1990'lı yıllardan bu yana kanser ölüm oranları, çeşitli önleme programları ve tedavi yöntemleri sayesinde düşüş göstermiş ve son 30 yılda %33'lük bir azalma yaşanmıştır. Ancak pandemi döneminde sağlık sistemine erişimde yaşanan zorluklar nedeniyle ileri evre kanser tanılarında artış beklenmektedir. Türkiye'de her yıl yaklaşık 200 bin kişi kanser teşhisi almaktadır ve en sık görülen kanser türleri arasında meme, tiroid, rahim ve akciğer kanserleri bulunmaktadır. Ayrıca, HPV aşısının rahim ağzı kanserini azalttığı ve Türkiye'de DSÖ'nün önerdiği kolorektal, meme ve rahim ağzı kanserleri için ücretsiz tarama programları bulunduğu belirtilmiştir.
4 Şubat 2023

İskoçya'da hapşırığını tutmaya çalışan bir adamın nefes borusunda yırtık oluştu. 30'lu yaşlardaki hasta, hapşırığı sırasında burnunu ve ağzını kapattıktan sonra şiddetli ağrılarla hastaneye başvurdu ve 2 milimetrelik yırtık tespit edildi. Cerrahi müdahaleye gerek kalmadan tedavi edilen hasta, iki hafta boyunca yorucu aktivitelerden kaçınması tavsiyesiyle taburcu edildi. Dundee Üniversitesi sağlık görevlileri, hapşırık sırasında ağız ve burun kapatıldığında üst solunum yollarındaki basıncın 20 kat artabileceğini ve ciddi yaralanmalara yol açabileceğini belirtiyor.
14 Aralık 2023

Yeni bir araştırma, kedi ve köpek sahibi olmanın, yalnız yaşayan yaşlılarda bilişsel gerilemeyi yavaşlatabileceğini ortaya koydu. Araştırmacılar, Britanya'da 50 yaş üstü bireylerin kelime hafızası ve sözel akıcılığını test etti. Çin'deki Sun Yat-sen Üniversitesi'nden Dr. Yanzhi Li, evcil hayvan sahiplerinin sosyal olarak daha az izole olduğunu ve bu durumun beyin sağlığı için faydalı olduğunu belirtti. Araştırma, evcil hayvan sahibi olmanın yalnız yaşayan kişilerde bilişsel gerilemeyi yavaşlattığını, ancak başkalarıyla yaşayanlarda bu etkiyi göstermediğini buldu.
1 Ocak 2024

Halk Sağlığı Uzmanları Derneği Başkanı Prof. Dr. Bülent Kılıç, 6 Şubat'taki depremler sonrası bölgede ishalli hastalıkların ve hepatit vakalarının artabileceği konusunda uyarıda bulundu. Aile sağlığı merkezlerinde ciddi hizmet açığı olduğunu ve aile hekimliği sisteminin deprem koşullarına uygun olmadığını belirtti. Kırsal alanlarda temiz su ve kanalizasyon sorunları devam ediyor. Kadın sağlığı hizmetlerinde ciddi eksiklikler var ve afet sonrası istenmeyen gebeliklerin artabileceği ifade ediliyor. Barınma koşulları kötü, çadır ve konteynerler yağmurda su alıyor. Yaşlılar ve sağlık çalışanları ihmal ediliyor, sağlık çalışanlarının konaklama sorunları ve tükenmişlik yaşadıkları belirtiliyor.
5 Nisan 2023

Eylül 2023 Tıpta Uzmanlık Sınavı (TUS) sonuçlarına göre, çocuk sağlığı ve hastalıkları branşı en az tercih edilen alan oldu ve 1359 kontenjandan 840'ı boş kaldı. Ankara Tabip Odası'nın raporuna göre, toplam 12 bin 128 kontenjandan sadece 9 bin 652'si tercih edildi. En yüksek puanla yerleştirme yapılan bölüm Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Kliniği oldu. Doktorlar, yeterli eğitim alamayacaklarını düşündükleri için şehir hastanelerini tercih etmekten kaçındı. Ayrıca, Türkiye'deki tıp fakültelerinin bazılarının yeterli akademik kadro ve ekipmana sahip olmadığı, bazılarının ise uygulama hastanesi bile bulunmadığı belirtildi.
8 Ocak 2024

Bilim insanları, ortalama 47 yaşındaki 6 bin 500'den fazla yetişkin üzerinde yapılan bir araştırmaya dayanarak, vücudun yaşlanma sürecini altı yıl yavaşlatabilecek sekiz sağlık önlemi saptadı. Bu önlemler arasında sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite artışı, sigarayı bırakma, yeterli uyku, sağlıklı kilo, kolesterol kontrolü, kan şekeri ve kan basıncı yönetimi bulunuyor. Araştırmacılar, bu önlemleri 'Hayatın Sekiz Esası' olarak adlandırıyor ve kardiyovasküler sağlığı iyi olan kişilerin biyolojik olarak gerçek yaşlarından daha genç olduklarını belirtiyor.
6 Kasım 2023

California Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, beyin aktivitesini müziğe dönüştürmeyi başardı. Bu bulgular, beyin-bilgisayar arayüzlerinin daha doğal sesler üretmesini sağlayabilir. Araştırmada, 29 beyin cerrahisi hastasına bir şarkı dinletildi ve beyin aktiviteleri kaydedildi. Bu bilgiler, şarkıyı beyin sinyallerinden yeniden yapılandırmak için kullanıldı. Araştırmacılar, bu bulguların engelli insanların iletişim kurmasını sağlamak için geliştirilen beyin-bilgisayar arayüzlerine müzikal unsurların dahil edilmesine yardımcı olabileceğini belirtiyor.
24 Eylül 2023

Yeni araştırmalar, Parkinson hastalarının yaklaşık yarısında minör halüsinasyonların görüldüğünü ve bu durumun genellikle gözden kaçtığını ya da yan etkilerle karıştırıldığını ortaya koyuyor. İsviçre ve İspanya'daki sinirbilimcilerin 75 hasta üzerinde yaptığı çalışma, erken dönemde minör halüsinasyon gözlemlenen Parkinson hastalarının, gözlemlenmeyenlere kıyasla beş yıl sonra daha hızlı ve şiddetli bilişsel gerileme yaşadığını gösteriyor. Araştırma, Parkinson hastalığının ortalama 60 yaşında başladığını ve %5-10 oranında 50 yaş altında da görülebildiğini belirtiyor.
4 Temmuz 2023

Stanford Üniversitesi'ndeki bir araştırma ekibi, binlerce orta yaş ve üstü kişide yaptıkları kan testleriyle, sağlıklı görünen 50 yaş ve üstü beş yetişkinden birinde en az bir organın diğerlerine göre daha hızlı yaşlandığını tespit etti. Araştırma, 11 ana organ ve doku üzerinde yoğunlaşarak, bu organlardan kaynaklanabilecek hastalıkları öngörmeye yardımcı olabilir. Araştırmacılar, bulguların daha geniş bir örnekleme ile teyit edilmesi durumunda, hızlı yaşlanan organlar için önleyici tedavilerin başlatılabileceğini belirtiyor.
7 Aralık 2023

6 Şubat depremlerinden etkilenen Adıyaman, Kahramanmaraş, Hatay ve Malatya'daki yaklaşık bin asistan hekim ve yan dal uzmanlık öğrencisi, yıkılan veya hasar gören üniversitelerde eğitimlerine devam edemiyor. Barınma sorunu ve eğitim için gerekli olanakların yetersizliği nedeniyle eğitimleri aksayan öğrenciler, Sağlık Bakanlığı önünde seslerini duyurmaya çalışıyor. Tıpta Uzmanlık Kurulu'nun (TUK) başka şehirlerde eğitimlerine devam etme kararı, sürenin kısalığı ve üniversite yönetimlerinin inisiyatifine bırakılması nedeniyle yeterli çözüm olmuyor. Öğrenciler, kalıcı çözümler ve eğitim eşitliği talep ediyor.
14 Nisan 2023

Rhode Island Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, mikroplastiklerin memelilerin beyinlerinde iltihaplanmaya neden olduğunu ve davranış değişikliklerine yol açabileceğini belirledi. Araştırmada, farklı yaşlardaki farelere üç hafta boyunca mikroplastikle kirlenmiş su içirildi ve farelerin beyinlerinde ve karaciğerlerinde iltihaplanma belirtileri, hayvanların davranışlarında da değişiklikler gözlendi. Bu değişiklikler, özellikle yaşlı hayvanlarda belirgindi ve insanlarda demans hastalarında görülen semptomlara benziyordu.
1 Eylül 2023

Columbia Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, 60 yaş ve üstü 3 bin beş yüzden fazla gönüllü üzerinde multivitaminlerin hafıza ve düşünme becerileri üzerindeki etkisini inceledi. Katılımcılar rastgele iki gruba ayrılarak birine multivitamin diğerine plasebo verildi. Üç yıl süren çalışmada, multivitamin alan grup anında hatırlama testinde plasebo grubuna göre daha iyi sonuçlar elde etti. Özellikle kardiyovasküler hastalık öyküsü olan katılımcılarda multivitamin kullanımının bilişsel puanları iyileştirdiği gözlendi.
17 Haziran 2023

20 araştırmacı, 12 yıl süren bir çalışma sonucunda meyve sineğinin 3 bin 16 nöron ve 548 bin sinaps içeren beyninin detaylı bir şemasını oluşturdu. Bu çalışmanın sonuçları Science dergisinde yayınlandı. Gelişen görüntüleme teknikleri ve biyolojik bilgiler sayesinde sinirbilimi alanında önemli ilerlemeler kaydediliyor. Meyve sineğinin beyninin bu detaylı haritası, 'Zihin nedir?' ve 'Beyin nasıl düşünce üretir?' gibi sorulara bilimsel yanıtlar bulma yolunda atılmış önemli bir adımdır.
13 Mart 2023

