1990'lı yıllardan bu yana kanser ölüm oranları, çeşitli önleme programları ve tedavi yöntemleri sayesinde düşüş göstermiş ve son 30 yılda %33'lük bir azalma yaşanmıştır. Ancak pandemi döneminde sağlık sistemine erişimde yaşanan zorluklar nedeniyle ileri evre kanser tanılarında artış beklenmektedir. Türkiye'de her yıl yaklaşık 200 bin kişi kanser teşhisi almaktadır ve en sık görülen kanser türleri arasında meme, tiroid, rahim ve akciğer kanserleri bulunmaktadır. Ayrıca, HPV aşısının rahim ağzı kanserini azalttığı ve Türkiye'de DSÖ'nün önerdiği kolorektal, meme ve rahim ağzı kanserleri için ücretsiz tarama programları bulunduğu belirtilmiştir.
4 Şubat 2023

Japonya'daki Tohoku Üniversitesi'nden araştırmacılar, diş kaybı ve diş eti hastalıklarının beyinde düşünce ve hafızayı kontrol eden hipokampus bölgesi üzerindeki etkilerini inceledi. 55 yaş ve üzeri bireyler üzerinde yapılan araştırmada, ağızdaki diş sayısının azalması ve diş eti hastalıklarının artmasıyla hipokampusun sol lobunun küçüldüğü gözlendi. Araştırma sonuçları 'Neurology' dergisinde yayınlandı.
6 Temmuz 2023

İsveç'teki Karolinska Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırma, düzenli olarak yeterli uyku alan kişilerin kendilerini olduklarından yaklaşık 6 yaş genç hissettiklerini gösterdi. Araştırma, 18-70 yaş arası 429 kişi üzerinde yapıldı ve uykusuzluğun hissedilen yaş üzerindeki etkileri incelendi. Ayrıca, 'sabah kuşları' ile 'gece kuşları' arasında uykusuzluğa verilen tepkilerin farklı olduğu gözlemlendi. Araştırmanın sonuçları, uykunun insanların kendilerini kaç yaşında hissettiklerine dair önemli bir etkiye sahip olduğunu ve daha genç hissetmenin sosyal ve fiziksel aktiviteye katılımı artırabileceğini ortaya koydu.
27 Mart 2024

Türkiye'de bir zamanlar genç nüfusa sahip olmanın bir özelliği olarak kabul edilen durum, doğurganlık oranındaki düşüşle değişmek üzere. 2022 yılında 15-44 yaş arası kadın başına düşen canlı doğum oranı 1.61'e düşmüş ve 2023'te bu oranın daha da azalması bekleniyor. Bu düşüşün ana sebepleri arasında ekonomik koşullar ve gelecek kaygısı gösteriliyor. İnsanlar, maddi zorluklar ve kaliteli eğitim gibi konularda endişe duydukları için daha az çocuk sahibi olmayı tercih ediyorlar.
8 Şubat 2024

Dünya Sağlık Örgütü'nün raporuna göre, dünya genelinde yetişkinlerin yüzde 17,5'i kısırlık sorunu yaşıyor. Kısırlık, düzenli korunmasız cinsel ilişkiye rağmen 12 ay içinde gebelik elde edilememesi olarak tanımlanıyor. DSÖ, özellikle yoksul kesimlerin tedavi masraflarını karşılamakta zorlandığını ve uygun fiyatlı, yüksek kaliteli doğurganlık tedavisine erişimin artırılmasının acil bir ihtiyaç olduğunu belirtiyor. Ayrıca, birçok ülkede kısırlıkla ilgili güvenilir veri eksikliği olduğu ve tedavi maliyetlerinin bazı durumlarda yıllık gelirlerden daha yüksek olabileceği vurgulanıyor.
4 Nisan 2023

ABD Önleyici Hizmetler Görev Gücü (USPSTF), yeni bir kanıt değerlendirmesi sonucunda mamografi için önerilen başlangıç yaşını 50'den 40'a indirdi. Bu güncelleme, 40 ile 74 yaş arasındaki kadınların iki yılda bir mamografi yaptırmalarını önermektedir. Dr. İlyas Şahin, bu değişikliğin meme kanserinden ölümleri azaltabileceğini belirtti. Ayrıca, mamografi cihazlarının düşük doz radyasyonla yüksek kalitede görüntü sağladığı ve radyasyon kaynaklı kanser riskinin oldukça düşük olduğu vurgulandı.
5 Mayıs 2024

Covid-19 pandemisi, Alzheimer hastalığının seyrini değiştirebilir ve hastalığın önümüzdeki yıllarda daha da artmasına neden olabilir. Pandemi nedeniyle ileri yaş grubundakilerin sağlık kontrollerinin aksaması ve Covid enfeksiyonunun zihinsel işlevleri etkileyebilmesi, Alzheimer'ın oluş mekanizmaları ile covidin etki mekanizmalarının örtüşmesi bu durumun nedenleri arasında. Alzheimer hastalığı için bilinen risk faktörleri arasında ileri yaş, genetik yatkınlık, düşük eğitim düzeyi, ağır beyin travmalarına maruz kalmak, hipertansiyon, diyabet gibi aterosklerotik risk faktörlerinin kontrol altında olmaması ve tedavi edilmemiş yerleşmiş depresyon bulunuyor.
21 Eylül 2023

