Asya Kaplan Sivrisineği, İstanbul'da yaygınlaşarak sarıhumma, dang humması, zika, chikungunya ve Batı Nil virüsü gibi hastalıklara ve alerjik reaksiyonlara neden oluyor. Bu sivrisinek türü, Türkiye'ye Güney Amerika'dan ticari alışverişler sırasında gemiyle gelmiş ve ilk kez 2011'de Trakya'da, 2017'de ise Karadeniz'de görülmüştü. Boğaziçi Üniversitesi'nden Doç. Dr. Necla Birgül İyison, iklim değişikliğinin bu sivrisineklerin gelişimini hızlandırdığını ve yayılmalarını kolaylaştırdığını belirtiyor. Sivrisineklerin yayılmasını önlemek için su birikintilerinin ortadan kaldırılması ve ilaçlamaların artırılması gerektiği vurgulanıyor.
8 Ağustos 2024

Almanya'da Max Planck Antropoloji Enstitüsü tarafından yürütülen bir araştırma, Avrupa'nın en ünlü mumyası Ötzi'nin atalarının Anadolu'dan geldiğini ortaya koydu. Araştırmada, Ötzi'nin genetik yapısının, Anadolu'dan göç eden ilk çiftçilerle yüksek oranda benzerlik gösterdiği belirlendi. Ayrıca, Ötzi'nin ten renginin koyu olduğu ve kel olduğu tespit edildi. Ötzi, 1991 yılında İtalyan Alpleri'nde bir buzulda keşfedilmişti.
16 Ağustos 2023

Bilim insanları, yaklaşık 247 milyon yıl önce Avustralya'da yaşadığı düşünülen yeni bir amfibi türü keşfetti. Araştırmacılar, 1990'lı yıllarda Yeni Güney Galler eyaletinde bulunan hayvanın fosilleşmiş kalıntıları üzerinde neredeyse 30 yıldır çalışıyor. Yeni keşfedilen türe, Latince'de 'kumda sırt üstü ilerleyen' anlamına gelen Arenaepeton supinatus ismi verildi. Bilim insanları, etobur olduğu düşünülen amfibinin bir zamanlar Sydney'in tatlı su göllerinde ve akarsularında yaşadığını söylüyor.
10 Ağustos 2023

Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC), Aedes albopictus ve Aedes aegypti türü sivrisineklerin Avrupa'da yayılmaya devam ettiğini ve Türkiye'de de görüldüğünü bildirdi. Bu sivrisinekler chikungunya, dang humması, sarı humma, Zika ve Batı Nil virüsleri gibi ciddi hastalıkları bulaştırabiliyor. İklim değişikliği ve küresel hareketlilik, sivrisineklerin üremesini ve hastalıkların yayılmasını kolaylaştırıyor. Hacettepe Üniversitesi'nden Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz, sivrisinek popülasyonunun hızlı çoğaldığını ve Türkiye'nin sivrisineklerle bulaşan hastalıklar açısından kırılgan hale geldiğini belirtti. Yavuz, sivrisineklerle mücadelede etkin bir sürveyans sistemi ve çevresel önlemlerin önemine dikkat çekti.
5 Temmuz 2023

University College London'da yapılan bir araştırma, virüslerin yayılımıyla ilgili genel kabul gören tezi tersine çevirdi. Araştırmacılar, 12 milyon sekans içeren küresel bir veri tabanını kullanarak, virüslerin türler arası geçişini inceledi. Bulgulara göre, insan ve hayvan arasında virüs bulaşma vakalarının %64'ünde virüslerin insanlardan hayvanlara geçtiği tespit edildi. Bu durum, özellikle nesli tükenmekte olan türler için büyük bir tehdit oluşturuyor.
25 Mart 2024

Bilim insanları, Avustralya'nın Yeni Güney Galler bölgesinde 'ekidnapus' adı verilen antik bir yaratığın fosilleşmiş çene kemiği parçalarını keşfettiler. Bu yeni tür, ornitorenk ve dikenli karıncayiyenlere benzerliği nedeniyle 'Opalios splendens' olarak adlandırıldı. Yaklaşık 100 milyon yıllık olduğu tahmin edilen fosiller, paleontolog Elizabeth Smith ve kızı Clytie tarafından bulundu ve Avustralya Müzesi'ne bağışlandı. Araştırma ekibi, bu keşfin bölgede daha fazla kazı yapılması için fon sağlanmasını teşvik edeceğini umuyor.
16 Haziran 2024

Hindistan’ın doğusundaki Andaman Adaları’nda bulunan Charles Darwin kurbağalarının baş aşağı durarak çiftleşip yumurta bıraktığı keşfedildi. Delhi Üniversitesi, Hindistan Zooloji Araştırması, Harvard Üniversitesi ve Minnesota Üniversitesi’nden bir grup biyolog, muson yağmurları sırasında üç yıl boyunca bu kurbağaların üreme sürecini inceledi. Araştırma, bu türün çevreyle nasıl etkileşime girdiğini ve türünü sürdürmesi için hangi yaşam alanlarının gerektiğini anlamak açısından önemli bulgular sundu. Çalışma ayrıca, baş aşağı çiftleşmenin saldırgan bekar erkeklerin çiftleşen çifti yerinden ederek yumurtlamayı engellemesini önlemek için evrimleştiğini öne sürüyor.
29 Temmuz 2024

