Türkiye'de edebiyat eserlerine sansür uygulanmasına yazarlar ve yayıncılar tepki gösteriyor

Türkiye'de edebiyat eserlerine sansür uygulanmasına yazarlar ve yayıncılar tepki gösteriyor ile benzer, 12 olumlu, 17 olumsuz, ve 13 önemli olmak üzere, toplam 33 olay izlendi.

Filistin İsrail İstanbul Rusya İstanbul Barosu AİHM Kararı BBC Diken Yavuz Ekinci PKK Çin Mustafa Yeneroğlu Silivri Rüyası Bölünenler Yapı Kredi Yayınları Everest Yayınları Edip Cansever Birleşmiş Milletler Doğan Kitap Yayınevi Anayasa Twitter İstanbul Savcılığı İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi Hazine Enver Topaloğlu Azra Kohen Guardian Uluslararası Gazeteciler Federasyonu (IFJ) Ankara
Filistin İsrail İstanbul Rusya İstanbul Barosu AİHM Kararı BBC Diken Yavuz Ekinci PKK Çin Mustafa Yeneroğlu Silivri Rüyası Bölünenler Yapı Kredi Yayınları Everest Yayınları Edip Cansever Birleşmiş Milletler Doğan Kitap Yayınevi Anayasa Twitter İstanbul Savcılığı

Yazar Yavuz Ekinci'nin 2014 yılında yayımlanan 'Rüyası Bölünenler' adlı romanı, İstanbul savcılığının talebi üzerine 'PKK propagandası yapıldığı' iddiasıyla toplatılma kararı aldı. Ekinci, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, romanın kurgusal bir eser olduğunu ve edebiyata yapılan müdahalelerin geçmişteki sansür uygulamalarını hatırlattığını belirtti. Ayrıca, yazar Ahmet Ümit ve Britanyalı yazar Jeanette Winterson'un eserlerinin de geçmişte sansürlendiği bilgisi verildi.
20 Mart 2023

Yazar Yavuz Ekinci'nin 'Rüyası Bölünenler' isimli romanı, 'PKK propagandası yapıldığı' iddiasıyla İstanbul savcılığı tarafından toplatılma kararı alındı. Ekinci, bu karara itiraz etti, ancak İstanbul 8. Sulh Ceza Hakimliği tarafından itirazı reddedildi. Yazar, mahkemenin ret kararını ve kendi düşüncelerini Twitter hesabından paylaştı, yapıtların yargılanmasını politik bir eylem olarak nitelendirdi.
7 Nisan 2023

Bookinton Kitap Platformu, Türkiye'de okuma kültürünü ve alışkanlıklarını geliştirmeyi amaçlayan bir girişim olarak Şubat 2022'de kuruldu ve birinci yılını doldurdu. Platform, kitap incelemeleri, sektör haberleri, araştırma dosyaları, anketler ve röportajlar sunarak yayıncılık sektörünün tüm paydaşlarına hizmet veriyor. Birinci yıl raporunda, editör sayısının 80 kişiye ulaştığı, 417 kitap incelemesi ve 17 özel röportaj yayımladığı, 50 yazar dosyası ve 38 kitap kulübü tanıtımı yaptığı belirtiliyor.
2 Şubat 2023

23 Nisan Çocuk Bayramı vesilesiyle, Türkiye'de çocukların sanat, kültür ve edebiyatla iç içe yetiştirilmesini amaçlayan 'Doğan Kardeş' dergisinin kuruluş öyküsü ve önemi anlatılıyor. Derginin kurucusu Arif Kazım Taşkent'in oğlu Doğan'ın çığ faciasında kaybından sonra bu dergiyi çıkarmaya başladığı ve derginin çocukların gelişimine katkıda bulunduğu belirtiliyor. Ayrıca, derginin yayıncılık serüveni ve katkıda bulunan önemli isimlerden bahsediliyor. Türkiye'nin gençler arasında sanat ve kültürel etkinliklere katılım sıralamasındaki düşük konumu eleştiriliyor ve sanatın çocuk gelişimindeki rolüne dikkat çekiliyor.
23 Nisan 2023

Yazar Mustafa Alp Dağıstanlı, bir okurunun Oğuz Atay'ın 'içerisinde' kelimesini kullandığına dair gönderdiği mektup üzerine bir tartışmayı ele alıyor. Dağıstanlı, Atay'ın bu kelimeyi bilinçli olarak yanlış kullandığını ve dilin yanlış kullanımını eleştirmek için bu yöntemi tercih ettiğini savunuyor. İletişim Yayınları'nın Oğuz Atay'ın tüm eserlerini taradığı ve 'içerisinde' kelimesine rastlamadığı belirtiliyor. Yazar, dilin yanlış kullanımının masum olmadığını ve iktidarın dili olarak nitelendiriyor. Ayrıca, dilin temizlenmesi gerektiğini ve Oğuz Atay'ın bu konuda farkındalık yaratan bir yazar olduğunu vurguluyor.
21 Ocak 2024

