AİHM, Türkiye'deki 300 günlük bekleme süresini cinsiyet ayrımcılığı olarak değerlendirdi

Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu'nda yer alan ve kadınların evlenmeyle kocasının soyadını almasını zorunlu kılan hükmü, eşitlik ilkesine aykırı olduğu gerekçesiyle iptal etti. İstanbul 8'inci Aile Mahkemesi'nin başvurusu üzerine yapılan değerlendirmede, erkeklerin evlenmeden önceki soyadlarını kullanmaya devam edebilirken, kadınların sadece kocasının soyadının önünde kendi soyadlarını kullanabilmesinin cinsiyet temelli ayrımcılık olduğu belirtildi. Kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından dokuz ay sonra yürürlüğe girmesi bekleniyor.

İsviçre'de yaşları ortalama 73 olan 2 binden fazla kadın, iklim değişikliği politikalarının yaşam ve sağlık haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde hükümete karşı dava açtı. İsviçre mahkemelerinde 6 yıl süren girişimlerden sonra bu adımı atan kadınlar, iklim değişikliğinin neden olduğu sıcak hava dalgalarının özellikle yaşlı kadınları etkilediğini ve ölümleri artırdığını belirtiyor. AİHM'deki dava, iklim değişikliğinin insan hakları bağlamında ele alındığı ilk dava olma özelliğini taşıyor.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) yayımladığı 2023 istatistikleri raporuna göre, mahkemeye yapılan başvuruların en yüksek sayısı Türkiye'den geldi. Toplam 68 bin 450 dava içinde 23 bin 397'si Türkiye ile ilgili olup, bekleyen davaların yüzde 34,2'sini oluşturuyor. Türkiye'nin çoğu başvurusu 2016 darbe girişimi sonrası yapılmış ve en çok 'adil yargılanma hakkının ihlali' ve 'güvenlik ve özgürlük hakkının ihlali' konularında mahkumiyetler söz konusu. Ayrıca, Rusya ve İtalya ile ilgili başvuruların azaldığı belirtilmiş.

Anayasa Mahkemesi, evlenen kadınların bekarlık soyadlarını kullanmalarını engelleyen Türk Medeni Kanunu'nun 187'nci maddesini eşitliğe aykırı bularak iptal etti. İptal edilen karar 28 Ocak 2024'te yürürlüğe girecekken, Habertürk'ten alınan bilgiye göre, yürürlüğe girmeden önce benzer bir düzenlemenin yeni yargı paketi içinde taslak olarak hazırlandığı bildirildi. Yeni düzenlemeyle kadınların, evlenmeden önceki soyadlarını yalnızca eşlerinin soyadlarının önüne alarak kullanmaları öngörülüyor.

Anayasa Mahkemesi, Türk Medeni Kanunu'nun 'evlenen kadının kocasının soyadını alacağı' hükmünü eşitliğe aykırı bularak iptal etti ve Meclis'e bu konuda yeni bir düzenleme yapılması için dokuz ay süre verdi. Bu süre 28 Ocak 2024'te doluyor. İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği Koordinatörü Nazan Moroğlu, yasal bir boşluk oluştuğunu ve Anayasa Mahkemesi'nin iptal kararı sonrası kadınların evlilikte kendi soyadlarıyla devam etme zorunluluğunun kalktığını belirtti. Yeni yargı paketi taslağında ise benzer bir düzenlemenin sinyali verildi, ancak kadınların tek başına bekarlık soyadını kullanamayacağı belirtildi.