Anayasa Mahkemesi, boşanma davalarında üç yıl bekleme kuralını iptal etti

Anayasa Mahkemesi (AYM), Türk Medeni Kanunu'nun 286'ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan ve sadece koca ile çocuğa soybağının reddi davası açma hakkını tanıyan, ancak anneye bu hakkı tanımayan hükmü Anayasa'ya aykırı buldu ve iptal etti. AYM, bu durumun hukuk devleti ve eşitlik ilkeleriyle bağdaşmadığını, anne tarafından soybağının reddi talebiyle yargı mercilerine başvurulamamasının hak arama özgürlüğünün ihlali olduğunu belirtti. İptal kararı dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.

Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu'nda yer alan ve kadınların evlenmeyle kocasının soyadını almasını zorunlu kılan hükmü, eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti. İstanbul 8'inci Aile Mahkemesi'nin başvurusu üzerine yapılan değerlendirmede, erkeklerin evlenmeden önceki soyadlarını kullanmaya devam edebilirken, kadınların sadece kocasının soyadının önünde kendi soyadlarını kullanabilmesinin cinsiyet temelli ayrımcılık olduğu belirtildi. Kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından dokuz ay sonra yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Eşinin kendisini aldattığını iddia eden bir kadın, eşinin sevgilisine 'kişilik değerlerine zarar verildiği' gerekçesiyle manevi tazminat davası açtı. Mahkeme davayı reddetti ve kadın, 'aile hayatına saygı hakkı'nın ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvurdu. AYM, başvurucunun hakkının ihlal edilmediğine karar verdi. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu daha önce, manevi tazminatın sadece kusurlu eşten ve ancak boşanma davasıyla istenebileceğine karar vermişti.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye'de boşanmış kadınların tekrar evlenebilmesi için 300 gün beklemesi gerektiğini belirten yasal düzenlemeyi 'doğrudan bir cinsiyet ayrımcılığı' olarak değerlendirdi. AİHM, bu uygulamanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni ihlal ettiğini belirtti. Mahkeme, bu uygulamanın doğrudan bir cinsiyet ayrımcılığı anlamına geldiğini ve 'soy kütüğünde karışıklık olmasını' önlemek gibi bir amacın, modern toplumda yeri olmadığını belirtti.

Ankara'da bir ev sahibi, bekara ev kiralamak istememesi nedeniyle ayrımcılık yaptığı gerekçesiyle Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu (TİHEK) tarafından 5 bin 958 lira idari para cezasına çarptırıldı. B.C.H isimli şahıs, ev sahibinin bekara ev kiralamak istememesi üzerine TİHEK'a başvurdu ve emlakçıyla yaptığı görüşmenin ekran görüntüsünü delil olarak sundu. TİHEK, yapılan incelemenin ardından ev sahibinin ayrımcılık yasağını ihlal ettiğine karar verdi ve para cezası uyguladı.