Türkiye'deki hastanelerde inme tedavisinde kullanılan ilaç eksikliği yaşanıyor

Türkiye İlaç Sektörü Raporu 2023'e göre, Türkiye'de yenilikçi ilaçlara erişim oranı son dört yılda %20'den %6'ya düşmüştür. 2018-2021 arasında Avrupa İlaç Ajansı tarafından onaylanan 168 yenilikçi tedaviden Türkiye'de sadece 10'una erişim mümkündür. Türkiye'de kişi başı ilaç satışı ve ilaç satışlarının GSYH içindeki payı OECD ülkeleri arasında düşük seviyededir. Rapor, Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği ve Avrupa İlaç Endüstrileri ve Birlikleri Federasyonu sponsorluğunda hazırlanmıştır.

Türkiye'de her yıl ortalama 150 bin kişinin ani kalp durması geçirdiği ve bu durumun çoğunlukla hastaneye ulaşılmadan önce gerçekleştiği belirtiliyor. İlk yardım bilen birinin müdahalesi ve kurtarıcı tıbbi ekipmanın olmaması nedeniyle ölümlerin yüzde 95'inden fazlası meydana geliyor. İlk 4 dakikada yapılan müdahale ile hayatta kalma şansı yüzde 60 civarında iken, her geçen dakika şansı yüzde 10 azaltıyor. TATD, TOÇEV ve AstraZeneca Türkiye iş birliğiyle yürütülen 'İlk Yardıma İlk Sen Koş' projesi kapsamında 11 ildeki 75 okulda yaklaşık 28 bin öğrenciye temel yaşam desteği eğitimleri verildi.

Türk Anesteziyoloji ve Reanimasyon Derneği (TARD), hastanelerin karbon emisyonlarını ve atıklarını azaltmayı hedefleyen 'Yeşil Ameliyathane Projesi'ni başlattı. Proje, ilaç ve enerji kullanımı, tedarik zinciri ve atıklar gibi alanlara odaklanıyor. Anestezik gazların çevresel etkilerini en aza indirecek seçimler yapılması ve çevreye zarar veren uygulamaların azaltılması hedefleniyor. Ayrıca, anestezik gazların geri dönüştürülmesi ve damar yoluyla verilen ilaçların kullanılması gibi çözümler de geliştiriliyor.

Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) temel ilaçlar listesindeki, gebelik sonlandırılmasında kullanılan ve ağızdan alınan güvenilir ilaçlar Türkiye'de eczanelerden temin edilemiyor. Türkiye'de gebeliğin 10'uncu haftası doluncaya kadar istek üzerine kürtaj yaptırmak hukuken mümkün. Ancak 2012'de dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 'Her kürtaj bir Uludere'dir' demesiyle fiilen engellenmeye başlandı. İlaçla kürtaj (düşük) daha az maliyetli ve kullanımı kolay bir yöntem. DSÖ'nün temel ilaçlar listesinde, ilaçla kürtaj için kullanılan mifebriston (RU-486 adıyla da biliniyor) ve misoprostol yer alıyor. Ancak mifepristone Türkiye'ye hiç girmedi. Misoprostol ise mide koruyucu ilaç olarak reçete ediliyor ve eczanelerde satılıyordu.

Dünya genelinde milyonlarca şeker hastası insülin iğneleri kullanmaktadır. Norveç ve Avustralyalı bilim insanlarının yürüttüğü ortak çalışma, insülin moleküllerini nanoteknoloji kullanarak çikolata tabletlerine yerleştirme potansiyelini göstermiştir. Bu yeni yöntem, insülin iğnelerine alternatif olarak kan şekerini ayarlamada kullanılabilir. Çalışmanın ilk sonuçları olumlu olup, gelecekte insülin iğnelerinin yerini alabilecek çikolata tadında tabletler veya kapsüllerin geliştirilmesi beklenmektedir.