Boston Üniversitesi ekonomi profesörleri Tayfun Sönmez ve Utku Ünver, optimizasyon ve iktisadi tasarım prensiplerinden yararlanarak dünyanın ilk karaciğer çapraz nakil sistemini geliştirdi. Sistem, organın en efektif şekilde hastalara ulaştırılmasını sağlamak amacıyla tasarlandı. Sistem, ilk kez Malatya'daki İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi'nde kullanıldı ve dünyanın şimdiye kadarki en büyük karaciğer çapraz naklini gerçekleştirdi. Sönmez ve Ünver, ayrıca canlı vericiden alınan akciğerlerin de en doğru hastalara dağıtılmasının formülü ve bilgisayar yazılımını geliştirdi.
13 Ağustos 2023

Türkiye'de bazı ebeveynler, çocuklarının aşılanmasına karşı çıktıkları gibi şimdi de yenidoğan bebeklerinden topuk kanı alınmasını reddediyorlar. Topuk kanı taraması, fenilketonüri (PKU), konjenital hipotiroidi gibi ciddi sağlık sorunlarının erken teşhis edilmesini sağlayarak tedavi şansını artırıyor. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, yenidoğan tarama programları her yıl 12 binden fazla çocuğun sağlıklı bir yaşama başlamasına yardımcı oluyor. Akraba evliliklerinin yaygın olduğu Türkiye'de genetik hastalıkların görülme sıklığı artıyor. Türk Tabipleri Birliği ve diğer sağlık profesyonelleri, aşı ve topuk kanı taramalarının önemini vurgulayarak, ebeveynlerin bu konudaki yanlış bilgilendirilmelerine ve dirençlerine dikkat çekiyorlar.
26 Ocak 2023

Göz rengini kalıcı olarak değiştiren 'keratopigmentasyon' veya 'kornea dövmesi' adı verilen kozmetik cerrahi yöntem, popülerlik kazanmaya başladı. Bu işlem, gözün korneasına özel bir boya enjekte edilerek gerçekleştiriliyor ve kalıcı hasar riski taşıyor. Uzmanlar, bu tür ameliyatların bulanıklık ve boya sızması gibi komplikasyonlara yol açabileceği konusunda uyarıyor. Amerikan Oftalmoloji Akademisi, bu tür işlemler yerine renkli kontakt lenslerin tercih edilmesini öneriyor.
22 Kasım 2024

Northwestern Üniversitesi araştırmacıları, spina bifida, felç ve çeşitli mesane hastalıkları olan insanlar için mesanenin doluluk oranını haber verecek bir implant tasarladı. Bu implant, mesanenin dış çeperine takılarak, doluluk oranını Bluetooth aracılığıyla bir akıllı telefon uygulamasına aktaracak. İmplant, idrar kaçırma sorunlarını önlemekle kalmayıp, sürekli enfeksiyonlar ve böbrek hasarı gibi ek organ hasarlarının önüne geçmeyi amaçlıyor. Cihaz, küçük hayvanlar ve primatlarda yapılan testlerde başarılı sonuçlar gösterdi.
28 Mart 2024

İngiliz ilaç şirketi GSK ve Johns Hopkins Sıtma Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülen bir çalışmada, sıtma hastalığının yayılmasını engelleyebilecek bir bakteri türü keşfedildi. Bu bakteri, 'Delftia tsuruhatensis Tres Cantos 1 (TC1)' ismiyle bilinir ve sivrisineklerin tükürük bezinde ve orta bağırsağında sıtmaya sebep olan parazitlerin miktarını azaltır. TC1 bakterisi, 'Harmane' isimli bir molekül salgılar ve bu molekül, sivrisinek ısırığıyla insana bulaşan parazitte yüzde 75 azalmaya sebep olur.
4 Ağustos 2023

Elon Musk'ın kurucusu olduğu Neuralink şirketi, beyin çipi deneyleri için gönüllü aramaktadır. İlk klinik deney için, kafatasının bir kısmının çıkarılmasını kabul edecek bir gönüllü gerekmektedir. Ameliyat sırasında beyne elektrot ve teller yerleştirilecek ve bu çip, beyin aktivitesini okuyup analiz ederek cihazlara aktaracak. Adayın 40 yaş altında, dört uzvu felçli bir yetişkin olması beklenmektedir.
9 Kasım 2023

ABD Ulusal Sağlık Enstitüleri'nin (NIH) araştırmasına göre, deterjan, parfüm ve kişisel bakım ürünlerinde bulunan bazı kimyasallar, kız çocuklarının ergenliğe daha erken girmesine neden oluyor. Bilim insanları, bu kimyasalların ergenlik sürecinde kilit rol oynayan belirli reseptörleri tetiklediğini tespit etti. Özellikle parfümlerde bulunan 'misk amberi' gibi bileşiklerin tehlikeli olabileceği belirtildi. Erken ergenliğin psikososyal sorunlar, obezite, diyabet, kardiyovasküler hastalık ve meme kanseri riskini artırabileceği vurgulandı.
11 Eylül 2024