Kahramanmaraş merkezli depremler sonucu hasar gören Antakya Sinagogu'nun enkazında bulunan ve İsrail'e götürülen tarihi 'Ester Kitabı' parşömenleri, Türkiye'ye geri iade edildi. İsrailli arama kurtarma ekipleri tarafından bulunan ve ZAKA gönüllüsü binbaşı Haim Otmazgin tarafından 'yanlış ellere geçmemesi' için teslim alınan parşömenler, Türk Yahudi Toplumu tarafından Hahambaşılıkta muhafaza altına alındı. Toplum, parşömenlerin Antakya Sinagogu'nun tadilatı sonrasında eski yerine döneceğini duyurdu.
19 Şubat 2023

Geçen yıl ABD'de bıçaklı saldırıya uğrayarak bir gözünü kaybeden Britanyalı yazar Salman Rüşdi, dokuz ay sonra ilk kez halka açık bir etkinlikte göründü. New York'taki Amerikan Ulusal Tarih Müzesi'nde düzenlenen 2023 PEN Amerika Edebiyat Galası'nda PEN Yüzüncü Yıl Cesaret Ödülü'nü aldı. Rüşdi, galada yaptığı konuşmada kendini harika hissettiğini ve PEN Amerika ile olan uzun ilişkisini, kitap yasakları ve sansüre karşı mücadeledeki önemini vurguladı.
19 Mayıs 2023

Oyuna ve diziye uyarlanan Witcher serisinin yazarı Andrzej Sapkowski, yeni bir Witcher kitabı üzerinde çalıştığını duyurdu. Kitabın hikayesi hakkında herhangi bir bilgi verilmedi. Sapkowski, kitabın bir yıl içinde tamamlanabileceğini, ancak İngilizce ve diğer dillere çevirinin ne zaman yapılacağının belirsiz olduğunu belirtti. Son Witcher kitabını 2013 yılında yazan Sapkowski, ana Witcher hikayesinin 'Gölün Hanımı' ile sona erdiğini ve yeni kitapların yan hikaye veya ön bölüm olacağını ifade etti.
5 Ağustos 2023

Gözleri görmeyen bireyler, Türkiye Noterler Birliği'nin kendilerine yönelik ayrımcı uygulamalarına son verilmesi talebiyle Braille alfabesiyle mektup gönderdi. Yasal olarak kör bireylerin noter işlemlerini şahitsiz yapmaları mümkünken, Türkiye Noterler Birliği'nin 2019'dan bu yana iki şahit bulundurma zorunluluğu getirdiği belirtildi. Aile ve Sosyal Hizmetler ile Adalet Bakanlıkları ve Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu'nun olumlu görüşlerine rağmen birlik bu uygulamadan vazgeçmedi. Engelsiz Erişim Derneği Başkanı, kör bireylerin görenlerin alfabesiyle okuma yazma zorunluluğunun yanlış olduğunu ve ayrımcılık oluşturduğunu ifade etti.
4 Ocak 2024

Nobel ödüllü Çinli yazar Mo Yan, bir derginin yıldönümü kutlamasında yazar arkadaşı Yu Hua'ya kitap ödülü takdim ederken konuşmasını yapay zeka uygulaması ChatGPT ile hazırladığını açıkladı. Mo Yan'ın bu açıklaması, etkinlikteki izleyicileri şaşırttı ve Çin merkezli sosyal medya platformu Weibo'da geniş yankı buldu. Bazı kullanıcılar, ChatGPT'nin Çin'de henüz kullanıma açılmamış olması nedeniyle yazarın bu açıklamasının yasal sorunlara yol açabileceğini belirtti.
21 Mayıs 2023

BBC Kültür Servisi, çocuk kitaplarının önemine dikkat çekerek 'Dünyanın En İyi 100 Çocuk Kitabı' listesini hazırladı. Listede, Maurice Sendak'ın 'Vahşi Şeyler Ülkesinde' kitabı ilk sırada yer alıyor. Listede ayrıca 'Alice Harikalar Diyarında', 'Pippi Uzunçorap', 'Küçük Prens' gibi klasikler de bulunuyor. BBC, çocuk ve yetişkin kitapları arasındaki ayrımın yanı sıra, erken yaşlarda kaliteli eserlerle karşılaşmanın önemini vurguluyor.
24 Mayıs 2023

İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi, Anayasa'nın 90. maddesini ve AİHM kararlarını göz ardı ederek, edebiyat dünyasında saygın bir yere sahip ve eserleri 26 ülkede yayınlanan bir yazara 6 yıl 8 ay hapis cezası verdi. Yazar, Silivri'de geçirdiği 4 yıl 7 aylık hapis süresince romanlar yazmıştı. Mahkeme ayrıca yazarın yurt dışı yasağını da kaldırmadı. Bu karara sadece Mustafa Yeneroğlu gibi birkaç siyasetçi itiraz etti, genel olarak siyasi çevrelerden tepki gelmedi.
29 Şubat 2024

