Türkiye'nin kısa vadeli dış borcu rekor seviyeye ulaştı

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Türk bankalarının kısa vadeli dış borçlarının yüksek seviyede olduğunu ancak genel seçim sonrasında politika değişiklikleriyle yeniden finansman baskılarının azaldığını belirtti. Bankaların toplam dış borcu 2023'ün ilk yarısında 126 milyar dolara ulaştı. Sektörün yabancı para likiditesi azalmış olsa da, kısa vadeli borç ödeme ve yabancı para mevduat çıkışını karşılamaya devam ettiği ifade edildi. Ayrıca, döviz korumalı mevduatların büyüklüğü ve lira istikrarına potansiyel riskler nedeniyle bu mekanizmanın gevşemesinin kademeli olacağı öngörüldü.

Türkiye Merkez Bankası'nın (MB) yabancı merkez bankaları ve diğer yabancı bankalara olan dış borcu 45 milyar doları geçti. 2017 yılında MB'nin yabancı merkez bankalarına olan swap borcu 0,6 milyar dolar iken, yurt dışı bankalara depo borcu bulunmuyordu. 2023 yılı itibarıyla swap borcu 23,7 milyar dolara, depo borcu ise 22,6 milyar dolara yükseldi. Toplam borç miktarı altı yılda 77 kat artarak 46,3 milyar dolara ulaştı. MB'nin eski başekonomisti Hakan Kara, artan yurt dışı borcun ulusal güvenlik açısından yeniden değerlendirilmesi gerektiğini belirtti.

Merkez Bankası'nın yayımladığı haftalık para ve banka istatistiklerine göre, 23 Haziran ile biten haftada bankacılık sektöründeki toplam mevduat 39 milyar 736 milyon lira azalarak 11 trilyon 620 milyar liraya düştü. TL cinsinden mevduat yüzde 2,8 artarken, yabancı para cinsinden mevduat yüzde 4,4 azaldı. Yurt içi yerleşiklerin döviz mevduatları ise 7 milyar 467 milyon dolar azalış gösterdi.

Türkiye'de tüketici kredilerindeki hızlı artışa paralel olarak banka ve kredi kartı harcamaları da yükselerek dört haftalık ortalamada 100 milyar liranın üzerine çıktı. Yıllık artış yüzde 150'yi bulurken, bireysel kredi kartı borcu stoku da yüzde 123,78 oranında arttı. Uzmanlar, Merkez Bankası'nın faiz indirimleri ve kredi kartlarına getirilen faiz sınırının borçlanmayı cazip hale getirdiğini, ancak faiz politikasında bir değişiklik olması durumunda hanehalkı borçluluğunun ve iç talebe etkisinin ağır olabileceğini belirtiyor.

Türkiye Merkez Bankası'nın Ocak 2023 ödemeler dengesi verilerine göre, Türkiye'nin dış ticaret açığı 12,43 milyar dolar olarak kaydedildi ve resmi rezervler 9,34 milyar dolar azaldı. Hükümetin 'yeni ekonomi modeli' ile cari işlemlerde fazla vermeyi hedeflemesine rağmen, Türk Lirası'nın değer kaybı ve yüksek enflasyon oranları bu hedefin gerçekleşmesini engelledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın faiz indirimi politikası ve TL'nin dolar karşısında değer kaybı, ekonomik hedeflerin tutturulamamasına yol açtı.