Hindistan'ın Ay'ın güney kutup bölgesini incelemek için 14 Temmuz'da uzaya gönderdiği Chandrayaan-3 uzay keşif aracı hedefine başarılı bir şekilde ulaştı. Hindistan, bu başarıyla Ay'a yumuşak iniş yapabilen dördüncü ve Ay'ın güney kutbuna iniş yapan ilk ülke oldu. Chandrayaan-3, Ay'ın güney kutbuna inişinin ardından 14 gün boyunca görev yapacak ve donmuş su ve değerli elementlerin önemli rezervlerini barındırabileceğine inanılan bu keşfedilmemiş bölgeyi inceleyecek.
23 Ağustos 2023

ABD'li bilim insanı James Hansen ve ekibinin yaptığı araştırmaya göre, küresel ısınma şu anda tespit edilenden daha hızlı artıyor. Bu durum, önümüzdeki 10 yıl içinde önemli bir sıcaklık eşiğinin aşılmasına yol açacak. Araştırma, dünyanın Paris İklim Anlaşması'nda belirlenen 1.5 santigrat derece eşiğini beklenenden çok daha erken aşacağını öngörüyor. Hansen, fosil yakıtların yakılmaya devam edilmesi ve Dünya'nın bunun etkilerine karşı 'çok hassas' olması nedeniyle 'taahhütlü ısınma' ile büyük miktarda küresel ısınma biriktiğini belirtiyor.
2 Kasım 2023

Türk bilim insanı Dr. Canan Dağdeviren, meme kanserini erken tespit etmek için giyilebilir bir ultrason cihazı tasarladı. Bu cihaz, sütyenin kuplarına yerleştirilebilen parçalarla dokudaki küçük değişiklikleri yakalayıp kanseri erkenden teşhis edebilir. Cihazın evde kullanımı kolaydır ve bir akıllı telefon boyutunda taşınabilir bir görüntüleme cihazı üzerinde çalışmalar devam etmektedir.
31 Temmuz 2023

Gökbilimcilerin yılın en önemli gök olayları arasında gösterdiği Perseid meteor yağmuru, Türkiye'nin dört bir yanında düzenlenen etkinliklerle izlendi. Halk arasında 'yıldız kayması' olarak bilinen bu olay, yılda sekiz kez meydana geliyor ve en görkemlisi Perseid. İstanbul, Ankara, Bursa, Antalya, Mardin, İzmir, Aydın gibi birçok il ve ilçede toplanan fotoğrafçılar, meteorları kameralarına kaydetti. Perseid meteor yağmuru, 1992'den bu yana gözlemleniyor ve Swift-Tuttle kuyruklu yıldızından arta kalan kalıntılardan oluşuyor.
14 Ağustos 2023

21 Aralık, Kuzey Yarım Küre için yılın en uzun gecesini ve kış mevsiminin başlangıcını işaret ediyor. Dünya'nın Güneş etrafındaki dönüş süresi nedeniyle kış gün dönümü bazen 21 Aralık'ta, bazen de 22 Aralık'ta gerçekleşiyor. Bu tarihten itibaren Kuzey Yarım Küre'de günler uzamaya başlarken, Güney Yarım Küre'de günler kısalmaya başlıyor. Ayrıca, makalede diğer mevsim geçişlerini belirleyen gün dönümleri ve ekinoksların tarihleri de belirtilmiştir.
21 Aralık 2023

Güney Afrika'da Johannesburg yakınlarındaki 'Yükselen Yıldız' mağarasında Homo naledilere ait olduğu düşünülen ve yaklaşık 200 bin yıllık olduğu tahmin edilen bir mezar alanı bulundu. Prof. Lee Berger liderliğindeki araştırma ekibi, bu keşfin insan evrimi hakkındaki düşünceleri değiştirebileceğini ve ölülerin gömülme pratiğinin sadece Homo sapiens ve Neandertallerle sınırlı olmadığını gösterdiğini belirtti. Daha önce en eski mezarların 100 bin yıllık olduğu düşünülürken, bu mezarlıkta bulunan kemiklerin 236 bin ila 335 bin yıllık olduğu anlaşıldı.
7 Haziran 2023

ABD Savunma Bakanlığı'ndan üst düzey yetkili, her ay yüzlerce 'tanımlanamayan uçan cisim' (UFO) ihbarı aldıklarını söyledi. Pentagona bağlı Tüm Alanlarda Anomali Çözüm Ofisi Direktörü Sean Kirkpatrick, bu yılın ilk dört ayında yaklaşık 800 ihbar aldıklarını ve bu sayının artacağını belirtti. Kirkpatrick, ihbarların çoğunun balon veya dron gibi objeler olduğunu, ancak bazılarının ABD'yi gözetlemeye çalışan düşmanlara ait olabileceğini vurguladı.
19 Ekim 2023

