Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne en fazla başvuru yapılan ülke oldu

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) yayımladığı 2023 istatistikleri raporuna göre, mahkemeye yapılan başvuruların en yüksek sayısı Türkiye'den geldi. Toplam 68 bin 450 dava içinde 23 bin 397'si Türkiye ile ilgili olup, bekleyen davaların yüzde 34,2'sini oluşturuyor. Türkiye'nin çoğu başvurusu 2016 darbe girişimi sonrası yapılmış ve en çok 'adil yargılanma hakkının ihlali' ve 'güvenlik ve özgürlük hakkının ihlali' konularında mahkumiyetler söz konusu. Ayrıca, Rusya ve İtalya ile ilgili başvuruların azaldığı belirtilmiş.

Avrupa Konseyi tarafından hazırlanan bir rapora göre, Türkiye nüfusa göre kişi başına en fazla mahkum ve tutuklunun olduğu ülke. 31 Ocak 2022 itibarıyla Türkiye'deki cezaevlerinde 303 bin 945 mahkum veya tutuklu bulunuyor. Bu sıralamada Türkiye'yi İngiltere, Polonya, Fransa, Almanya, İtalya, Ukrayna ve İspanya izliyor. Ayrıca, Türkiye'de 100 bin kişi içinde 355 kişi cezaevinde bulunuyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Gezi Parkı eylemleri sırasında polisin sıktığı gaz fişeğiyle başından vurulup hayatını kaybeden Berkin Elvan'ın ailesinin açtığı davada Türkiye'ye yönelik mahkumiyet kararına yapılan itirazı reddetti. AİHM, Berkin'nin ölümüyle ilgili Türkiye'de yetkililerin sorumlularla ilgili etkili bir soruşturma yapmamasının insan hakları ihlali teşkil ettiği görüşüne varmıştı. Türkiye'nin davayı Büyük Daire'ye götürme talebi de reddedildi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), 2023 raporunda Türkiye'de ifade özgürlüğü, kadın hakları, muhalefete baskı ve LGBTİ+ hakları gibi konularda durum değerlendirmesi yaptı. Raporda, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın hükümetinin otoriter eğilimler gösterdiği, medya ve yargı üzerinde denetim uyguladığı ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'na verilen hapis cezası ve siyasi yasak kararı gibi örneklerle bu durumun altı çizildi. Ayrıca, Türkiye'de bağımsız medyanın baskı altında olduğu ve en az 65 gazetecinin gözaltında veya hapis cezasına çarptırıldığı belirtildi. Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının uygulanmaması gibi konular da eleştirildi.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 2016'da 'barış bildirisi' imzaladıktan sonra görevlerinden alınan ve pasaportlarına el konulan üç akademisyenin başvurusu üzerine Türkiye aleyhine karar verdi. AİHM, akademisyenlerin özel hayata saygı ve eğitim haklarının ihlal edildiğine hükmetti ve Türkiye'yi maddi ve manevi tazminat ödemeye mahkum etti. İnsan hakları hukukçusu avukat Benan Molu, bu kararın OHAL KHK'larının kanun niteliği taşımadığına dair ilk AİHM kararı olduğunu belirtti.