Türkiye'de kişi başına gelirin rekor düzeye ulaşmasının arkasındaki etkenler açıklandı

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan 2023 yılı Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verilerine göre, Türkiye'nin GSYH'si önceki yıla göre yüzde 4,5 artış gösterdi. Bu artışla birlikte, 2023 yılında kişi başına düşen GSYH cari fiyatlarla 307 bin 952 TL, ABD doları cinsinden ise 13 bin 110 olarak hesaplandı. TÜİK, toplam GSYH miktarını paylaşmazken, yapılan hesaplamalara göre toplam GSYH'nin yaklaşık 1,1 trilyon dolar olduğu belirtildi.

Türkiye'de son üç yılda kişi başına düşen milli gelir dolar bazında yüzde 52 artış göstererek 13 bin 110 dolara ulaştı. Ancak bu artışa rağmen Türkiye'nin uluslararası sıralamadaki yeri 20 yıl öncesine, yani 2003 yılındaki 69'uncu sıraya geriledi. İktisatçılar, bu durumun sığınmacılar ve dolar enflasyonu gibi faktörler dikkate alındığında, kişi başına milli gelirin aslında dolar bazında yüzde 20'den fazla düştüğünü belirtiyor. İktisatçı Mahfi Eğilmez, milyonlarca göçmenin ülkedeki gayrisafi yurt içi hasılaya katkı sağlamasının kişi başına gelirde yanılgıya neden olduğunu ifade ediyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye ekonomisi 2022 yılında yüzde 5,6 oranında büyüme kaydetti. İşgücü ödemeleri yüzde 82,7 artış gösterirken, net işletme geliri yüzde 115,2 arttı. Buna rağmen, işgücü ödemelerinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı yüzde 26,5'e düşerek, 1998'den beri en düşük seviye olan yüzde 25,2'ye geriledi. Kişi başına düşen milli gelir ise 2022'de 10 bin 655 dolara yükseldi.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, 2022 Yılı Değerlendirmesi 2023 Hedefleri Programı'nda yaptığı konuşmada, Türkiye ekonomisinde iyileşmeler olduğunu ve kişi başına düşen milli gelirin arttığını belirtti. Nebati, 2022'de kişi başına gelirin 10 bin dolar seviyesini aştığını ve 2023 yılında 12 bin doların üzerine çıkacağını öngördüklerini ifade etti. Ayrıca, Türkiye'nin bütçe açığının yılın tamamında 139,1 milyar TL olduğunu söyledi.

TÜİK'in 2022 Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarına göre, Türkiye'de en zengin yüzde 20'lik kesimin toplam gelirden aldığı pay yüzde 48'e yükselerek 16 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. En düşük gelire sahip yüzde 20'lik kesimin payı ise yüzde 6'ya düştü. Yıllık ortalama hane halkı geliri yüzde 28,3 artışla 98 bin 416 liraya çıkarken, gelir dağılımı eşitsizliğini gösteren Gini katsayısı 2009'dan bu yana en yüksek değer olan 0,415'e ulaştı. Ücretli çalışanların gelirlerindeki artış oranı diğer gruplara göre daha düşük kaldı.