Türkiye'de akciğer nakil merkezlerinin sayısı dramatik bir şekilde azaldı

Eski organ nakli koordinatörü hemşire Aygün Mengelli, yaklaşık 28 ay önce çift taraflı akciğer nakli olmuş ve şimdi organ bağışının önemini vurgulamak için çaba gösteriyor. Kendisi de kistik fibrozis hastalığı nedeniyle akciğer nakli geçiren Mengelli, Türkiye'de organ bağışının yetersiz olduğunu ve pandemi döneminden bile daha kötü bir durumda olduğumuzu ifade ediyor. Sağlık çalışanlarının beyin ölümüne inanmama sorununa değinen Mengelli, özel hastanelerin organ bağışı konusunda yetersiz kaldığını ve Türkiye'de yoğun bakım yatak sayısının fazla olmasına rağmen organ bağışı ve nakli konusunda ciddi sıkıntılar yaşandığını belirtiyor.

Türkiye'de 30 bine yakın hasta organ bağışı bekliyor. Organ Nakli Koordinatörleri Derneği (ONKOD), organ bağışının geliştirilmesi ve artırılması için bir kampanya başlattı. Pandemi öncesi ölen her yüz kişiden 26-27'sinin organları aile tarafından bağışlanıyordu, ancak pandemiyle birlikte bu oran yüzde 15-16'ya düştü. ONKOD Başkanı Nilgün Bilal, organ nakliyle ilgili ciddi, güvenilir ve iyi işleyen bir sisteme rağmen kadavradan nakil oranının düşük olduğunu belirtti.

Türkiye'de, özellikle Güney Kore ve Japonya gibi Uzakdoğu ülkelerinde yaygın olan laparoskopik karaciğer nakli yöntemi, Koç Üniversitesi Hastanesi Karaciğer Nakli Merkezi tarafından uygulanmaya başlandı. Bu yöntemle, vericilerden karaciğer parçası, minimal invaziv bir işlemle alınıyor, bu da ameliyat sonrası iyileşme sürecini hızlandırıyor ve vericinin normal yaşamına dönüşünü kolaylaştırıyor. Türkiye'de bu yöntemi uygulayan ekip, şimdiye kadar 50 laparoskopik donör ameliyatı gerçekleştirmiş ve bu alanda en geniş seriyi oluşturmuş durumda. Ayrıca, merkez şimdi de aynı ameliyatı robotik cerrahi ile yapma üzerine çalışmalar yürütüyor.

Kahramanmaraş'taki deprem sonrası Kızılay'ın çadır satışları nedeniyle eleştirilmesinin ardından kan bağışlarında azalma yaşandı. Kızılay, kan stoklarının asgari seviyenin altına düştüğünü duyurarak bağış çağrısında bulundu. Ancak beklenen bağış miktarına ulaşılamadı ve bu durum bazı kalp ameliyatlarının ertelenmesine neden oldu. Türk Kalp ve Damar Cerrahisi Derneği Başkanı Prof. Dr. Kürşat Bozkurt, üç büyükşehirde yapılan görüşmelerde ameliyatların yüzde 20 ile 30 arasında ertelendiğini ifade etti.

Karaciğer ve böbrek nakli olan Selma Dilek ve Teoman Erdoğan, organ bağışının önemine dikkat çekmek için uluslararası şampiyonalarda yarışıyorlar. Türkiye'de 2022'nin başından itibaren 4 bin 322 organ nakli gerçekleşmiş ve 21 binden fazla hasta organ beklemekte. Dilek ve Erdoğan, kendi yaşadıkları zorlukları aşarak sporla uğraşmaya devam ediyor ve başarılar elde ediyorlar. Ancak sponsor bulma ve mevzuatla ilgili zorluklar yaşadıklarını belirtiyorlar. Dilek, organ nakli olanların da üretken ve aktif olabileceğini göstermek istiyor.