AYM, evli kadına kocasının soyadını kullanma zorunluluğunu getiren maddeyi iptal etti

Selin Nakıpoğlu, AKP'nin kadınların evlendikten sonra kendi soyadlarını kullanmalarını engelleyen düzenlemeyi eleştirdi. Anayasa Mahkemesi'nin Şubat 2023'te verdiği kararla, evli kadınların doğumla kazandıkları soyadlarını tek başına kullanmalarına imkân tanınmıştı. Ancak AKP, bu kararı tanımayan bir düzenlemeyi Adalet Komisyonu'na getirdi ve düzenleme komisyondan geçti. Kadın hareketi, bu düzenlemenin 9. Yargı Paketi'nden çıkarılması için mücadele ediyor.

Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu'nda yer alan ve kadınların evlenmeyle kocasının soyadını almasını zorunlu kılan hükmü, eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti. İstanbul 8'inci Aile Mahkemesi'nin başvurusu üzerine yapılan değerlendirmede, erkeklerin evlenmeden önceki soyadlarını kullanmaya devam edebilirken, kadınların sadece kocasının soyadının önünde kendi soyadlarını kullanabilmesinin cinsiyet temelli ayrımcılık olduğu belirtildi. Kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından dokuz ay sonra yürürlüğe girmesi bekleniyor.

Anayasa Mahkemesi (AYM), Türk Medeni Kanunu'nun 286'ncı maddesinin birinci fıkrasında yer alan ve sadece koca ile çocuğa soybağının reddi davası açma hakkını tanıyan, ancak anneye bu hakkı tanımayan hükmü Anayasa'ya aykırı buldu ve iptal etti. AYM, bu durumun hukuk devleti ve eşitlik ilkeleriyle bağdaşmadığını, anne tarafından soybağının reddi talebiyle yargı mercilerine başvurulamamasının hak arama özgürlüğünün ihlali olduğunu belirtti. İptal kararı dokuz ay sonra yürürlüğe girecek.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, göreve gelir gelmez aile hukukunu sil baştan ele alacaklarını belirtti. Kadın hakları savunucuları, Medeni Kanun'da yapılacak değişikliklerin kadın örgütleriyle istişare edilmeden gerçekleştirilmesinden endişe duyuyor. Özellikle kadınların evlendikten sonra sadece bekarlık soyadlarını kullanma hakkının engellenmesi, Anayasa Mahkemesi kararına rağmen iktidarın bu kararı yok sayması eleştiriliyor. Bu durum, ülkenin insan haklarına saygılı, demokratik bir hukuk devleti olup olmayacağına karar verme meselesi olarak görülüyor.

Eşinin kendisini aldattığını iddia eden bir kadın, eşinin sevgilisine 'kişilik değerlerine zarar verildiği' gerekçesiyle manevi tazminat davası açtı. Mahkeme davayı reddetti ve kadın, 'aile hayatına saygı hakkı'nın ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvurdu. AYM, başvurucunun hakkının ihlal edilmediğine karar verdi. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Büyük Genel Kurulu daha önce, manevi tazminatın sadece kusurlu eşten ve ancak boşanma davasıyla istenebileceğine karar vermişti.