Bilim insanları artık evrende yaşam olup olmadığını sorgulamıyor, bunun yerine 'yaşamı ne zaman bulacakları' sorusuna odaklanıyorlar. NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, Güneş Sistemimiz dışındaki bir gezegende yaşama dair umut verici ipuçları tespit etti. Teleskoplar, uzak yıldızların yörüngesindeki gezegenlerin atmosferlerini analiz edebiliyor ve Dünya'da yalnızca canlı organizmalar tarafından üretildiği bilinen kimyasalları arayabiliyor. İskoçya Kraliyet Gözlemevi'nin başındaki Prof. Dr. Catherine Heymans, evrende yalnız olup olmadığımız sorusuna cevap verebilecek teknolojiye ve yeteneğe sahip olduklarını belirtti.
3 Ekim 2023

İngiltere'de yapılan bir araştırma, uzun süreli Covid-19 geçiren kişilerin ana organlarında hasar görülme olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Araştırmada, hastaneye kaldırılan 259 Covid-19 hastasının ana organları MRI yöntemiyle incelendi ve sonuçlar, Covid-19 geçirmemiş bir grupla karşılaştırıldı. Uzun süreli Covid-19 geçiren hastaların akciğer, beyin ve böbrek gibi organlarında anormalliklere sahip olma olasılığının üç kat daha fazla olduğu bulundu. Araştırmanın, uzun süreli Covid-19 için etkili tedavilerin geliştirilmesine yardımcı olacağı düşünülüyor.
23 Eylül 2023

1979'da nesli tükendiği düşünülen kara ayaklı dağ gelinciği, ABD'li bilim insanları tarafından klonlandı ve klonlardan biri sağlıklı iki yavru doğurdu. Bu klonlama çalışmaları, 1981'de Wyoming'de bulunan küçük bir popülasyonun ardından başlatılan bir üreme programının parçası olarak gerçekleştirildi. Klonlama, türün genetik çeşitliliğini artırmada önemli bir rol oynayabilirken, bazı bilim insanları doğal habitatların korunmasına daha fazla kaynak ayrılması gerektiğini savunuyor. Günümüzde yaklaşık 350 kara ayaklı dağ gelinciğinin vahşi doğada yaşadığı tahmin edilse de, tür hala çeşitli tehditlerle karşı karşıya.
12 Kasım 2024

Klick Labs'tan araştırmacılar, akıllı telefonlardaki ses teknolojisini yapay zekayla birleştiren yeni bir yöntemle, 10 saniyede diyabet tanısı konulabileceğini belirtti. Bu yöntemle, 6 ila 10 saniyelik ses kaydıyla diyabet tanısı konulabildiği tespit edildi. Araştırmada, 267 kişiden iki hafta boyunca günde altı kez 6 ila 10 saniyelik sesli mesaj kaydetmeleri istendi ve bu verilerle tip 2 diyabet olup olmadığını tespit edebilen bir yapay zeka modeli geliştirildi. Bu modelin doğru teşhis oranı kadınlarda yüzde 89, erkeklerde yüzde 86 olarak ölçüldü.
19 Ekim 2023

Yeni bir araştırma, Covid-19 geçiren kişilerin kalp krizi, felç ve ölüm riskinin iki katına çıktığını ortaya koydu. Araştırma, 0 kan grubuna sahip kişilerin bu risklerden daha az etkilendiğini gösteriyor. Çalışma, Covid-19'un kardiyovasküler hastalıkları artırdığına dair kanıtlar sunarken, aşıların bu riski azaltıcı etkisine dikkat çekiyor. Uzmanlar, Covid-19'un bağışıklık sistemini aşırı uyararak kan pıhtılaşmasına ve damar tıkanıklıklarına yol açabileceğini belirtiyor.
13 Ekim 2024

Covid-19’a karşı aşı geliştiren BioNTech’in kurucularından Uğur Şahin, kanser için geliştirdikleri ilacın üç sene sonra piyasaya sürülebileceğini ifade etti. Şahin ve eşi Prof. Dr. Özlem Türeci, özellikle bağırsak kanseri olmak üzere çeşitli kanser türlerini hedefleyen tedaviler üzerinde uzun yıllardır çalışıyorlar. İlaçların vücudun kansere karşı kendi savunma reaksiyonunun güçlendirilmesini hedeflediğini belirten Şahin, Covid-19 pandemisi sonrasında çalışmalarının yüzde 80’inini kanserle mücadeleye ayırdığını da ekledi.
23 Ağustos 2023