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2018-2020 Hayat Tabloları verilerine göre, Türkiye'de doğuştan beklenen yaşam süresi 78,6 yıldan 78,3 yıla düştü. Kadınlar erkeklerden ortalama 5,5 yıl daha uzun yaşıyor. En yüksek yaşam süresine sahip il Gümüşhane olarak belirlenirken, en düşük yaşam süresi Kilis'te kaydedildi. İstanbul ve Ankara gibi büyük şehirlerde yaşam süresi Türkiye ortalamasının üzerinde.
26 Nisan 2023

Türkiye, böbrek taşı görülme sıklığının dünya ortalamasının üzerinde olduğu 'taş kuşağı' ülkeleri arasında bulunuyor. Prof. Dr. Bülent Önal, her 100 kişiden 11'inde böbrek taşı oluştuğunu belirtiyor. Böbrek taşlarının idrar yolu enfeksiyonları ve kronik böbrek yetmezliğine yol açabileceği, sıcak iklimin ve yetersiz su tüketiminin hastalığa zemin hazırladığı ifade ediliyor. Yeterli su tüketimi, tuzun azaltılması, sağlıklı beslenme ve egzersiz böbrek taşı oluşumunu engelleyebilir. Ayrıca, bira içmenin böbrek taşlarını düşürdüğüne dair yaygın bir kanının yanlış olduğu, bol su içmenin daha etkili olduğu vurgulanıyor.
26 Mart 2023

Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği’nin raporuna göre, 2024’ün ilk dört ayında 378 yaşlı şiddet, ihmal, istismar ve ayrımcılığa uğradı. Türkiye’de neredeyse her 10 yaşlıdan altısı yaşadığı hak ihlali sonucunda yaşamını yitiriyor. Raporda, yaşlılara yönelik hak ihlallerinin büyük şehirlerde daha yaygın olduğu ve yaş arttıkça hak ihlallerinin de arttığı belirtiliyor. Ayrıca, yaşlıların en fazla ihmal sonucu gerçekleşen trafik kazaları ve şüpheli ölümlerle karşılaştığı vurgulanıyor.
29 Mayıs 2024

Senex: Yaşlanma Çalışmaları Derneği'nin raporuna göre, Haziran ayında Türkiye genelinde 136 yaşlı şiddet, istismar, ihmal, hak ihlali ve ayrımcılığa maruz kaldı. Bu vakaların en çok yaşandığı şehir İstanbul oldu. Vakaların %49'u ölümle sonuçlandı ve bu ölümlerin 22'si şüpheli olarak sınıflandırıldı. Rapor, yaşlılara yönelik ayrımcılığın Türkiye'de giderek yaygınlaştığını belirtti.
31 Temmuz 2023

Yapılan bir araştırma, tek eşli kuş türlerinin bazılarının, eşleri hayatta olmasına rağmen farklı bir eşle üremek için 'boşandığını' ortaya koydu. Proceedings of the Royal Society B dergisinde yayımlanan çalışmada, erkek kuşların rastgele ilişkileri ve uzun mesafeli göçlerin boşanma oranlarını artırdığı belirtildi. Ayrıca, boşanma oranlarının yakın akraba türlerde benzer olduğu ve göç mesafesinin artmasıyla boşanma olasılığının yükseldiği tespit edildi.
5 Temmuz 2023

Lancet Komisyonu tarafından hazırlanan yeni bir rapor, demans riskini artıran 14 değiştirilebilir faktörü belirledi. Bu faktörler arasında işitme kaybı, yüksek tansiyon, sigara içmek, obezite, depresyon, fiziksel hareketsizlik, diyabet, aşırı alkol tüketimi, travmatik beyin hasarı, hava kirliliği, sosyal izolasyon, görme kaybı ve yüksek kolesterol bulunuyor. Raporda, bu risk faktörlerinin ele alınmasıyla demans vakalarının neredeyse yarısının geciktirilebileceği veya önlenebileceği belirtiliyor. Ayrıca, demans riskini azaltmak için sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi gerektiği vurgulanıyor.
4 Ağustos 2024

Birmingham Üniversitesi'nden bilim insanları, yaşlı meşe ağaçlarının karbondioksit emme kapasitesini araştırdı. Yedi yıl süren çalışmada, 180 yaşındaki ağaçların bile yüksek karbondioksit seviyelerine maruz kaldıklarında gövdelerini genişleterek daha fazla karbondioksit hapsettiği gözlemlendi. Bu bulgu, yaşlı ağaçların iklim değişikliğiyle mücadelede kritik bir rol oynadığını ortaya koydu.
13 Ağustos 2024

