Dünyanın ilk yedili karaciğer çapraz nakli Malatya'da gerçekleştirildi

Boston Üniversitesi ekonomi profesörleri Tayfun Sönmez ve Utku Ünver, optimizasyon ve iktisadi tasarım prensiplerinden yararlanarak dünyanın ilk karaciğer çapraz nakil sistemini geliştirdi. Sistem, organın en efektif şekilde hastalara ulaştırılmasını sağlamak amacıyla tasarlandı. Sistem, ilk kez Malatya'daki İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi'nde kullanıldı ve dünyanın şimdiye kadarki en büyük karaciğer çapraz naklini gerçekleştirdi. Sönmez ve Ünver, ayrıca canlı vericiden alınan akciğerlerin de en doğru hastalara dağıtılmasının formülü ve bilgisayar yazılımını geliştirdi.

Türkiye'de, özellikle Güney Kore ve Japonya gibi Uzakdoğu ülkelerinde yaygın olan laparoskopik karaciğer nakli yöntemi, Koç Üniversitesi Hastanesi Karaciğer Nakli Merkezi tarafından uygulanmaya başlandı. Bu yöntemle, vericilerden karaciğer parçası, minimal invaziv bir işlemle alınıyor, bu da ameliyat sonrası iyileşme sürecini hızlandırıyor ve vericinin normal yaşamına dönüşünü kolaylaştırıyor. Türkiye'de bu yöntemi uygulayan ekip, şimdiye kadar 50 laparoskopik donör ameliyatı gerçekleştirmiş ve bu alanda en geniş seriyi oluşturmuş durumda. Ayrıca, merkez şimdi de aynı ameliyatı robotik cerrahi ile yapma üzerine çalışmalar yürütüyor.

Dünyaca ünlü karaciğer nakli cerrahı Prof. Dr. Münci Kalayoğlu, Çeşme'deki evinde beyin kanaması geçirdi ve acil olarak Dokuz Eylül Tıp Fakültesi'nde ameliyata alındı. Kalayoğlu, karaciğer naklini rutin ve kabul edilir bir tedavi olarak tıp dünyasına kazandıran öncü isimlerden biri olarak tanınıyor. 2006'dan bu yana Türkiye'de çeşitli hastanelerde görev yapan Kalayoğlu, son olarak Koç Üniversitesi Hastanesi'nde Organ Nakli Merkezi'nin başkanlığını yürütüyordu.

ABD'deki New York Üniversitesi'nde, iş kazası sonucu sol gözünü kaybeden bir hastaya dünyanın ilk tüm göz nakli yapıldı. 140'tan fazla sağlık çalışanının katıldığı 21 saatlik operasyonda, göz naklinin yanı sıra, sinir yenilenmesini desteklemek için donörün iliğinden alınan yetişkin kök hücreleri de enjekte edildi. Nakil yapılan gözün görme yetisi kazanıp kazanamayacağı henüz belirsiz olsa da, retinaya kan akışının olduğu gözlemlendi. Operasyon, estetik açıdan önemli bir başarı olarak değerlendiriliyor.

Türkiye'de son yıllarda akciğer nakil merkezlerinin sayısı 11'den ikiye düştü. Bu durum, 210'dan fazla hastanın organ bulma ve ameliyat olma kaygısını artırdı. Akciğer nakli yapabilen merkezlerin kapanmasının nedeni olarak, bu alandaki uzmanların emeklilik veya özel sektöre geçiş yapması gösteriliyor. Şu anda akciğer nakilleri sadece Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma ile Ankara Bilkent Şehir hastanelerinde gerçekleştirilebiliyor. Bu durum, hastalar ve yakınları için büyük bir mağduriyet yaratıyor ve nakil bekleyen hastaların hayatını tehlikeye atıyor.