Türkiye'de enflasyon ve tasarruf araçlarının reel getirisi

Alaattin Aktaş, reel faiz oranlarının hesaplanmasında kullanılan yöntemlerin ve gelecek dönem enflasyon tahminlerine duyulan güvensizliğin, tasarruf sahiplerinin döviz ve altın gibi alternatif yatırım araçlarına yönelmesine neden olduğunu belirtiyor. Aktaş, mevcut enflasyon oranları ile karşılaştırıldığında, yüzde 55'lik faiz oranının negatif olarak değerlendirilmesinin yanlış olmadığını, ancak bu hesaplama yönteminin pratikte doğru bir yaklaşım olduğunu ifade ediyor. Yazısında, gelecek dönem enflasyon tahminlerine güven olmamasının, bu tür bir hesaplama yönteminin tercih edilmesinin ana nedeni olduğunu vurguluyor.

Esfender Korkmaz, 1980 öncesi Türkiye'de yaşanan yüksek enflasyon oranlarına değinerek, nominal ve reel faiz kavramlarını açıklıyor. Merkez Bankası'nın gösterge faiz oranının beklenen TÜFE'nin altında olduğunu ve gerçekte reel faizlerin artmadığını, hatta eksi değerde olduğunu belirtiyor. Ayrıca, seçim ekonomisinin toplam talebi ve TÜFE'yi artıracağını, bu durumun 2024 Haziran ayına kadar aylık enflasyon oranlarının 2023'ün üzerinde çıkacağını öngörüyor. Bu koşullar altında, TL mevduat hesabı açanlar için bankaların ortalama yüzde 51 faiz verdiğini ifade ediyor.

TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç, Ekonomik Araştırma Forumu konferansında yaptığı konuşmada, iç talebin güçlü olması nedeniyle Merkez Bankası'nın enflasyon tahmininin gerçekleşmeyeceğini ifade etti. Altınsaç, geçen yılın temmuz ve ağustos aylarında daha güçlü bir faiz artışı yapılması gerektiğini belirterek, mevcut politikaların yetersiz olduğunu ve maliye politikalarının daha fazla destek vermesi gerektiğini vurguladı. Ayrıca, reel sektörde son 10 yılda bir verimlilik artışı olmadığını, bu durumun Türk Lirası'nın değeriyle ilgili olmadığını dile getirdi.

Merkez Bankası, reel ve finansal sektör temsilcileri ile profesyonellerden oluşan 70 katılımcıyla gerçekleştirdiği mart ayı piyasa katılımcıları anketinin sonuçlarını yayınladı. Ankete göre, yıl sonu dolar/TL beklentisi 40,53 lira, cari yıl sonu TÜFE artışı beklentisi ise yüzde 44,19 olarak belirlendi. Dolar/TL beklentisi bir önceki ankete göre yükselirken, enflasyon beklentisi de arttı. Ancak, politika faizinde bir değişiklik beklenmiyor.

Nisan ayında Türk lirası mevduatının reel getiri oranı eksi 0,56 olarak gerçekleşti, yıllık bazda ise reel kayıp yüzde 32,81'e ulaştı. Buna karşın, BİST 100 endeksi ve külçe altın pozitif reel getiri sağladı. Türkiye'deki yüksek enflasyon oranları ve Merkez Bankası'nın politikaları nedeniyle TL mevduatında değer kaybı yaşandı. Ayrıca, döviz sorunu ve dış borçlarda temerrüt riski gibi ekonomik belirsizlikler devam etmektedir.