Hatay'da depreme dayanıklı hale getirilen bina ayakta kaldı

Hatay'da, 6 Şubat'taki depremler sonrası, Çevre Bakanlığı'na bağlı yapı denetim ve yapı malzeme şube müdürlüğü binasının bir kısmı 'apar topar' yıkıldı. Yıkım sırasında, binalarla ilgili önemli belgelerin enkaz altında kaldığı görüntülendi. Hatay Baro Başkanı Hüseyin Cihat Açıkalın, yıkım kararı olmadığını belirtirken, Çevre Şehircilik ve İklim Bakanlığı delil karartma iddialarını asılsız olarak nitelendirdi. Avukatlar, yıkımı engellemeye çalıştı ve belgelerin korunması için nöbet tuttuklarını ifade etti.

Yerbilimci Prof. Dr. Naci Görür, Adıyaman-Hatay deprem bölgesinin gelecekte 7 ve üstü büyüklükteki depremlere sahne olabileceğini belirterek, bölgenin yeniden inşasında alışılagelmiş yöntemlerin yetersiz kalacağını ifade etti. Görür, deprem dirençli malzemeler, hafif ve elastik yapılar, deprem etkisini azaltacak donanımlar ve özel mimari planlar gerektiğini vurguladı. İktidarın seçim politikası çerçevesinde deprem bölgesindeki ihaleleri kendisine yakın şirketlere verdiği ve inşaatları bir yıl içinde tamamlamayı hedeflediği belirtildi.

Kahramanmaraş merkezli depremlerde yıkılan yeni binalar, Türkiye'deki yapı güvenliği ve deprem yönetmeliklerinin etkinliğini sorgulatıyor. 2018'de güncellenen yönetmeliklere göre deprem bölgesindeki binaların yüksek kaliteli beton ve çelik çubuklarla güçlendirilmesi gerekiyor. Ancak, depremde yıkılan binaların yönetmeliğe uygun olmadığı düşünülüyor. 1999 depreminden sonra sıkılaştırılan inşaat yönetmelikleri, uygulamada yetersiz kalmış ve geçmişte hasar görmüş binaların güçlendirilmesi de yetersiz bulunmuş. Türkiye'de daha önce uygulanan imar affı nedeniyle güvenlik sertifikası olmayan binaların cezadan muaf tutulduğu ve bu durumun deprem riskini artırdığı belirtiliyor.

Türkiye'de yaşanan yıkıcı depremler sonrası, mimar Doğan Tekeli binaların hızlı ve alelade yapıldığını belirtti. 70 yıllık meslek hayatında pek çok projede yer alan Tekeli, inşaat sektöründeki düzeni ve müteahhitlerin mesleki sorumluluk eksikliğini eleştirdi. Ayrıca, Türkiye'deki mimarlık akımlarının kaotik bir durumda olduğunu ve Anadolu'da kimliksiz 'kalfa yapısı' diye adlandırılan yapıların yaygınlaştığını ifade etti. Hükümetin imar barışı uygulaması ve yıkılan binaların durumu da tartışma konusu oldu.

Karadeniz Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü akademisyenleri, Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası yıkılan binalardan alınan karot örneklerini inceledi. Çalışmalar sonucunda, beton basınç dayanımının yönetmelikte belirtilen değerlerin yarısından az olduğu tespit edildi. Prof. Dr. Ahmet Can Altunışık, bu durumun yıkımların ana nedenlerinden biri olduğunu ifade etti.