Bilim insanları, Grönland'daki buzulların erime hızının son 20 yılda beş kat arttığını belirledi. Uydu görüntüleri ve 200 bin eski fotoğraf kullanılarak yapılan incelemelerde buzulların 130 yıl boyunca gelişimi izlendi. Grönland buz tabakasının, 2006 ile 2018 arasında deniz seviyesindeki artışın yüzde 17,3'ünü oluşturduğu ve tüm buzların erimesi halinde deniz seviyesinin en az 6 metre yükselebileceği ifade edildi. Ocak ayında yapılan bir araştırma, Grönland'da 20'nci yüzyıl ortalamasından 2,7 derece daha fazla sıcaklık yaşandığını gösterdi.
11 Kasım 2023

ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi'nden alınan uydu verileri, Antarktika'daki deniz buzu seviyesinin küresel ısınma nedeniyle mevsimsel ortalamanın çok altında olduğunu gösteriyor. Walter Meier, buz seviyesinin 'akıllara durgunluk verecek derecede düşük' olduğunu belirtti ve buzullardaki kaybın eski seviyesine dönmesi konusunda pek iyimser olmadığını ifade etti. Manitoba Üniversitesi'nden Robbie Mallet, verilerin 'endişelenmeyi gerektirecek düzeyde' olduğunu vurguladı.
18 Eylül 2023

Antarktika'da Bellingshausen Denizi'nde bulunan 10 bine yakın penguen yavrusu, üzerinde bulundukları buzun erimesi sonucu hayatını kaybetti. Olay, uydu görüntülerinin analizi sonucu fark edildi. Araştırmacılar, penguenlerin ölümünü bilimsel bir dergide duyurdu ve bu durumun küresel ısınmanın bir sonucu olduğunu belirtti. Ayrıca, bu yıl da buz oluşumunun yavaş ilerlemesi nedeniyle kolonilerin tüm yavrularının öleceği tahmin ediliyor.
25 Ağustos 2023

ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi (NSIDC), Antarktika'daki deniz buzlarında bu yıl erimenin son 45 yılın en yüksek seviyesine ulaştığını bildirdi. Her yıl kıtanın yaz aylarının yaşandığı şubat ayı sonuna doğru Antarktika deniz buzunun en düşük seviyesine geldiği kış aylarında eski durumuna döndüğü ancak bu yıl buzun beklenen seviyelere ulaşmadığı kaydedildi. Bilim insanları, iklim krizi nedeniyle Kuzey Kutbu'ndaki deniz buzunun sabit biçimde azaldığını ancak Antarktika’dakinin, son dönemde rekor yüksek seviyelerden rekor düşük seviyelere iniş ve çıkışlar kaydettiğini, 2016’dan itibaren de giderek küçülme eğilimine girdiğini vurguluyor.
31 Temmuz 2023

1986 yılında Antarktika'dan ayrılan ve yaklaşık 4 bin kilometrekare yüzölçümüne sahip olan A23a adlı buzdağı, 30 yıldan fazla bir süre sonra hareket etmeye başladı. Buzdağının kalınlığı 400 metre civarında olup, Avrupa'nın en yüksek gökdeleni olan Londra Shard'dan daha yüksek. Bilim insanları, buzdağının kütlesindeki azalma sonucu hafifleyerek hareket edebilecek duruma geldiğini belirtiyor. A23a'nın hareketi, Güney Georgia'daki fok ve penguenler için olası bir tehdit oluşturabilirken, erimesiyle serbest kalan mineraller okyanus besin zincirine katkıda bulunuyor.
24 Kasım 2023

İsrail'deki Negev Ben-Gurion Üniversitesi'nden bilim insanları, Japon balıklarının navigasyon sistemini incelemek için bir cihaz geliştirdi. Bu cihaz sayesinde balıkların yönlerini bulurken beyinlerindeki sinirsel aktivite izlendi. Araştırma sonucunda, Japon balıklarının memelilerden farklı olarak, tam konumları belirleyen özel nöronlar yerine, sınırlara veya engellere yaklaştıkça ateşlenen nöronlara dayalı bir navigasyon sistemi kullandıkları keşfedildi. Bu bulgular, balıkların çevresel değişikliklere adaptasyonunu anlamak için önemli olabilir.
27 Nisan 2023

İsveç'in kuzeyindeki Esrange Uzay Merkezi'nden fırlatılan bir araştırma roketi, 250 kilometre yüksekliğe ulaştıktan sonra rotasından saparak Norveç'te dağlık bir alana düştü. İsveç Uzay Şirketi (SSC) roketin batıya doğru hesaplanandan fazla ilerlediğini ve planlanan iniş sahasının 40 kilometre kuzeybatısına düştüğünü bildirdi. Roketin düştüğü yer en yakın yerleşim yerine 10 kilometre uzaklıkta olup, Norveç Dışişleri Bakanlığı olayı 'çok ciddiye' aldığını açıkladı.
26 Nisan 2023

