Dünya Sağlık Örgütü'nün raporuna göre Türkiye, sigarayla mücadelede başarılı

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) Türkiye'yi sigarayla mücadelede en başarılı ülkeler arasında göstermesine Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı'dan itiraz geldi. Dağlı, son yıllarda mücadelede tavizler verildiğini belirtti ve tütün kontrolünde başarı öyküsü aramak aşırı iyimserlik dedi. Dağlı, Türkiye'de erkeklerin yüzde 44,1'i, kadınların yüzde 19,2'si ve toplam erişkin nüfusun yüzde 31,6'sının sigara kullandığını belirtti. Ayrıca, Türkiye'nin 30 ülke arasında tütün satış hacmi en çok büyüyen ülke olduğunu ifade etti.

Türkiye İlaç Sektörü Raporu 2023'e göre, Türkiye'de yenilikçi ilaçlara erişim oranı son dört yılda %20'den %6'ya düşmüştür. 2018-2021 arasında Avrupa İlaç Ajansı tarafından onaylanan 168 yenilikçi tedaviden Türkiye'de sadece 10'una erişim mümkündür. Türkiye'de kişi başı ilaç satışı ve ilaç satışlarının GSYH içindeki payı OECD ülkeleri arasında düşük seviyededir. Rapor, Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği ve Avrupa İlaç Endüstrileri ve Birlikleri Federasyonu sponsorluğunda hazırlanmıştır.

Danimarka'daki Aarhus Üniversitesi'nden bilim insanları, Birleşik Krallık merkezli Biobank'teki genetik verileri inceleyerek sigara içmenin zihinsel hastalıklara neden olduğunu ve hastaneye yatma riskini yüzde 250 artırdığını belirtti. Araştırmada, sigara içenlerin genellikle 30'larından sonra zihinsel rahatsızlıklar nedeniyle hastanede tedavi gördükleri ve sigaranın özellikle depresyon ve bipolar bozukluğa yol açtığı tespit edildi. Ayrıca, sigarayla ilişkilendirilen genleri taşıyan ancak sigara içmeyen kişilerin, bu genleri taşıyan ve sigara içen kişilere kıyasla ruhsal bozuklukların ortaya çıkma olasılığının daha düşük olduğu gözlemlendi.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) temel ilaçlar listesindeki, gebelik sonlandırılmasında kullanılan ve ağızdan alınan güvenilir ilaçlar Türkiye'de eczanelerden temin edilemiyor. Türkiye'de gebeliğin 10'uncu haftası doluncaya kadar istek üzerine kürtaj yaptırmak hukuken mümkün. Ancak 2012'de dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 'Her kürtaj bir Uludere'dir' demesiyle fiilen engellenmeye başlandı. İlaçla kürtaj (düşük) daha az maliyetli ve kullanımı kolay bir yöntem. DSÖ'nün temel ilaçlar listesinde, ilaçla kürtaj için kullanılan mifebriston (RU-486 adıyla da biliniyor) ve misoprostol yer alıyor. Ancak mifepristone Türkiye'ye hiç girmedi. Misoprostol ise mide koruyucu ilaç olarak reçete ediliyor ve eczanelerde satılıyordu.

Ünlü gastronomi eleştirmeni Vedat Milor, Türkiye'ye geldiğinde sevdiği lokantalara gidemediğini belirtiyor. Sebebi olarak, bu mekanlarda yasağa rağmen sigara içilmesini gösteriyor. Milor, sigara dumanının hem fiziksel rahatsızlık yarattığını hem de yemeklerin kokusunu ve tadını almasını engellediğini ifade ediyor. Türkiye'de sigara yasağının var olduğunu ancak uygulanmadığını vurguluyor.