Türkiye'de gelir adaletsizliği artarak devam ediyor, en zengin yüzde 20'lik kesim toplam gelirin yarısını alıyor

TÜİK'in 2022 Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarına göre, Türkiye'de en zengin yüzde 20'lik kesimin toplam gelirden aldığı pay yüzde 48'e yükselerek 16 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. En düşük gelire sahip yüzde 20'lik kesimin payı ise yüzde 6'ya düştü. Yıllık ortalama hane halkı geliri yüzde 28,3 artışla 98 bin 416 liraya çıkarken, gelir dağılımı eşitsizliğini gösteren Gini katsayısı 2009'dan bu yana en yüksek değer olan 0,415'e ulaştı. Ücretli çalışanların gelirlerindeki artış oranı diğer gruplara göre daha düşük kaldı.

Türkiye'de hanehalkı gelirlerinin yüzde 70'e yakını gıda, konut ve ulaşım giderlerine ayrılıyor. Resmi verilere göre geçen sene enflasyon yüzde 85'in üzerine çıktı ve bağımsız sosyal bilimciler bu oranın daha yüksek olduğunu belirtiyor. TÜİK'in üç yıl sonra açıkladığı verilere göre, hanelerin gelirlerinden en çok pay ayırdığı harcamalar sırasıyla gıda, kira ve konut harcamaları, ulaştırma oldu. Eğitim, sağlık ve eğlence ve kültür harcamaları ise en düşük paya sahip.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye ekonomisi 2022 yılında yüzde 5,6 oranında büyüme kaydetti. İşgücü ödemeleri yüzde 82,7 artış gösterirken, net işletme geliri yüzde 115,2 arttı. Buna rağmen, işgücü ödemelerinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı yüzde 26,5'e düşerek, 1998'den beri en düşük seviye olan yüzde 25,2'ye geriledi. Kişi başına düşen milli gelir ise 2022'de 10 bin 655 dolara yükseldi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2023 Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri'ne göre, Türkiye'de yoksulluk oranı 0,5 puan azalarak yüzde 13,9'a geriledi. Farklı medyan gelir yüzdelerine göre hesaplanan yoksulluk oranları incelendiğinde, medyan gelirin yüzde 60'ı esas alındığında yoksulluk oranı 0,1 puan artarak yüzde 21,7'ye çıkarken, yüzde 40'ı esas alındığında 0,2 puan azalarak yüzde 7,4'e düştü. Ayrıca, medyan gelirin yüzde 70'i esas alındığında yoksulluk oranı 0,4 puan artarak yüzde 29,7'ye yükseldi. Hane halkı tipine göre değişiklikler gözlemlenirken, tek kişilik hane halklarında yoksulluk oranı 2 puan artışla yüzde 9,5 olurken, çekirdek aile bulunmayan birden fazla kişilik hane halklarında 3,7 puan azalarak yüzde 8'e geriledi.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2022 yılı Kazanç Yapısı İstatistikleri'ne göre, Türkiye'de aylık ortalama kişi başı kazanç 12 bin 450 lira olarak belirlendi. Saatlik ortalama brüt ücret-maaş 55,4 lira iken, erkeklerin aylık ortalama kazancı 12 bin 487 lira, kadınların ise 12 bin 376 lira oldu. Yıllık ortalama brüt kazanç 144 bin 390 lira olarak hesaplandı. Eğitim düzeyi yükseldikçe kazanç artışı gözlemlenirken, en yüksek yıllık ortalama brüt kazanç finans ve sigorta sektöründe elde edildi. En düşük kazançlar ise konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri, gayrimenkul faaliyetleri ve inşaat sektörlerinde görüldü.