Türkiye Barolar Birliği, depremde yıkılan binaların sorumluları hakkında suç duyurusunda bulundu

2018 yılında çıkarılan imar barışı düzenlemesi, yapı kayıt belgesi alan binaların deprem dayanıklılığı konusunda maliklerini sorumlu tutuyor ve bu durum, 6 Şubat'taki büyük depremler sonrası tartışma konusu oldu. Uzmanlar, yıkılan binaların çoğunun bu belgeye sahip olduğunu ifade ediyor. Kanun, yapı kayıt belgesi verilen yapılar için yıkım kararlarını ve para cezalarını iptal ediyor, böylece belediye ve bakanlığın sorumluluğunu kaldırıyor. Depremler sonrasında müteahhitlere yönelik tutuklamalar yapılırken, yetkililer hakkında herhangi bir işlem yapılmadı.

Kahramanmaraş merkezli depremler sonucunda en az 6 bin 444 bina yıkıldı. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, deprem bölgesindeki incelemeler sırasında ihmali olanların hesap vereceğini belirtti. Diyarbakır başsavcılığı başta olmak üzere yedi şehirde yıkılan binalarla ilgili soruşturma başlatıldığını ve teknik bilirkişi heyetlerinin görevlendirildiğini açıkladı. Soruşturmalar, binaların yapımını üstlenen ve imara aykırı değişiklik yaparak yıkılmasına neden olan kişilerin tespiti üzerine yoğunlaşacak.

Adalet Bakanlığı, Kahramanmaraş ve çevresindeki depremler sonrasında yıkılan binalarla ilgili olarak 10 ilde 'deprem suçları soruşturma büroları' kurulması için talimat verdi. Bu bürolar, binaların yıkılmasından sorumlu kişilerin belirlenmesi ve delil karartma veya kaçma ihtimallerine karşı gerekli önlemleri alacak. Daha önce yedi ilde soruşturma başlatılmış ve Hatay'da yıkılan bir rezidansın müteahhidi kaçmaya çalışırken yakalanmıştı.

Kahramanmaraş merkezli depremlerde yıkılan yeni binalar, Türkiye'deki yapı güvenliği ve deprem yönetmeliklerinin etkinliğini sorgulatıyor. 2018'de güncellenen yönetmeliklere göre deprem bölgesindeki binaların yüksek kaliteli beton ve çelik çubuklarla güçlendirilmesi gerekiyor. Ancak, depremde yıkılan binaların yönetmeliğe uygun olmadığı düşünülüyor. 1999 depreminden sonra sıkılaştırılan inşaat yönetmelikleri, uygulamada yetersiz kalmış ve geçmişte hasar görmüş binaların güçlendirilmesi de yetersiz bulunmuş. Türkiye'de daha önce uygulanan imar affı nedeniyle güvenlik sertifikası olmayan binaların cezadan muaf tutulduğu ve bu durumun deprem riskini artırdığı belirtiliyor.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Kurum, deprem bölgesindeki 11 şehirde yapılan hasar tespit çalışmalarına göre 130 bin binanın yıkık veya acil yıkılacak durumda olduğunu açıkladı. Bu binalar toplamda 430 bin bağımsız birimi kapsıyor. İnşaat Mühendisleri Odası, hasar seviyelerini ağır, orta ve az hasarlı olarak sınıflandırıyor. Ağır hasarlı binaların hemen yıkılması gerektiği, orta hasarlı binaların güçlendirilmesi gerektiği ve az hasarlı binaların ise taşıyıcı sistemi hasar görmediği için geri dönülebileceği belirtiliyor.