Earth Commission tarafından yapılan ve Nature dergisinde yayımlanan araştırmada, insan faaliyetlerinin gezegenin güvenliğini ve adaletini tehlikeye attığı belirtildi. Sekiz ekolojik göstergeden yedisinde tehlikeli sınırların aşıldığı, küresel sıcaklık artışının güvenli sınır olan 1 dereceyi geçtiği ve yüzey suyu akışında güvensiz seviyelerin görüldüğü tespit edildi. Ayrıca, gezegenin yalnızca yüzde 45 ila 50'sinin bozulmamış ekosistemlere sahip olduğu ve nitrojen ile fosfor kullanımındaki eşitsizliklerin tehlikeli boyutlara ulaştığı bulgularına ulaşıldı.
31 Mayıs 2023

İstanbul Müze Gazhane'de 3-5 Şubat tarihlerinde 'Virtual Landscapes' adlı uluslararası bir sanal gerçeklik (VR) sergisi gerçekleştirilecek. Galaxy Network tarafından düzenlenen ve Türkiye'nin de aralarında bulunduğu yedi ülkede eş zamanlı olarak sunulan sergide, uluslararası festivallerden ödüllü dokuz VR filmi sanatseverlerle buluşacak. Sergide, uzay yolculuklarından sanat eserlerine kadar çeşitli temalarda filmler yer alacak ve giriş ücretsiz olacak. 'VR Future NFT' sahiplerine girişlerde öncelik tanınacak.
23 Ocak 2023

Nikon Küçük Dünya Fotomikrografi Yarışması'nda ödüle layık görülen fotoğraflar açıklandı. Yarışmada birinciliği, kemirgen optik sinir başının canlı görüntüsüyle Hassanain Qambari kazandı. Yarışmada, mikroskopla görülebilen bir dünyanın güzelliğini yansıtan fotoğraflar teknik ve sanatsal yönleriyle değerlendirildi. 72 ülkeden ve çok çeşitli bilimsel disiplinlerden gelen 1900 başvuru arasından kazananlar seçildi.
20 Ekim 2023

Britanya, 1-2 Kasım tarihlerinde dünyanın ilk Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi'ne ev sahipliği yapacak. Zirve, yapay zekanın riskleri, uluslararası alanda koordine eylemler, yapay zeka modelleri, ekonomik büyümeye etki, bilimsel ilerlemeyi teşvik ve yapay zekanın kamu yararına kullanımı gibi konuları ele alacak. Ayrıca, yapay zekanın sorumlu kullanılmadığı takdirde taşıdığı potansiyel güvenlik riskleri de tartışılacak.
24 Ağustos 2023

ABD'nin Florida eyaletindeki Cape Canaveral bölgesinde bulunan Kennedy Uzay Merkezi'nde fırlatılması planlanan Crew Dragon'u taşıyan SpaceX imzalı Falcon 9 roketinin fırlatılması ertelendi. SpaceX/NASA CREW-7'nin dört kişilik mürettebatıyla Uluslararası Uzay İstasyonu'na gerçekleştireceği görev, planlanan fırlatılışından birkaç saat önce 26 Ağustos'a kadar iptal edildi.
25 Ağustos 2023

Avustralyalı ve Japon bilim insanları, Japonya yakınlarındaki Izu-Ogasawara çukurunda 8.336 metre derinlikte bilinmeyen bir salyangoz türünü görüntüledi. Bu keşif, daha önce Mariana Çukuru'nda 8.178 metrede görüntülenen salyangozun rekorunu geçerek dünyanın en derin noktasında görüntülenen canlı olarak kayıtlara geçti. Keşif, Batı Avustralya Derin Deniz Araştırma Merkezi ve Tokyo Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Üniversitesi'nin 10 yıllık derin deniz araştırmalarının bir sonucudur.
3 Nisan 2023

Yapay zeka araçları kullanılarak üretilen ve sosyal medyada dolaşıma giren sahte görsellerin gerçeklerinden nasıl ayırt edileceği konusunda yapay zeka uzmanı Henry Ajder bilgi verdi. Ajder, sahte görsellerde parmak sayısı gibi tutarsızlıkların, doğal olmayan cilt tonlarının ve bulanık yüzlerin görülebileceğini, özellikle ellerin ve gözlerin doğru tasvirinde yapay zekanın hala zorlandığını belirtti. Ayrıca, Donald Trump'ın gözaltına alındığını gösteren sahte görsellerin de bu duruma örnek teşkil ettiğini ve insanların siyasi görüşleri nedeniyle bu tür görselleri sorgulamadan paylaşabildiğini ifade etti.
26 Mart 2023