Bolivya'da, araştırmacı Heinz Arno Drawert tarafından, su dışında saatlerce yaşayabilen ve farklı bir nefes alma yöntemine sahip yeni bir balık türü keşfedildi. Bu balık, yaklaşık beş santimetre boyunda, yeşilimsi kurşuni renkte ve renkli desenlere sahip olup, ormanlardaki geçici su ekosistemlerinde yaşıyor. Yumurtaları kuraklığa dayanıklı olan bu tür, yaşam alanlarının büyük bir kısmının yok olduğu için koruma altına alınması gerektiğini vurgulayan Drawert, doğal yaşam alanlarının yüzde 60 ila 70'inin kaybedildiğini belirtiyor.
16 Temmuz 2023

Arkeologlar, 1845'te Kuzeybatı Geçidi'ni bulmak üzere yola çıkan ve kaybolan HMS Erebus gemisinin enkazında yüzlerce iyi durumda eşya buldu. Buluntular arasında bir termometre, deri ciltli bir kitap kapağı, pirinç makaralı bir olta, deri bir ayakkabı, saklama kavanozları ve ilaç şişesi gibi eşyalar yer alıyor. Geminin ve mürettebatının akıbeti, Britanya kutup araştırmaları tarihindeki en büyük felaketlerden biri olarak kabul ediliyor. Şimdiye kadar insan kalıntılarına rastlanmadı.
29 Ocak 2024

Belçika'nın KU Leuven Üniversitesi'nden araştırmacılar, 'Afrika turkuaz killifish' türü balıklar üzerinde deney yaparak, beyinlerindeki yaşlanmayı durdurabildi. Araştırmacılar, kanser tedavisinde kullanılan 'Dasatinib' ve alerjiler için reçete edilen 'Quercetin' isimli ilaçları balıklara bir hafta boyunca uyguladı. Araştırmacı Jolien van Houcke, süreç sonunda yaşlı balıkların beyin hücrelerinde yenilenme tespit ettiklerini duyurdu.
9 Ağustos 2023

ABD'deki California Üniversitesi'nden araştırmacılar, kedilerin birbiriyle etkileşime girdiğinde 276 farklı yüz ifadesi kullandığını belirledi. Araştırmada, 53 British Shorthair cinsi yetişkin kedi, Ağustos 2021'den Haziran 2022'ye kadar takip edildi ve kediler arası 186 etkileşim kaydedildi. Araştırmacılar, kedilerin birbiriyle etkileşime girdiğinde ürettikleri yüz sinyallerini, yüz kaslarındaki hareketlerin sayısına ve türlerine bakarak inceledi. Ayrıca, araştırma, kedilerin insanlarla bazı ortak ifadelere sahip olduğunu ve bunları bizimle birlikte yaşadıkları 10 bin yıllık geçmişlerinden almış olabileceklerini buldu.
2 Kasım 2023

Türkiye'nin ilk astronotu Alper Gezeravcı'nın içinde bulunduğu Dragon uzay aracının ve Axiom-3 ekibinin Dünya'ya dönüşü, Florida kıyılarındaki olumsuz hava koşulları nedeniyle 6 Şubat'a ertelendi. SpaceX tarafından yapılan açıklamada, Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan ayrılışın hava durumu düzelene kadar gerçekleşemeyeceği belirtildi. Dönüşün önceden 3 Şubat olarak planlandığı ancak daha önce de hava koşulları sebebiyle 5 Şubat'a ertelendiği ifade edildi.
4 Şubat 2024

Oda sıcaklığında ve basıncında çalıştığı iddia edilen süper iletken LK-99, bilim dünyasında tartışma konusu oldu. LK-99, bakırla aşılanmış, kurşun, oksijen ve fosfordan yapılmış çok kristalli bir malzeme. Ancak, bu iddiaların doğruluğu konusunda bilim dünyasında şüpheler bulunuyor. İlk olarak yayımlanan iki ön baskı arasında tutarsızlıklar olduğu ve gerekli testlerin yapılmadığı belirtiliyor. LK-99'un oda sıcaklığında çalışan bir süper iletken olması durumunda, bu, süper iletkenlerin kullanımını kolaylaştırabilir.
7 Ağustos 2023