Ahmet Altan, bir yazarın Anayasa'nın 90. maddesi ve AİHM kararları göz ardı edilerek 6 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırıldığını ve yurt dışı yasağının kaldırılmadığını eleştirdi. Yazarın Silivri'de hapis yattığı süre boyunca yazdığı romanlar 26 ülkede yayınlanmış ve önemli edebi ödüller almıştı. Altan, bu durumu hukuksal bir skandal olarak nitelendirirken, siyasi çevrelerden yeterli tepkinin gelmediğini, sadece Mustafa Yeneroğlu'nun itiraz ettiğini belirtti.
29 Şubat 2024

Dipnot Yayınları, HDP eski eş genel başkanı Selahattin Demirtaş'ın yazar Yiğit Bener ile birlikte 'Arafta Düet' isimli bir roman yazdığını duyurdu. Demirtaş, daha önce de çeşitli öykü ve romanlar yazmıştı. Demirtaş, Kobani davasında 42 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Kitabın yayın tarihi henüz açıklanmadı.
21 Haziran 2024

Murat Muratoğlu, yeni yasal düzenlemelerin Türkiye'de demokrasi ve basın özgürlüğünü daha da kötüleştirdiğini iddia ediyor. Yeni düzenlemelerle, ekonomik ve politik eleştirilerin 'kara propaganda' olarak adlandırılabileceğini ve bu durumun 'etki ajanlığı' suçlamasıyla sonuçlanabileceğini belirtiyor. Ayrıca, Türkiye'nin 2024 Demokrasi Algı Endeksi'nde 53 ülke arasında 47. sıraya düştüğünü ve Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde ise 165. sırada olduğunu vurguluyor.
13 Mayıs 2024

Rahmi Turan, cehaletin toplumda yarattığı tehlikeleri ve bilgi eksikliğinin yol açtığı şiddet olaylarını ele alıyor. Mısır'da edebiyatçı Necip Mahfuz'a ve yazar Faraç Foda'ya yapılan saldırıları örnek göstererek, saldırganların eserleri okumadan ve anlamadan şiddete başvurduğunu belirtiyor. Turan, cehaletin aşısı olmadığını ve bilgiye ulaşmanın önemini vurguluyor.
2 Haziran 2024

Evren Barış Yavuz, Haluk ve Selçuk Bayraktar'ın Filistin eylemindeki bir fotoğrafını paylaşarak İsrail'e jet yakıtı satışı iddiasında bulundu ve bu paylaşım sonrası tutuklandı. Hollandalı gazeteci Frederike Geerdink'in Selçuk Bayraktar hakkındaki eleştirel paylaşımı da iktidar yanlısı yazarların tepkisini çekti. Faruk Bildirici, son on gün içinde Bayraktar kardeşleri savunan yazarları inceledi ve bu yazarların savunma yazılarına dikkat çekti. Bildirici, bu yazarların savunma motivasyonunu sorgulayarak, belki de ödül puanı verildiğini ima etti.
22 Nisan 2024

Yazar Murathan Mungan, İYİ Parti tarafından kendisine ait dizelerin izinsiz olarak kullanıldığını belirterek dava açacağını açıkladı. İYİ Parti, 'Maskeli Balo'nun sahte yüzleri' isimli bir reklam yayınladı ve bu reklamda Mungan'ın 'Maskeli Balo' adlı eserinden dizeler kullanıldı. Mungan, bu kullanımın kendi rızası ve bilgisi dışında gerçekleştiğini ve bu nedenle hukuki yollara başvuracağını duyurdu.
28 Mart 2024

İfade Özgürlüğü Derneği (İFÖD), 'unutulma hakkı' adı altında birçok kamuyu ilgilendiren haberin sansürlendiğini ve bunun toplumsal hafızayı yok ettiğini belirten bir rapor yayımladı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz, bu sansürün ifade ve basın özgürlüğüne zarar verdiğini vurguladı. Anayasa Mahkemesi, 5651 sayılı yasanın 9. maddesini iptal etmesine rağmen, sulh ceza hakimliklerinin bu madde kapsamında karar vermeye devam ettiğini belirtti. İFÖD, arşiv değeri olan birçok haberin sansürlendiğini ve bu durumun toplumsal hafızaya zarar verdiğini raporladı.
7 Haziran 2024

3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü vesilesiyle Türkiye'deki basın özgürlüğü durumu ele alındı. Türkiye Anayasası'na göre basın özgürlüğü güvence altında olmasına rağmen, pratikte birçok gazeteci fiziksel ve sözlü saldırılara maruz kalıyor, sansürleniyor ve hukuki zorluklarla karşılaşıyor. Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütünün raporuna göre Türkiye, dünya genelinde basın özgürlüğü sıralamasında 180 ülke arasında 165. sırada yer alıyor ve ulusal medyanın büyük bir kısmı hükümet kontrolünde.
3 Mayıs 2024
İşaretlediklerim