Türkiye ve dünyada kullan-at işçi sorunu ve modern kölelik

Birleşmiş Milletler'e bağlı Uluslararası Göç Örgütü'nün 2024 Dünya Göç Raporu'na göre, Türkiye yaklaşık 3,6 milyon mülteci ile dünyada en fazla mülteci barındıran ülke oldu. Bu mültecilerin çoğunluğu Suriyelilerden oluşuyor. Raporda ayrıca, uluslararası göçün ekonomik büyüme ve insani gelişme için önemli bir itici güç olduğu ve uluslararası bağışların 2000'den 2022'ye kadar büyük oranda arttığı belirtiliyor. Dünya genelindeki uluslararası göçmen sayısı 281 milyon, yerinden edilenlerin sayısı ise 117 milyon olarak raporlandı.

Türkiye'de işgücüne dahil olmayan nüfusun 30.7 milyon olduğu belirtiliyor, bu durumun işgücü istatistiklerini inceleyenler ve sosyologlar için önemli bir konu olduğu vurgulanıyor. İşgücüne katılım oranı %53.2 olarak belirtilirken, bu oranın OECD ülkeleri arasında Meksika'dan sonra en düşük olduğu ifade ediliyor. 15 yaş ve üzeri nüfusun sadece 31.8 milyonunun çalıştığı, kadınların büyük bir kısmının işgücüne dahil olmadığı ve bu durumun Türkiye'nin sosyolojik yapısını da yansıttığı belirtiliyor.

Avustralya merkezli insan hakları derneği Walk Free'nin 2023 Küresel Kölelik Endeksi'ne göre Türkiye, her bin kişiden 15,6'sının 'modern köle' olarak tanımlandığı bir oranla Avrupa ve Orta Asya'da en yüksek modern köle oranına sahip ülke oldu. Türkiye bu oranla dünya genelinde 8'inci sırada yer alırken, Hindistan listenin ilk sırasında bulunuyor. Raporda Türkiye, modern kölelikle mücadele konusunda en az eylemde bulunan ülkelerden biri olarak gösterildi. Modern kölelik, insanların zorla çalıştırılması, borç esareti, soy temelli kölelik, zorla evlilik ve ev hizmetlerindeki kölelik gibi çeşitli sömürü yollarını içeriyor.

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), dünya genelinde zorla çalıştırılan insan sayısının arttığını ve bu durumdan elde edilen yıllık kazancın 236 milyar dolara ulaştığını açıkladı. 2021 verilerine göre, dünya genelinde 27,6 milyon kişi zorla çalıştırılıyor ve bu durumun en çok fuhuş sektöründe yoğunlaştığı belirtiliyor. Zorla çalıştırma vakaları, 2016 ile 2021 yılları arasında 2,7 milyon kişi artış gösterdi. En çok yasa dışı kazanç Avrupa ve Orta Asya'da elde edilirken, Arap ülkeleri ile Amerika, Afrika ve Asya/Pasifik ülkeleri de bu durumdan etkileniyor.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın açıklamalarına göre, Türkiye'de aralık ayında istihdam 32 milyon kişiyi aşarak rekor bir seviyeye ulaşmış ve işsizlik oranı Orta Vadeli Program'da öngörülen yüzde 10,1'in altında gerçekleşmiştir. Ancak, ekonomistlerin dikkat çektiği diğer göstergeler, özellikle atıl işgücü oranı, olumsuz bir tablo sergilemektedir. 2022 sonunda yüzde 21,4 olan atıl işgücü oranı, 2023 sonunda yüzde 24,7'ye yükselmiştir. Bu oran, yetersiz istihdamda olanlar, iş arayıp bulamayanlar ve potansiyel işgücünü içermektedir.