Üroloji uzmanı Prof. Dr. Can Öbek, prostat kanseri riskine karşı erkeklerin 40 yaşında ilk PSA testini yaptırması gerektiğini ifade etti. Prostat kanserinin erkeklerde en sık rastlanan ikinci kanser olduğunu ve her yıl yaklaşık 1.5 milyon erkeğin prostat kanseri olduğunu öğrendiğini belirtti. Öbek, PSA testinin kullanıma girdiği yıllardan günümüze prostat kanserine bağlı ölümlerde yüzde 53 oranında azalma görüldüğünü ve bu azalmada en büyük katkının PSA testine bağlı erken tanıya ait olduğunu düşündüğünü ifade etti.
11 Eylül 2023

Ramazan ayında beslenme alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte, kimlerin oruç tutabileceği konusu gündeme gelmektedir. Bengi Başer, diyabet hastaları, düzenli hipoglisemik atak geçirenler, tansiyon ve kalp hastaları, vücut direnci düşük olanlar, böbrek yetmezliği olanlar, hamileler, yeni ameliyat geçirenler ve kemoterapi tedavisi görenler gibi riskli grupların oruç tutmamaları gerektiğini ifade etmiştir. Bu kişilerin oruç tutmak istemeleri durumunda doktor kontrolünde hareket etmeleri önerilmektedir.
23 Mart 2024

Çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanı Prof. Dr. Yankı Yazgan, deprem gibi afetler sonrasında çocukların en çok etkilendiği kesimlerden biri olduğunu ve depremzede çocukların yüzde 60'ında travma sonrası stres bozukluğu görülebileceğini belirtti. Türk Tabipleri Birliği ve sağlık emek-meslek örgütleri, deprem kriz masasında deprem ve çocuk sağlığını ele aldı. Yazgan, nörogelişimsel sorun tanılı çocukların 'en kırılgan' olduğunu ve kayıpları varsa daha fazla zarar görebileceklerini ifade etti. Ayrıca, deprem bölgesindeki çocukların eğitim ve sosyal aktivitelere erişiminde zorluklar yaşadığı, bulaşıcı hastalıkların yaygınlaşabileceği ve sağlık çalışanlarının barınma sorunları gibi konulara da değinildi.
4 Nisan 2023

Bilim insanları, uykusuzluk çeken kişilerin yaklaşık 10 yıl sonra felç geçirme riskinin arttığını tespit etti. Michigan Üniversitesi Sosyal Araştırmalar Enstitüsü'nün yaptığı araştırma, 2002'den 2020'ye kadar felç geçirmemiş kişileri inceledi. Araştırma, şiddetli uykusuzluk şikayeti olanlarda felç riskinin daha yüksek olduğunu ve bu riskin diyabet, hipertansiyon gibi diğer sağlık sorunlarıyla birleştiğinde daha da arttığını gösterdi. Ayrıca, 50 yaş altı uykusuzluk sorunu yaşayan kişilerde felç riskinin 50 yaş üstüne göre daha fazla olduğu belirlendi.
8 Haziran 2023

Türk Böbrek Vakfı Genel Başkanı Timur Erk, böbrek sağlığını koruma ve şeker, tuz, obezite gibi sağlık sorunlarına dikkat çekmek için projeler geliştiriyor. Türkiye'de her 6-7 kişiden biri erken evre böbrek hastası ve yaklaşık 70 bin kişi diyalizle yaşamını sürdürüyor. Erk, özellikle çocuklarda şeker tüketiminin azaltılması gerektiğini vurguluyor. TBV, gıda ambalajlarında tuz ve şeker miktarlarını gösteren 'Trafik Işıkları' projesini geliştirdi ancak uygulamaya geçirilmesi çeşitli engellerle karşılaştı. Erk, projenin hayata geçirilmemesi durumunda Beştepe'de açlık grevine gireceğini belirtiyor.
15 Temmuz 2023

Calm tarafından hazırlanan bir rapor, yetişkinlerin büyük çoğunluğunun uyku eksikliğinin akıl sağlıklarını olumsuz etkilediğini düşündüğünü ortaya koydu. Araştırmaya göre, uyku eksikliği çeken yetişkinlerin yüzde 78'i akıl sağlıklarının olumsuz etkilendiğini belirtti. Ayrıca, katılımcıların yüzde 42'si ilaç, marihuana veya alkol olmadan uyuyamadıklarını ifade etti. Rapor, Z ve Y kuşaklarının uykuya dalmakta zorluk çektiğini, teknolojinin Z kuşağının uyumasını Y kuşağından yüzde 26 daha fazla etkilediğini belirtti. Ayrıca, finansal stresin uyku sorunlarının en yaygın nedeni olduğu ve eşlerin ve evcil hayvanların uyku sorunlarına neden olabileceği belirtildi.
4 Kasım 2023
İşaretlediklerim