Britanya'nın özerk bölgelerinden Orkney Adaları, Britanya ve İskoçya yönetimlerinden yeterli destek alamadıklarını belirterek, statülerini değiştirmeyi veya Norveç, Danimarka ya da İzlanda'ya katılmayı tartışıyor. Orkney Adaları Konseyi Başkanı James Stockan, adaların ekonomik katkılarına rağmen yeterli desteği görmediklerini ifade etti. 2017'de yapılan oylamada bağımsızlık desteklenmese de daha fazla özerklik arayışı belirlenmişti. Adaların tarihi bağlarına da değinen Stockan, Norveç'e olan tarihi bağlarına atıfta bulunarak halkın bu konudaki merakını dile getirdi.
3 Temmuz 2023

ABD'nin Colorado eyaletinde Spencer Greiner isimli bir adam, balık tutarken ve çöp toplarken çamurun içinde eski bir dijital fotoğraf makinesi buldu. Makinenin hafıza kartı çalışıyor durumdaydı ve içindeki fotoğraflar sağlamdı. Greiner, Facebook üzerinden fotoğrafları paylaşarak sahibini aradı ve mesajı bir gün içinde Arizona'da yaşayan Coral Amayi'ye ulaştı. Amayi, 2010 yılında rafting yaparken makinesini Animas nehrine düşürmüştü.
30 Mart 2023

James Webb Uzay Teleskobu (JWST), 19 spiral galaksinin son derece ayrıntılı görüntülerini çekti. Oxford Üniversitesi'ndeki bilim insanları, bu görüntülerin şimdiye kadar elde edilmiş en keskin uzay görüntüleri olduğunu belirtiyor. JWST, iki yıl önce yörüngeye fırlatılmış ve uzak nesneleri görüntüleyebilmek için hassas aletlerle donatılmıştı. Görüntüler, galaksilerin yapısı ve evrimi, yıldız oluşumu gibi konularda bilgi eksikliklerini tamamlamada önemli bir rol oynayacak.
1 Şubat 2024

Antarktika'daki Thwaites Buzulu'nun erimesi, 2100 yılına kadar deniz seviyesinin 65 santimetre yükselmesine neden olabilir. Thwaites Buzulu, yılda yaklaşık 50 milyar ton buz kaybediyor ve bu durum küresel deniz seviyesinin yüzde 4'ünün yükselmesinden sorumlu tutuluyor. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi başkanı Prof. Dr. Burcu Özsoy, buzulun erime hızının devam etmesi halinde ciddi sonuçlar doğurabileceğini belirtti. Bilim insanları, deniz seviyesinin yükselmesine karşı uyum politikaları öneriyor.
9 Haziran 2024

TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü tarafından yapılan ölçümler ve araştırmalar sonucunda, Antarktika'da son üç yıl içinde Türkiye büyüklüğünde bir buz kaybı olduğu tespit edildi. Bilim insanları, bu erimenin küresel iklim değişikliğiyle bağlantılı olduğunu ve atmosfere daha fazla su buharı salınmasıyla sera gazı konsantrasyonlarının artacağını belirtiyor. Bu durum, küresel iklim değişiminin hızlanmasına yol açacak. Araştırma, İHA ve uydu tabanlı ölçme yöntemleri kullanılarak yapıldı ve önemli miktarda erime gözlemlendi.
26 Şubat 2024

Kanadalı ve ABD'li araştırmacılar, Kuzey Buz Denizi'ndeki buzul erimeleri nedeniyle kutup ayılarının avlanma yöntemlerini adapte etmekte zorlandığını ve bu durumun açlıkla sonuçlandığını belirledi. Üç yıl boyunca 20 kutup ayısının takip edildiği araştırmada, deniz buzullarının erimesiyle avlanma dönemlerinde kutup ayılarının yüzde 11'e varan oranlarda vücut kütlesini kaybettiği gözlemlendi. Araştırma, kutup ayılarının farklı avlanma stratejileri benimsemesine rağmen, bu stratejilerin verimli olmadığını ve hayatta kalma şanslarının azaldığını ortaya koydu.
14 Şubat 2024

İzlandalı bilim insanları, İzlanda'nın güney batısındaki Grindavik kasabası yakınlarında bulunan bir yanardağ yarığında, kayıtlara geçen en hızlı magma akıntısını gözlemledi. 10 Kasım 2023 tarihinde yapılan gözlemlerde, magma akıntısının hızı saniyede 7 bin 400 metreküp olarak belirlendi. Bu hız, 2021, 2022 ve 2023'teki Fagradalsfjall bölgesindeki yanardağ patlamaları sırasında yapılan ölçümlerden yaklaşık 100 kat daha hızlı. Araştırmanın sonuçları Science dergisinde yayımlandı.
9 Şubat 2024
İşaretlediklerim