Robot dişçi ilk tam otomatik işlemi gerçekleştirdi

ABD'li nöroteknoloji şirketi Neuralink'in kurucusu Elon Musk, şirketin beynine çip takılan ilk insan üzerindeki deneylerinin başarılı olduğunu ve bu kişinin düşünceleriyle bilgisayar faresini kontrol edebildiğini duyurdu. Neuralink, Mayıs 2023'te ABD Gıda ve İlaç İdaresi'nden (FDA) insan deneyleri için onay almıştı. Şirket, beyin çipleri aracılığıyla felç, körlük gibi nörolojik rahatsızlıkları tedavi etmeyi ve engelli bireylerin hayat kalitesini artırmayı hedefliyor.

ABD'deki New York Üniversitesi'nde, iş kazası sonucu sol gözünü kaybeden bir hastaya dünyanın ilk tüm göz nakli yapıldı. 140'tan fazla sağlık çalışanının katıldığı 21 saatlik operasyonda, göz naklinin yanı sıra, sinir yenilenmesini desteklemek için donörün iliğinden alınan yetişkin kök hücreleri de enjekte edildi. Nakil yapılan gözün görme yetisi kazanıp kazanamayacağı henüz belirsiz olsa da, retinaya kan akışının olduğu gözlemlendi. Operasyon, estetik açıdan önemli bir başarı olarak değerlendiriliyor.

Robotik cerrahi, yaklaşık 50 yıl önce astronotları uzaydan ameliyat etmek için geliştirilmeye başlandı ve bugün yılda yaklaşık 1.8 milyon ameliyat yapılıyor. Türkiye'de 50 binden fazla robotik cerrahi ameliyatı yapıldı. Da Vinci adlı robotik cerrahi sistemi, Türkiye'de 20 özel, dokuz üniversite ve 11 kamu hastanesinde bulunuyor. Dünyada 8 bin 42 adet kurulu robotik cerrahi sistemi bulunuyor. Türkiye'de en sık üroloji, genel cerrahi, kalp ve damar cerrahisinde kullanılıyor. İstanbul'da iki Da Vinci robotik cerrahi sistemi eğitim merkezi bulunuyor ve dünyanın farklı ülkelerinden cerrahlar burada eğitim alıyor.

ABD'de 46 yaşındaki emekli asker Aaron James, dünyanın ilk tam göz naklini geçiren kişi oldu. 2021'de bir kaza sonucu yüzünün büyük bölümünü kaybeden James, 140'tan fazla sağlık çalışanının katıldığı 21 saatlik bir ameliyatla kısmi yüz ve tam göz nakli yapıldı. Nakil sonrası yapılan testler, donör gözdeki ışığa duyarlı sinir hücrelerinin canlı kaldığını gösterdi. Araştırmacılar, bu ilerlemenin kritik duyu organlarına yönelik nakillerin araştırılmasına ilham olabileceğini belirtti.

ABD'li cerrahlar, Nebraska-Lincoln Üniversitesi ve Virtual Incision şirketi işbirliğiyle, uzaktan kontrol edilebilen Minyatür Vivo Robotik Asistan (MIRA) robotu kullanarak Uluslararası Uzay İstasyonu'nda (ISS) bir cerrahi operasyon simülasyonu düzenledi. SpaceMIRA adı verilen robot, hem önceden programlanmış hem de uzaktan kontrol edilebilen operasyonlar yapabilme kapasitesine sahip. SpaceX roketiyle ISS'ye gönderilen SpaceMIRA, istasyonda kullanılan ilk cerrahi robot oldu. Bu başarı, dünyadaki sağlık tesisleri için de yeni imkanlar sunabileceğinin sinyalini verdi.