Japon bilim insanları, bitkilerin yaralanmalara ve otobur hayvanların saldırısına karşı bir dizi sinyal yaydığını ve bu sinyallerin otoburları uzaklaştırmak ve doğal düşmanlarını çekmek gibi birçok fayda sağladığını ortaya koydu. Bu sinyaller, bitkiler makinelerden zarar gördüğünde ya da böcek saldırısına uğradığında diğerlerini uyarmak için salınıyor. Araştırmacılar, tehlikeye dair ipuçlarının ilk olarak bitkinin içine girip çıkmasına izin veren 'stoma' adlı yapı tarafından tespit edildiğini gördü. Bu keşif, tarımda ve küresel gıda üretiminde daha etkili haşere kontrollerinin geliştirilmesinin önünü açabilir.
18 Ekim 2023

Yapılan genetik araştırmalar, eşeklerin insanlık tarihi ve medeniyetin gelişiminde önemli bir rol oynadığını ortaya koydu. Yaklaşık 7 bin yıl önce Doğu Afrika'da evcilleştirilen eşekler, zorlu arazilerde ağır yük taşıma kapasitesi sayesinde insanların yeni koşullara uyum sağlamasına yardımcı oldu. Eşekler, Sahra'nın kuraklaşmaya başladığı dönemde insanların hayatta kalmasına destek verdi ve zamanla Sudan, Mısır, Avrupa ve Asya'ya yayıldı. Ayrıca savaşlarda ve önemli ritüellerde de yer aldılar.
21 Ocak 2023

Baobab ağaçlarının kökeni ve yayılımı üzerine yapılan DNA çalışmaları, bu ikonik ağaçların ilk olarak 21 milyon yıl önce Madagaskar'da ortaya çıktığını ve tohumlarının okyanus akıntılarıyla Avustralya ve Afrika'ya taşınarak farklı türlere dönüştüğünü ortaya koydu. Araştırmacılar, iklim değişikliği ve ormansızlaşma nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan baobabların korunması gerektiğini vurguladı. Baobablar, yerel kültürlerle derinden iç içe geçmiş olup, binlerce yıl yaşayabilen ve kurak mevsimlerde hayatta kalabilmek için gövdelerinde su depolayabilen ağaçlardır.
16 Mayıs 2024

Britanya'nın Wight Adası'nda yapılan araştırmalar sonucunda, 66 milyon ila 145 milyon yıl öncesine ait kayaçlar incelenerek yeni bir dinozor türü olan Vectipelta baretti keşfedildi. Ankilozor familyasına ait olan bu otçul dinozor, dikenli zırhıyla dikkat çekiyor. Adada 1865'ten bu yana ilk kez yeni bir dinozor türüne ait fosil bulunurken, bu türün Asya'dan Avrupa'ya Erken Kretase Dönemi'nde yayıldığı düşünülüyor. Keşif, İngiltere'deki dinozor çeşitliliği hakkında yeni bilgiler sunarken, daha önce Polacanthus foxii türüne ait olduğu düşünülen fosillerin de yeniden inceleneceği belirtiliyor.
17 Haziran 2023

Avustralya’daki Monash Üniversitesi’nde yapılan araştırmaya göre, Dünya’nın yaklaşık 466 milyon yıl önce Satürn’deki gibi bir halka sistemine sahip olmuş olabileceği keşfedildi. Araştırma, büyük bir asteroidin gelgit kuvveti nedeniyle parçalanarak gezegenin etrafında bir halka sistemi oluşturduğunu öne sürüyor. Bu halkanın güneş ışığını engelleyerek küresel soğumaya yol açmış olabileceği belirtiliyor. Çalışma, Dünya dışı olayların gezegenimizin iklimini nasıl etkileyebileceğine dair yeni bir anlayış sunuyor.
16 Eylül 2024

Paleontologlar, İspanya'nın Tenerife adasında 700 bin yıl öncesine ait, mükemmel biçimde korunmuş bir kertenkele iskeleti keşfetti. Buluntu, soyu tükenmiş dev kertenkele türü 'Gallotia goliath' olabilir. Keşif, Kanarya Adaları'nın tarih öncesi yaban hayatına ve paleoekolojisine dair değerli bilgiler sağlıyor. Gelecekteki araştırmalar, fosilin anatomik özelliklerinin ayrıntılı incelenmesine odaklanarak bölgedeki biyolojik çeşitlilik ve çevresel değişiklikler hakkında daha geniş çalışmalara katkıda bulunacak.
3 Temmuz 2024

