2023 yılı, gökyüzünde bir dizi nadir gök olayına ev sahipliği yapacak. Bunlar arasında nadir bir kuyruklu yıldızın geçişi, süper mavi ay ve çeşitli meteor yağmurları bulunuyor. C/2022 E3 kuyruklu yıldızı, yaklaşık 185 bin yıl sonra ilk kez Dünya'ya bu kadar yakın bir mesafeye gelecek ve çıplak gözle gözlemlenebilecek. Ayrıca, Venüs ve Jüpiter'in kavuşumu gibi görsel açıdan etkileyici olaylar da yaşanacak. Yıl boyunca halkalı güneş tutulması ve parçalı ay tutulması gibi olaylar da gözlemcileri bekliyor.
2 Şubat 2023

İsveç'in kuzeyindeki Esrange Uzay Merkezi'nden fırlatılan bir araştırma roketi, 250 kilometre yüksekliğe ulaştıktan sonra rotasından saparak Norveç'te dağlık bir alana düştü. İsveç Uzay Şirketi (SSC) roketin batıya doğru hesaplanandan fazla ilerlediğini ve planlanan iniş sahasının 40 kilometre kuzeybatısına düştüğünü bildirdi. Roketin düştüğü yer en yakın yerleşim yerine 10 kilometre uzaklıkta olup, Norveç Dışişleri Bakanlığı olayı 'çok ciddiye' aldığını açıkladı.
26 Nisan 2023

1986 yılında Antarktika'dan ayrılan ve yaklaşık 4 bin kilometrekare yüzölçümüne sahip olan A23a adlı buzdağı, 30 yıldan fazla bir süre sonra hareket etmeye başladı. Buzdağının kalınlığı 400 metre civarında olup, Avrupa'nın en yüksek gökdeleni olan Londra Shard'dan daha yüksek. Bilim insanları, buzdağının kütlesindeki azalma sonucu hafifleyerek hareket edebilecek duruma geldiğini belirtiyor. A23a'nın hareketi, Güney Georgia'daki fok ve penguenler için olası bir tehdit oluşturabilirken, erimesiyle serbest kalan mineraller okyanus besin zincirine katkıda bulunuyor.
24 Kasım 2023

Tesla ve SpaceX'in CEO'su Elon Musk, yeni yapay zeka şirketi xAI'nın ilk teknolojisini seçilmiş bir grup için piyasaya süreceğini açıkladı. Musk, teknolojinin bazı önemli açılardan mevcut olanların en iyisi olduğunu belirtti. xAI'nın amacının 'evrenin gerçek doğasını anlamak' olduğu belirtilirken, ekibin yapay zeka alanında en yaygın kullanılan yöntemlere katkıda bulunduğu ve alandaki en büyük buluşlardan bazılarının geliştirilmesine öncülük ettiği ifade edildi.
3 Kasım 2023

NASA ve ESA astronomları, Samanyolu Galaksisinde, gezegenlerin senkronize hareket ettiği bir güneş sistemi gözlemledi. Bu sistem, Dünya'dan 100 ışık yılı uzaklıkta yer alıyor ve içinde yaşam olmadığı tahmin ediliyor. Sistemin merkezindeki yıldız HD 110067'nin etrafında dönen gezegenlerin yörünge süreleri 9 ile 54 gün arasında değişiyor. Araştırmacılar, bu tür senkronize hareket eden sistemlerin nadir olduğunu ve keşfedilenler arasında HD 110067'nin en fazla gezegene sahip olduğunu belirtiyor.
29 Kasım 2023

Türkiye, uzay çöplerine karşı milli çözümler geliştirmeyi hedefliyor. Türksat Uydu Programları Direktörü Fatih Ayhan, uzay çöplerinin ciddi kazalara ve uydu kayıplarına yol açabileceğini belirtti. Ayhan, bu çözümlerin Türkiye'ye bilimsel, ekonomik, güvenlik ve çevresel alanlarda önemli avantajlar sağlayacağını ve uzay endüstrisinde yeni iş kolları oluşturacağını ifade etti. Ayrıca, Türkiye'nin uzayda aktif varlık göstermesi ve uzay çöplerini takip etmesi için radar ve teleskop sistemlerinin genişletilmesi gerektiğini vurguladı.
30 Mayıs 2024

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST), evrenin en eskilerinden olduğu düşünülen üç galaksiyi inceledi ve galaksi oluşumunu ilk kez doğrudan gözlemledi. Araştırmada, galaksilerin yaydığı ışığın büyük miktardaki nötr hidrojen gazı tarafından emildiği ve bu gazın galaksileri beslediği tespit edildi. Bu gözlem, evrenin ilk yıldız sistemlerinin oluşumuna tanıklık edilmesi açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Araştırmacılar, galaksilerde genç yıldızların varlığını da belirledi ve bu gazın galaksilerin merkezine nasıl dağıldığını anlamak için çalışmalarını sürdüreceklerini açıkladı.
27 Mayıs 2024