ABD'de North Carolina Üniversitesi tarafından yapılan üç yıllık bir araştırma, gençlerin sosyal medyayı sık kontrol etme alışkanlığının beyin gelişimlerini ve sosyal geri bildirimlere olan hassasiyetlerini etkilediğini ortaya koydu. Araştırmacılar, Kuzey Carolina'daki devlet okullarına giden 169 öğrenciyi takip ederek, sosyal medya kullanım sıklıklarını ve beyin görüntülerindeki değişimleri kaydetti. Bulgular, gençlerin sosyal ödüllere ve cezalara karşı daha hassas hale gelebileceğini ve bu durumun sosyal medya kullanım ihtiyacını artırabileceğini gösteriyor.
6 Ocak 2023

Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Servet Altay, mikroplastiklerin inme ve kalp krizi riskini arttırdığını açıkladı. Altay, mikroplastiklerin besinler, solunum ve cilt teması yoluyla insan vücuduna girdiğini ve şah damarı tıkanıklığı yaşayan hastalar üzerinde yapılan bir araştırmada mikroplastiklerin etkisinin ortaya konduğunu belirtti. New England Journal of Medicine’da yayımlanan bir araştırmaya göre, şah damarında mikroplastik bulunan hastaların, bulunmayanlara göre dört buçuk kat daha fazla inme, kalp krizi ve ölüm yaşadığı tespit edildi. Altay, plastik materyallerden uzak durulması ve çevreyi koruma bilincinin önemine vurgu yaptı.
12 Eylül 2024

ABD'deki Florida Üniversitesi araştırmacıları, glioblastoma adı verilen agresif beyin kanseri türü için bağışıklık sistemini tetikleyen yeni bir mRNA kanser aşısı geliştirdi. Aşı, hastanın kendi tümöründen alınan hücreleri kullanarak kişiselleştirilmiş bir tedavi oluşturuyor ve Covid-19 aşılarında kullanılan mRNA teknolojisine benzer bir yöntemle çalışıyor. İlk klinik deneyler dört hasta üzerinde yapıldı ve şimdi aşı, 24 yetişkin ve pediyatrik hastada daha geniş çaplı testler için kullanılacak.
10 Mayıs 2024

Birmingham Üniversitesi'nden bilim insanları, yaşlı meşe ağaçlarının karbondioksit emme kapasitesini araştırdı. Yedi yıl süren çalışmada, 180 yaşındaki ağaçların bile yüksek karbondioksit seviyelerine maruz kaldıklarında gövdelerini genişleterek daha fazla karbondioksit hapsettiği gözlemlendi. Bu bulgu, yaşlı ağaçların iklim değişikliğiyle mücadelede kritik bir rol oynadığını ortaya koydu.
13 Ağustos 2024

Avusturya'da yapılan bir araştırma, hafif şok dalgalarının baypas ameliyatından sonra kalp dokusunu yenileyebileceğini gösterdi. Innsbruck Tıp Üniversitesi'nden Prof. Johannes Holfeld liderliğindeki ekip, bu yöntemin kalp hastalığı tedavisinde devrim yaratabileceğini belirtti. Çalışma, şok dalgası tedavisi gören hastaların kalplerinin daha fazla kan pompalayabildiğini ve daha fazla yürüyebildiklerini ortaya koydu. Araştırmacılar, bu yöntemin daha geniş bir hasta grubunda test edilmesi için daha büyük denemeler planlıyor.
20 Haziran 2024

ABD'de bazı evcil hayvan sahipleri, ölen hayvanlarını klonlayarak genetik olarak aynı hayvana sahip olmayı tercih ediyor. Bu süreç, ölen hayvanın hücrelerinden alınan örneklerin laboratuvar ortamında klonlanmasıyla gerçekleştiriliyor ve maliyeti oldukça yüksek. Klonlanan hayvanların kişiliklerinin orijinal hayvanla tamamen aynı olmayabileceği belirtiliyor. Klonlama işlemi, özellikle zengin ve ünlü kişiler arasında popülerlik kazanıyor.
5 Kasım 2024

İzmir ve Antalya'da sıcaklıkların 28 dereceyi görmesiyle sahillerin dolup taşması, insanları güneşlenmeye teşvik etti. Ancak Türk Dermotoloji Derneği Genel Başkanı Prof. Dr. Ertan Yılmaz, iklim değişikliğiyle birlikte artan cilt kanseri vakalarına dikkat çekerek, güneşlenme süresinin en fazla 30 dakika olması gerektiğini ve D vitamini ihtiyacının yanlış inanışların aksine kısa süreli güneşlenmeyle karşılanabileceğini belirtti. Ayrıca, güneş kremi kullanımının önemi ve doğru kullanım şekilleri vurgulandı.
11 Nisan 2024
İşaretlediklerim