Son 21 yılda Türkiye'nin faiz ödemeleri 563 milyar dolara ulaştı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın 19 Nisan 2024 tarihli verilerine göre, kredi faizleri yüzde 66,24 ve 3 aya kadar vadeli mevduat faizleri yüzde 68,88 seviyesine ulaşmış durumda. Bu yüksek faiz oranları, tasarrufların artmasına ve talebin yavaşlamasına neden olacak. Ayrıca, bankaların fonlama maliyetleri artarken, faiz gelirleri de önemli ölçüde yükseldi. Yıl başından bu yana mevduat ve kredi miktarları enflasyon oranının altında bir artış gösterdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeni ekonomi modeli ve Merkez Bankası'nın faiz indirim politikası sonrasında piyasa faizleri yükseldi. Merkez Bankası'nın politika faizini düşürmesine rağmen, piyasa faizleri artış gösterdi ve Türk Lirası vadeli mevduat hesaplarına verilen yıllık faiz oranı 16 Haziran 2023 haftası itibarıyla yüzde 40,72'ye çıktı. Bu oran, Merkez Bankası'nın politika faizinin yaklaşık 2,7 katıdır.

Ocak ayında Türkiye'nin merkezi yönetim bütçe giderleri 768 milyar lira, bütçe gelirleri ise 617,2 milyar lira olarak gerçekleşti, bu durumda bütçede 150,7 milyar lira açık oluştu. Faiz dışı bütçe giderleri 646,9 milyar lira ve faiz dışı açık 29,6 milyar lira olarak kaydedildi. Bütçe giderleri ve gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre sırasıyla yüzde 139 ve yüzde 113,5 oranında artış gösterdi. 2023 yılında bütçe açığı 1,37 trilyon lira olarak gerçekleşmişti.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2023 yılının ilk Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 9 olarak sabit bıraktı. 2022 Kasım ayında faiz indirim döngüsünün sonlandırıldığı açıklanmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın düşük faiz ve yüksek kur politikasını benimseyen 'yeni ekonomik model' çerçevesinde, ihracatın artırılması ve cari fazla ile döviz bolluğu yaratılarak kurların ve enflasyonun düşürülmesi hedeflenmişti, ancak bu beklentiler karşılanamadı.

ABD merkezli yatırım bankası Goldman Sachs, Türkiye Merkez Bankası'nın 2024 yılının üçüncü çeyreğinde faiz indirimine başlayacağını ve yıl sonunda faizin yüzde 40'tan yüzde 25'e düşeceğini tahmin ettiğini açıkladı. Banka ayrıca, enflasyonun 2024 sonunda yüzde 35'e gerileyeceğini öngörüyor. Türkiye'de ekonomi politikalarının 'normalleştirilmesi' ve Merkez Bankası'nın faiz artırımı yapması beklenirken, son politika faizi artışı 26 Ekim'de yüzde 30'dan yüzde 35'e yapılmıştı. Türkiye'nin döviz ihtiyacı devam ederken, yetkililer Batı yatırımlarını çekmek için çeşitli girişimlerde bulunuyor.