Van'ın Çatak ilçesindeki Kaniya Bekan Nekropolü'nde yürütülen arkeolojik kazılarda, 3 bin 200 yıl öncesine ait olduğu değerlendirilen iskeletlerin kafataslarında beyin ameliyatı izleri tespit edildi. Yaklaşık 400 insan iskeletinden 30'unda görülen bu izler, antik çağlarda kullanılan dört farklı cerrahi tekniği gösteriyor. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi'nden Doç. Dr. Hakan Yılmaz'ın açıklamalarına göre, ameliyat edilen bireylerin yüzde 60'ı iyileşmiş, bu da dönemin cerrahi başarısını ortaya koyuyor.
27 Kasım 2023

Belçika'nın KU Leuven Üniversitesi'nden araştırmacılar, 'Afrika turkuaz killifish' türü balıklar üzerinde deney yaparak, beyinlerindeki yaşlanmayı durdurabildi. Araştırmacılar, kanser tedavisinde kullanılan 'Dasatinib' ve alerjiler için reçete edilen 'Quercetin' isimli ilaçları balıklara bir hafta boyunca uyguladı. Araştırmacı Jolien van Houcke, süreç sonunda yaşlı balıkların beyin hücrelerinde yenilenme tespit ettiklerini duyurdu.
9 Ağustos 2023

KOAH, dünya genelinde yetişkin nüfusun onda birini etkileyen ve en yaygın üç ölüm nedeninden biri olan bir hastalıktır. Türkiye'de KOAH ölüm oranları Avrupa Birliği ortalamasından yüksek seyrediyor. Prof. Dr. Nurdan Köktürk ve Prof. Dr. Aylin Özgen Alpaydın, tütün dumanı, hava kirliliği ve iklim değişikliğinin KOAH için önemli risk faktörleri olduğunu vurguluyor. KOAH Hastaları Derneği Başkanı Prof. Dr. Mecit Süerdem, Türkiye'de 5 milyon KOAH hastası olduğunu ve hastaların üçte birinin geç tanı aldığını belirtiyor. Ayrıca düşük sosyoekonomik koşulların KOAH gelişimine katkıda bulunduğu ve erken tanının önemine dikkat çekiliyor.
17 Kasım 2023

Bir araştırmaya göre, yapay zeka, nadir görülen kanser türlerinden retroperitoneal sarkomun agresiflik derecesini belirlemekte, mevcut yöntemlere göre iki kat daha başarılı. Araştırma, yapay zekanın çıplak gözle görülemeyen detayları tanımlayarak yüzde 82 oranında doğru sonuçlar verdiğini, laboratuvar analizlerinde ise başarı oranının yüzde 44 olduğunu gösterdi. Araştırmacılar, bu teknoloji sayesinde tedavinin iyileştirilebileceğini ve her yıl binlerce kişinin yararlanabileceğini belirtti.
1 Kasım 2023

ABD'de North Carolina Üniversitesi tarafından yapılan üç yıllık bir araştırma, gençlerin sosyal medyayı sık kontrol etme alışkanlığının beyin gelişimlerini ve sosyal geri bildirimlere olan hassasiyetlerini etkilediğini ortaya koydu. Araştırmacılar, Kuzey Carolina'daki devlet okullarına giden 169 öğrenciyi takip ederek, sosyal medya kullanım sıklıklarını ve beyin görüntülerindeki değişimleri kaydetti. Bulgular, gençlerin sosyal ödüllere ve cezalara karşı daha hassas hale gelebileceğini ve bu durumun sosyal medya kullanım ihtiyacını artırabileceğini gösteriyor.
6 Ocak 2023

İskoçya, HPV aşısının etkinliği sayesinde 2040 yılına kadar rahim ağzı kanserini tamamen ortadan kaldırma hedefini duyurdu. Dünya Sağlık Örgütü, rahim ağzı kanserinin aşı ile dünyada ortadan kaldırılabilecek ilk kanser türü olabileceğini belirtiyor. İskoçya'da yapılan bir çalışmada, 1988 ile 1996 arasında doğmuş ve aşılanmış kadınlar arasında rahim ağzı kanseri görülmedi. Türkiye'de ise Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'nın HPV aşısını ulusal aşılama programına dahil etme sözünü yerine getirmesi bekleniyor.
29 Ocak 2024

Tohoku Üniversitesi'nden araştırmacılar, doğum sonrası depresyonun hamilelik sırasında ve doğumdan sonraki aydaki metabolit seviyeleri incelenerek öngörülebileceğini keşfetti. Araştırmada, depresyon geçiren kadınların hamilelikte sitozin seviyelerinin azaldığı, eritrüloz seviyelerinin ise arttığı tespit edildi. Bu bulguların doğrulanması halinde, depresyon riski taşıyan anneler için önleyici tedbirler alınabileceği belirtiliyor. Şu anda doğum sonrası depresyonu tahmin eden bir test bulunmamaktadır.
1 Mart 2023
İşaretlediklerim