Gökbilimciler, Hubble Uzay Teleskobu aracılığıyla Dünya’ya şimdiye kadar bilinen en yakın kara deliği keşfetti. Samanyolu galaksisindeki Omega Centauri yıldız kümesinde bulunan bu kara delik, yaklaşık 8 bin 200 güneş kütlesinde. Bu keşif, orta büyüklükteki kara deliklerin yıldız kütleli ve süper kütleli kara delikler arasındaki bağlantıyı anlamada yeni sorular getireceğini ortaya koyuyor. Daha önce Dünya’ya en yakın kara delik olarak bilinen Gaia BH1, 1560 ışık yılı uzaklıkta ve Güneş’ten on kat daha fazla kütleye sahipti.
11 Temmuz 2024

Hindistan Uzay Araştırma Ajansı (ISRO), Ay'ın güney kutbunda görev yapan Chandrayaan-3 uzay keşif aracıyla iletişim kurulamadığını duyurdu. Aracın bünyesindeki iniş aracı Vikram ve gezginci yüzey aracı Pragyan'la iletişim çabalarının başarısız olduğu belirtildi. Hindistan Bilim ve Teknoloji Bakanı Jitendra Singh, temas kurulamama nedeninin Ay'daki soğuk hava şartları olabileceğini ifade etti.
22 Eylül 2023

Britanya merkezli JET laboratuvarında yapılan bir deneyde, nükleer füzyon kullanılarak rekor seviyede enerji üretildi. Bu süreç, atomların birleşmesiyle oluşuyor ve Güneş ile diğer yıldızların enerji üretiminde de kullanılıyor. Bilim insanları, bu süreci yeryüzünde tekrar ederek temiz ve atmosferi ısıtmayan, yüksek miktarda nükleer enerji üretmeyi hedefliyor. JET deneyinde 5 saniye boyunca 69 megajul enerji üretildi, bu miktar yalnızca 4-5 banyoyu ısıtmaya yeterli olacak kadar az.
8 Şubat 2024

Tesla CEO'su Elon Musk tarafından 'radikal' olarak nitelendirilen elektrikli pikap modeli Cybertruck'ın satışları perşembe günü başlayacak. 2019'da lanse edildiğinde belirtilen fiyatın neredeyse iki katı olan 60 bin 990 dolardan satışa çıkması beklenen araç, Tesla'nın yaklaşık dört yıldır piyasaya sürdüğü ilk yeni modeldir. Musk, Cybertruck'ın tasarımının kısmen 1977 yapımı James Bond filmi 'The Spy Who Loved Me'deki bir araçtan esinlendiğini belirtti. Tesla'nın web sitesine göre, 'Cyberbeast' adlı en yüksek performanslı varyantın ve bir diğer türünün fiyatları sırasıyla yaklaşık 100 bin dolar ve 80 bin dolar olacak ve bunlar önümüzdeki yıl satışa sunulacak.
1 Aralık 2023

Rusya'ya ait Resurs-P1 uydusunun Alçak Dünya Yörüngesi'nde parçalanması, Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki astronotlar için güvenlik endişesi yarattı. NASA, uydunun parçalarının ISS'deki astronotları bir saat boyunca güvenli alanlara sığınmaya zorladığını ve uzay çöpü kütlesini artırdığını belirtti. ABD Uzay Komutanlığı, uydunun 100'den fazla parçaya ayrıldığını ve şimdilik diğer uydular için acil bir tehdit oluşturmadığını açıkladı. Uydunun neden parçalandığı henüz belirlenemedi.
28 Haziran 2024

ABD Havacılık ve Uzay Ajansı (NASA), yanlış bir komut göndermesi sonucu bağlantısını kaybettiği Voyager 2 uzay aracından yeniden sinyal aldığını duyurdu. Yanlış komut sonucu uzay aracının anteni yüzde iki oranında kaymış ve Voyager 2 ile iletişim kesilmişti. NASA, Avustralya'nın başkenti Canberra'daki devasa çanak anteni kullanarak 19 milyar kilometre ötedeki Voyager 2'den sinyal almayı başardı. Voyager Interstellar Proje Müdürü Suzanne Dodd, Voyager 2'nin halen 'hayatta' olduğuna dair sinyaller aldıklarını bildirdi.
1 Ağustos 2023

