Kocaeli İzmit'te 1999 depreminde hasar gören iş merkezinin yıkımına başlandı

Hatay'da, 6 Şubat'taki depremler sonrası, Çevre Bakanlığı'na bağlı yapı denetim ve yapı malzeme şube müdürlüğü binasının bir kısmı 'apar topar' yıkıldı. Yıkım sırasında, binalarla ilgili önemli belgelerin enkaz altında kaldığı görüntülendi. Hatay Baro Başkanı Hüseyin Cihat Açıkalın, yıkım kararı olmadığını belirtirken, Çevre Şehircilik ve İklim Bakanlığı delil karartma iddialarını asılsız olarak nitelendirdi. Avukatlar, yıkımı engellemeye çalıştı ve belgelerin korunması için nöbet tuttuklarını ifade etti.

Çevre ve Şehircilik Bakanı Kurum, deprem bölgesindeki 11 şehirde yapılan hasar tespit çalışmalarına göre 130 bin binanın yıkık veya acil yıkılacak durumda olduğunu açıkladı. Bu binalar toplamda 430 bin bağımsız birimi kapsıyor. İnşaat Mühendisleri Odası, hasar seviyelerini ağır, orta ve az hasarlı olarak sınıflandırıyor. Ağır hasarlı binaların hemen yıkılması gerektiği, orta hasarlı binaların güçlendirilmesi gerektiği ve az hasarlı binaların ise taşıyıcı sistemi hasar görmediği için geri dönülebileceği belirtiliyor.

Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın verilerine göre, deprem etkilenen 11 şehirde 387 bin 410 binada hasar tespit çalışması yapılmış ve 50 bin 576 bina ağır hasarlı veya yıkık durumda tespit edilmiştir. İnşaat Mühendisleri Odası hasar seviyelerini ağır, orta ve az hasarlı olarak sınıflandırmıştır. Sektör uzmanları, yıkım ve enkaz kaldırma maliyetinin 12,6 milyar TL'yi bulabileceğini ve enkazın geri dönüşümünden 5 milyar liralık bir değer yaratılabileceğini belirtmiştir. Yıkım Uzmanı Mehmet Ali Bulut, enkaz kaldırma işlemlerinde dikkat edilmesi gereken hususlara ve asbest uzmanlarının görevlendirilmesinin önemine dikkat çekmiştir.

Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından İstanbul Büyükçekmece'de acil yıkılması gereken binaların yıkımına hız verildi. 1999 Marmara Depremi sonrasında başlatılan kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında 35 binden fazla konut dönüştürüldü. Büyükçekmece Belediye Başkanı Hasan Akgün, 2004 yılına kadar eski yönetmeliklere göre yapılmış ve riskli olduğu tespit edilen yaklaşık 2 bin 300 binanın yıkılacağını belirtti. Akgün, bu süreçte vatandaşın rızasını beklemeden kanuni yetkiler kullanılarak yıkımların gerçekleştirileceğini ifade etti.

Kahramanmaraş merkezli depremlerde yıkılan yeni binalar, Türkiye'deki yapı güvenliği ve deprem yönetmeliklerinin etkinliğini sorgulatıyor. 2018'de güncellenen yönetmeliklere göre deprem bölgesindeki binaların yüksek kaliteli beton ve çelik çubuklarla güçlendirilmesi gerekiyor. Ancak, depremde yıkılan binaların yönetmeliğe uygun olmadığı düşünülüyor. 1999 depreminden sonra sıkılaştırılan inşaat yönetmelikleri, uygulamada yetersiz kalmış ve geçmişte hasar görmüş binaların güçlendirilmesi de yetersiz bulunmuş. Türkiye'de daha önce uygulanan imar affı nedeniyle güvenlik sertifikası olmayan binaların cezadan muaf tutulduğu ve bu durumun deprem riskini artırdığı belirtiliyor.