İngiliz ilaç şirketi GSK ve Johns Hopkins Sıtma Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülen bir çalışmada, sıtma hastalığının yayılmasını engelleyebilecek bir bakteri türü keşfedildi. Bu bakteri, 'Delftia tsuruhatensis Tres Cantos 1 (TC1)' ismiyle bilinir ve sivrisineklerin tükürük bezinde ve orta bağırsağında sıtmaya sebep olan parazitlerin miktarını azaltır. TC1 bakterisi, 'Harmane' isimli bir molekül salgılar ve bu molekül, sivrisinek ısırığıyla insana bulaşan parazitte yüzde 75 azalmaya sebep olur.
4 Ağustos 2023

Çin'deki Yünnan Üniversitesi Yaşam Bilimleri Fakültesi'nden araştırmacılar, yasadışı ticareti yapılan pangolinlerin pul örneklerini inceleyerek yeni bir tür keşfetti. 'Manis mysteria' adı verilen bu yeni tür, genetik farklılıklarla belirlendi ve fiziksel özellikleriyle ayırt edilmesi zor olduğu için 'kriptik tür' olarak sınıflandırıldı. Araştırmacılar, bu keşfin pangolinlerin neslini koruma çalışmalarına yeni bir boyut kazandırabileceğini belirtti. Pangolinler, özellikle Asya'da yasadışı ticareti yapılan ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bir türdür.
28 Eylül 2023

University College London'da yapılan bir araştırma, virüslerin insanlardan hayvanlara bulaşma oranının, hayvanlardan insanlara bulaşma oranından daha yüksek olduğunu gösterdi. Araştırmacılar, yaklaşık 12 milyon sekans içeren küresel bir veri tabanını kullanarak, virüslerin türler arası hareketini inceledi ve vakaların yüzde 64'ünde insanların hayvanları enfekte ettiğini buldu. Bu bulgular, özellikle Covid-19 salgını sırasında popüler olan hayvanlardan insanlara virüs bulaşma tezini tersine çeviriyor ve insanların hayvanlara virüs yayma kapasitesinin, hayvanların insanlara virüs bulaştırma kapasitesinden daha fazla olduğunu gösteriyor.
25 Mart 2024

Southern Methodist Üniversitesi'nin çalışmasında, Afrika ve Güney Amerika kıtalarında bulunan 260'dan fazla dinozor ayak izinin birbirleriyle eşleştiği keşfedildi. Bu izler, dinozorların yaklaşık 120 milyon yıl önce Erken Kretase döneminde Brezilya ve Kamerun arasında yürüdüklerini gösteriyor. Araştırmacılar ayrıca Brezilya'nın Borborema bölgesi ve Kamerun'un kuzeyinde benzer havza, nehir ve göl oluşumlarına dair kanıtlar buldu. Çoğu üç parmaklı teropod dinozorlara ait olan bu ayak izleri, Pangea'nın ayrılmasından sonra oluşan Atlantik Okyanusu'nun iki ucunda yer alıyor.
27 Ağustos 2024

Türkiye'nin Ege Denizi'nde, yerli balık popülasyonlarının aşırı avlanma sonucu azalmasıyla birlikte, istilacı türlerden aslan balıklarının sayısı artmaktadır. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi'nden Dr. Erhan Irmak, aslan balıklarının rekabet olmadan kolayca çoğalabildiğini ve yerli türler üzerinde baskı oluşturduğunu belirtiyor. Ayrıca, aslan balıklarının zehirli dikenleri nedeniyle yüzücüler ve balıkçılar için tehlike arz ettiği, ancak etinin zehirli olmadığı ifade ediliyor.
6 Mayıs 2024

Çin'deki bilim insanları, yaklaşık 930 bin yıl önce başlayan ve 120 bin yıl süren bir popülasyon krizinin, küresel nüfusu 1280 üreyebilen bireye düşürdüğünü belirtti. Bu dönemde, buzul döngülerinin daha uzun ve yoğun hale geldiği, Afrika'da uzun süreli kuraklık yaşandığı belirtildi. Araştırma, günümüz insanlarından elde edilen genetik örneklere dayanarak eski nüfus dinamiklerini yeniden inşa etmeye olanak sağlıyor. Araştırmacılar, popülasyon krizinin başında insanın ilk atalarının yaklaşık yüzde 98,7'sinin yok olduğunu ve daha sonra modern insanın ortak atasının ortaya çıktığını savunuyor.
6 Eylül 2023

Pestisitlerin etkisiyle son 10 yılda böcek popülasyonu yüzde 41 azaldı ve türlerin üçte biri yok oluş tehlikesiyle karşı karşıya. Bu durum, çiçeklerin tozlaşmasını sağlayan ve zararlılarla mücadele eden böceklerin azalması nedeniyle ekosistem için büyük bir tehdit oluşturuyor. Pestisitler, böceklerin yanı sıra bitkiler ve sucul canlılar üzerinde de olumsuz etkiler yaratıyor. Türkiye'de de yoğun bir şekilde kullanılan pestisitlerin kalıntıları, analiz edilen gıda örneklerinin yüzde 49'unda tespit edildi. Zararlı böceklerle mücadelede pestisit kullanımını azaltabilecek yararlı böceklerin üretimi ve satışı ise artıyor.
22 Ekim 2023
İşaretlediklerim