Türkiye'de yenilikçi ilaçlara erişim oranı düşüyor

Türkiye'de tahmini 5 milyon birey nadir hastalıklardan etkilenmektedir ve bu hastalıklar için geliştirilen 416 ilacın yalnızca 76'sı Türkiye'de ruhsatlıdır. Diğer 75 ilaç yurtdışı ilaç listesi aracılığıyla temin edilebilirken, 265 ilaca erişim mümkün değildir. Nadir hastalıkların tanı ve tedavisi zor olduğu için 'yetim hastalık' olarak adlandırılır ve bu hastalıkların sadece %5'i için tedavi geliştirilebilmiştir. Türkiye'de nadir hastalıklar için ulusal bir politika bulunmamakta, ancak 2023-2027 Nadir Hastalıklar Sağlık Strateji Belgesi ve Eylem Planı yayınlanmıştır. Ayrıca, Türkiye'de nadir hastalıkların tanı ve tedavisinde yaşanan sorunlar ve çözüm önerileri Araştırmacı İlaç Firmaları Derneği'nin raporunda detaylandırılmıştır.

İlaç fiyatlandırmasında kullanılan avro kuru yüzde 30,5 artırılarak 14,0387 liraya çıktı. Eczacılar, ilaç fiyatlandırmasındaki kurun 18-20 civarında olması gerektiğini belirtiyorlar. Aksi takdirde ilaç sıkıntısının süreceği ifade ediliyor. İlaç fiyatlarındaki bu artışın, ilaç bulunabilirliği ve vatandaşların ilaçlara erişimini olumsuz etkilediği belirtiliyor. Eczacılar, ilaç firmalarının yeterince kar edemediklerini söyledikleri için ilaçları piyasadan çektiğini ifade ediyorlar.

Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, yurt dışından ilaç teminine yönelik yeni bir yönetmelik yayımladı. Yeni düzenlemeye göre, yurt dışından ilaç tedarik eden firmaların Türkiye'de yerleşik bir temsilci bulundurması gerekecek. Toplu ilaç temini yalnızca hastaneler tarafından yapılacak ve yurt dışı ilaç tedarikçileri ile temsilcilere yönetmelik hükümlerine uymadıkları takdirde çeşitli yaptırımlar uygulanabilecek. Yönetmelikte kademeli geçiş süreci hazirana kadar devam edecek.

Türkiye'de ilaç avro kuru, genellikle yılda bir kez güncellenirken, son dönemde reel kur ile arasındaki farkın açılması nedeniyle bazı ilaçlara erişim zorlaştı. 16 Aralık'ta ilaçlara yapılan yüzde 25'lik zam, güncel reel kura göre yetersiz bulundu ve bazı yabancı firmalar ilaçlarını Türkiye pazarından çekmeye başladı. Habertürk TV'ye göre, epilepsi, parkinson ve migren gibi hayati önem taşıyan ilaçlar da dahil olmak üzere, üç firma bazı ilaçlarını artık Türkiye'de satmayacak. Novartis gibi çokuluslu ilaç firmaları da bazı ilaçların satışını durdurduğunu açıkladı.

İlaç fiyatlandırmasında kullanılan avro kurunun yıl içinde iki kez artırılmasına rağmen, ilaç sıkıntısı devam ediyor. Özellikle Parkinson, diyabet, kalp damar hastalıkları, astım gibi hastaların sürekli kullanmak zorunda olduğu ilaçlara ulaşmak zorlaştı. Tüm Eczacı İşverenler Sendikası Genel Başkanı Nurten Saydan, ilaç fiyatlarındaki düzenlemenin gerekenin altında kaldığını ve ilaç tedarik sorununun daha da artacağını belirtti. Saydan, ilaçta dışa bağımlılığın azalması için yerli ilaç sanayinin güçlendirilmesi ve desteklenmesi gerektiğini vurguladı.