Tütün kullanımı, her yıl dünya genelinde 8.2 milyon, Türkiye'de ise 80 bin-100 bin insanın ölümüne neden oluyor

Türkiye, tütün kullanımında Avrupa'daki 27 ülke arasında artış gösteren tek ülke olarak dikkat çekiyor. 2012'den sonra tütün kullanım sıklığı ve yasal sigara tüketimi önemli ölçüde arttı. Çocuklar arasında da tütün kullanımı alarm verici düzeylere ulaştı. Sağlık Bakanlığı ve diğer kurumların raporları, tütünle mücadelenin yetersiz kaldığını gösteriyor. İstanbul Tabip Odası, Türk Toraks Derneği ve Sağlığa Evet Derneği gibi kuruluşlar bu duruma dikkat çekerek, mevcut yasaların kararlılıkla uygulanması gerektiğini vurguluyor.

Dünya Sağlık Örgütü, tütün yerine gıda üretiminin teşvik edilmesi gerektiğini vurgulayarak, tütün tarımının hem insan sağlığına hem de çevreye verdiği zararları gündeme getirdi. Tütün tarımının yapıldığı alanlarda besin yetiştirilmesiyle milyonlarca insanın beslenebileceği belirtiliyor. Tütün tarımı, çevreye ve insan sağlığına zarar veren kimyasalların kullanımı, ormanların yok edilmesi ve su kaynaklarının kirlenmesi gibi olumsuz etkilere neden oluyor. Ayrıca, tütün tarımında çocuk işçiliği ve kadınların ağır çalışma koşulları gibi sosyal sorunlar da bulunuyor. Türkiye'de de tütün üretimi azalmış, ancak tüketim ve ithalat artmış durumda. Sağlık ve tarım uzmanları, tütün üreticilerinin alternatif sürdürülebilir ürünlere geçişinin desteklenmesi gerektiğini ifade ediyor.

Türkiye'de 2012-2022 arasında kadınlar arasında sigara içme oranı yüzde 38.3 artarak erkeklerin oranını geçti. Sigara içen kadınlar, KOAH ve akciğer kanseri gibi hastalıklar açısından daha fazla risk altında. Türk Toraks Derneği, kadınların tütün endüstrisinin pazarlama taktiklerinden korunması için acil önlemler talep ediyor. Kadınlar arasında sigara kullanımının artması, gebelik ve cinsiyete özel kanser risklerini de beraberinde getiriyor. Tütün endüstrisi, dijital kanallar ve aromalı ürünlerle kadınları hedef alarak sigara içme oranlarını artırmaya çalışıyor.

Türkiye, tütünle mücadele amacıyla Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi'ni imzalamasına rağmen, Ocak 2019 ile Ağustos 2022 arasında tütün endüstrisine çeşitli teşvikler sağlamıştır. Bu durum, tütün ve ürünlerinin yol açtığı sağlık sorunları ve ölümlerle çelişmektedir. Tütün kullanımı Türkiye'de yıllık yaklaşık 100 bin ölüme neden olmakta ve erkeklerdeki kanser ölümlerinin %35'ini, kadınlarda ise %15'ini oluşturmaktadır. Araştırmacılar, tütün endüstrisine verilen yatırım teşviklerinin tütün kontrolüne zarar verdiğini ve Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi'ne aykırı olduğunu belirtmektedirler. Ayrıca, tütün endüstrisine verilen teşviklerin sağlık ve tütün kontrolü çalışmalarına ayrılması gereken vergi gelirlerinin endüstriye aktarılması anlamına geldiği vurgulanmaktadır.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin tütün ürünlerine karşı en etkili mücadeleyi yürüttüğünü iddia etse de, resmi veriler bu iddiayı desteklemiyor. Türkiye, 27 Avrupa ülkesi arasında tütün kullanım sıklığı artan tek ülke olarak öne çıkıyor. 2012-2020 yılları arasında tütün kullanım sıklığı genel olarak %20, kadınlarda ise %38 arttı. Ayrıca, e-sigara ve diğer tütün ürünlerinin yaygınlaşması, tütünle mücadeledeki eksiklikleri gözler önüne seriyor.