Türkiye'nin borç ödemelerinde faiz miktarı anaparayı geçti

Türkiye, AKP iktidarının son 21 yılında toplamda 563 milyar dolar faiz ödemesi gerçekleştirdi. 2023 yılında toplanan her 100 lira verginin 15 lirası faiz ödemelerine gitti ve 2024'te bu oranın en az 17 lira olması bekleniyor. 2023'te ödenen faiz miktarı 28,4 milyar dolar ile 2011'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. 2024 bütçe planlamasına göre, hükümetin toplam harcamalarının 11,3'ü faiz ödemelerine ayrılacak.

Bülent Falakaoğlu, Türkiye'nin bu yıl 1 trilyon 200 milyar lira faiz ödeyeceğini ve bu tutarın önümüzdeki yıllarda daha da artacağını belirtiyor. Yazıda, devletin borçlanmasının emekli, işçi ve yoksul kesimler için yapıldığı iddia edilse de, bu kesimlere yeterli zam yapılmadığı ve asıl yükün faiz ödemelerine gittiği vurgulanıyor. Ayrıca, devletin vergi muafiyetleri ve istisnalar nedeniyle büyük şirketlerden yeterli vergi toplayamadığı, bu durumun da bütçe açıklarına neden olduğu ifade ediliyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 2023 yılının ilk Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında faiz oranını değiştirmeyerek yüzde 9 olarak sabit bıraktı. 2022 Kasım ayında faiz indirim döngüsünün sonlandırıldığı açıklanmıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın düşük faiz ve yüksek kur politikasını benimseyen 'yeni ekonomik model' çerçevesinde, ihracatın artırılması ve cari fazla ile döviz bolluğu yaratılarak kurların ve enflasyonun düşürülmesi hedeflenmişti, ancak bu beklentiler karşılanamadı.

Türkiye'de iktidar tarafından getirilen yeni bir vergi borcu yapılandırma paketi, borçlulara anapara üzerine eklenen enflasyon farkı ödeyerek borçlarından kurtulma imkanı tanıyor. 2009'da 1000 TL vergi borcu olan bir vatandaş, yapılandırma sonrası 103 TL enflasyon farkı ödeyerek borcunu kapatabilecek. Yapılandırma paketi, TBMM Başkanlığı'na sunuldu ve alacakların yapılandırılmasına olanak sağlıyor. AKP döneminde benzer 10 kanun çıkarıldı ve bu yapılandırmada Yİ-ÜFE yerine düşük bir enflasyon oranı kabul edilerek borçlar hesaplanıyor.

Yapı Kredi Bankası, 2022 yılında 52,74 milyar TL net kar elde ettiğini ve bir önceki yıl olan 2021'de bu rakamın 10,49 milyar TL olduğunu açıkladı. Banka, 2022'de 76,95 milyar TL net faiz geliri elde etti ve geçen yıl 604,44 milyar TL kredi verdi. 2023 yılı için TL kredi artışı beklentisi %40'tan az, net faiz marjı beklentisi ise %5'ten fazla olarak belirlendi. Ayrıca banka, bu yıl için komisyon geliri artışı beklentisinin %60'tan fazla olacağını duyurdu.