Fransa, elektrikli araçların otobanda seyir halindeyken indüksiyon yoluyla ve asfalta yerleştirilen raylar üzerinden şarj edilmesini sağlayacak iki teknolojiyi test etmeye başladı. Paris yakınlarındaki A10 otoyolunda yürütülecek testlerde, asfaltın altına yerleştirilen manyetik bobinler ve asfaltla aynı hizada yerleştirilen raylar kullanılacak. Bu teknolojiler, elektrikli araçların şarj istasyonlarına uğramadan yolculuklarını sürdürmelerine ve daha küçük bataryalarla daha uzun mesafeler kat etmelerine olanak tanıyabilir. Göteborg Üniversitesi'nin araştırmasına göre, bu sistemler araçların menzil ihtiyacını ve batarya boyutunu önemli ölçüde azaltabilir.
15 Temmuz 2023

Görüntüleme uzmanları, bilim insanları ve tarihçilerden oluşan bir ekip, Titanik enkazını şimdiye kadar yapılmış en ayrıntılı fotoğraf kaydını toplamak için yola çıktı. Bu keşif, geçen yılki OceanGate trajedisinden bu yana Titanik’e yapılan ilk ticari görev olma özelliğini taşıyor. Keşif gezisi, enkazdan bugüne kadar yaklaşık 5 bin 500 parça eşya çıkaran ABD’li bir şirket tarafından düzenleniyor ve iki robotik araç kullanılarak milyonlarca yüksek çözünürlüklü fotoğraf çekilecek. Ayrıca, OceanGate denizaltısında ölen beş kişiden biri olan Paul-Henri Nargeolet anısına deniz tabanına bir plaket bırakılacak.
13 Temmuz 2024

NASA'nın Chandra X-ışını Gözlemevi ve X-Işını Görüntüleme Polarimetri Gezgini (IXPE), içine çökmüş bir ölü yıldızın etrafında oluşan manyetik alanın 'hayalet el' şeklindeki görüntüsünü fotoğrafladı. Bu görüntü, PSR B1509-58 adlı pulsar ve onun kutuplarından yayılan enerji yüklü madde ve antimadde parçacıklarından oluşan MSH 15-52 Bulutsusu'ndan kaynaklanıyor. Araştırma, bu süper enerjili madde ve antimadde parçacıklarının nasıl davrandığını ortaya çıkardı ve pulsarların parçacık hızlandırıcı olarak nasıl hareket edebileceğini gösterdi.
31 Ekim 2023

Woods Hole Oşinografi Enstitüsü uzmanları, okyanusun derinliklerine dalmanın uzay keşiflerine göre daha zor ve maliyetli olduğunu ifade etti. İnsanlık, okyanus yüzeyini binlerce yıldır keşfetmesine rağmen deniz tabanının sadece yüzde 20'sini haritalayabildi. Derin deniz keşiflerinin sınırlı olmasının nedenleri arasında yüksek basınç, karanlık ve soğuk koşullar yer alıyor. Derin okyanus çukurları 11 bin metre derinliğe kadar ulaşabiliyor ve bu bölgelerdeki yaşam, güneş ışığı yerine hidrotermal sızıntılardan elde edilen kimyasal enerjiyle sürdürülüyor.
22 Haziran 2023

NASA ve SpaceX'in 2030'larda Mars'a astronot gönderme planları kapsamında yapılan bir araştırma, ilk mürettebatın tamamen kadınlardan oluşmasının avantajlı olabileceğini ortaya koydu. Mekansal Fizyoloji Tıp Enstitüsü'nden Jonathan P. R. Scott liderliğindeki ekip, erkek ve kadın astronotların uzay görevlerindeki oksijen tüketimi, enerji harcaması, karbondioksit ve ısı üretimi ile su gereksinimlerini inceledi. Erkek astronotların bu ölçümleri artırdığı, kadınların ise daha az beslenme gereksinimi ve oksijen tüketimi olduğu bulgulandı. Ayrıca, kadınlar için Mars'ta daha küçük yaşam alanı modülleri kurulabileceği belirtildi. Bu tür araştırmalar daha önce de yapılmış ve kadın astronotların avantajları vurgulanmıştı.
4 Mayıs 2023

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, bir video yayınlayarak Atatürk Havalimanı'nın havacılık ve uzay çalışmalarının merkezi haline getirileceğini duyurdu. Kılıçdaroğlu, projenin Atatürk'ün vizyonuna uygun olduğunu ve iktidara gelmeleri durumunda gerçekleştirileceğini belirtti. Ayrıca, projede Sierra Nevada şirketinin sahipleri Eren Özmen ve Fatih Özmen ile çalışacaklarını ve Türkiye'nin kendi 'Dream Chaser' uzay mekiklerini geliştireceğini ifade etti. Kılıçdaroğlu, bu hamleyle yurtdışına giden beyin göçünü tersine çevirmeyi ve devlet projelerinin parti propagandasına dönüştürülmeyeceğini vurguladı.
27 Nisan 2023
İşaretlediklerim