullanımının daha düşük demans riskiyle ilişkilendirildiğini buldu. Dijital demansın önlenmesi için önerilen adımlar arasında telefon bildirimlerini sınırlamak ve pasif medya süresini azaltmak yer alıyor.