Oxford ve Ochanomizu üniversitelerinin ortak araştırması, 10 yıl içinde ev işlerinin yüzde 39'unun robotlar tarafından üstlenileceğini öngörüyor. Araştırmada 65 yapay zeka uzmanının görüşleri alındı ve sonuçlar PLOS One dergisinde yayımlandı. Market alışverişi en çok otomatikleşecek işler arasında yer alırken, çocuk ve yaşlı bakımı en az etkilenecek alanlar olarak belirlendi. Araştırmada cinsiyetlere göre otomasyona bakış açısının farklılık gösterdiği ve artan otomasyonun cinsiyet eşitliğine katkı sağlayabileceği vurgulandı.
24 Şubat 2023

Yaklaşık 5 bin kilometre derinlikte bulunan Dünya'nın iç çekirdeği, sismik ölçümlere göre artık yüzeyden daha yavaş dönüyor. Nature Geoscience dergisinde yayınlanan araştırmaya göre, iç çekirdek 1970'lerin başında gezegenin geri kalanından biraz daha hızlı dönmeye başlamış, ancak 2009 yılı civarında yavaşlamış. Araştırmacılar, iç çekirdeğin dönüş hızındaki bu değişimin, Dünya'nın kendi ekseni etrafında dönmesi için geçen süredeki küçük değişimlerle uyumlu olduğunu belirtiyorlar. Diğer uzmanlar ise bulgular konusunda temkinli yaklaşıyor ve Dünya'nın merkeziyle ilgili gizemlerin devam ettiğini vurguluyorlar.
26 Ocak 2023

ABD Kongresi'nde düzenlenen bir oturumda, hükümetin 'tanımlanamayan uçan cisim' (UFO) ve 'tanımlanamayan hava fenomeni' (UAP) hakkında yıllarca bilgi sakladığı iddia edildi. İstihbarat yetkilisi David Grusch, hükümetin tanımlanamayan ve insan kaynaklı olmayan araçların olduğunu ve bu konuda halktan bilgi sakladığını belirtti. Ayrıca, ABD Donanması'nda pilot olarak görev yapmış olan Ryan Graves ve eski donanma komutanı David Fravor da tanımlanamayan olgulara dair gözlemlerini anlattılar. Pentagon ve NASA'nın bu konuyu incelemek için özel birimler ve komisyonlar kurduğu biliniyor.
27 Temmuz 2023

Bir grup bilim insanının yaptığı araştırmaya göre, 2022'de okyanus sıcaklıkları insan kaynaklı emisyonların etkisiyle rekor düzeye çıktı. St. Thomas Üniversitesi'nden Prof. John Abraham, küresel ısınmanın büyük bir kısmının okyanuslara gittiğini ve bu durumun aşırı hava koşullarına yol açtığını belirtti. 1958'den beri tutulan kayıtlar, 1990'dan sonra okyanus sıcaklıklarında önemli bir artış olduğunu gösteriyor. Araştırma, insanlık net sıfır emisyona ulaşana kadar okyanusların ısınmasının ve aşırı hava koşullarının etkilerinin artacağını öngörüyor.
12 Ocak 2023

California Üniversitesi ve NASA'nın ortaklaşa yürüttüğü bir çalışma, Grönland'daki Petermann Buzulu'nun gelgit hareketleri nedeniyle beklenenden daha hızlı eridiğini ve deniz seviyesindeki yükselme oranını hızlandırdığını gösterdi. Uydu radar verileriyle yapılan analizler, buzulun kara ile bağlantısının koparak okyanusta yüzmeye başladığını ve gelgit döngüleri sırasında önemli ölçüde yer değiştirdiğini ortaya çıkardı. Çalışmanın baş yazarı Enrico Ciraci, bu durumun deniz seviyesinin yükselmesini hızlandırabilecek yeni bir erime etkisini gösterdiğini belirtti. Çalışmanın ortak yazarı Eric Rignot, bu bulguların deniz seviyesindeki yükselme projeksiyonlarını yüzde 200'e kadar artırabileceğini ifade etti.
10 Mayıs 2023

BBC teknoloji editörü Ben Morris, 2024'te öne çıkacak teknoloji trendlerini sıraladı. Üretken yapay zeka sistemleri, çeşitli içerikler üreterek bazı endüstri ve iş kolları için temel bir araç haline geldi. Google'ın çatı şirketi Alphabet, ChatGPT'ye rakip 'Gemini' adlı yapay zeka modelini tanıttı. Elektrikli otomobiller konusunda, Birleşik Krallık'ta satılan tüm araçların belli bir oranının elektrikli olması gerektiği ve bu alanda zorlukların devam edeceği belirtiliyor. İnsansı robotlar alanında ise Tesla'nın 'Optimus' adlı robotları dikkat çekiyor. Sağlık alanında ise semaglutide içeren kilo verme ilacı 'Wegovy' büyük başarı sağlayarak talebi karşılamakta zorlanıyor.
24 Aralık 2023
İşaretlediklerim