Son araştırmalar, 2050 yılına kadar dünya çapında yaşam beklentisinin erkeklerde 4,9 yıl, kadınlarda ise 4,2 yıl artacağını öngörüyor. Bu artış, bulaşıcı hastalıklar, yenidoğan ve sindirim hastalıkları, kardiyovasküler rahatsızlıklar ve COVID-19 gibi salgınların etkisini azaltan halk sağlığı girişimlerine bağlanıyor. Araştırmacılar, daha az gelişmiş ülkelerdeki insanların yaşam beklentisinin gelişmiş ülkelere yaklaşacağını belirtiyor. Ancak, insanların daha uzun yaşamasıyla sağlıksız geçirecekleri yılların da artması bekleniyor.
21 Mayıs 2024

Yapay zekâ modelleri, köpeklerin havlamalarına dayanarak cinsiyet, duygu ve cins belirleme konusunda ilerleme kaydediyor. Wav2Vec2 gibi modeller, insan konuşması kullanılarak eğitildiğinde daha başarılı sonuçlar veriyor. Çalışmada 74 köpeğin havlamaları kullanılarak modellerin doğruluğu test edildi ve insan konuşmasıyla eğitilen modelin daha başarılı olduğu görüldü. Bu çalışmalar, köpeklerin gizli dilini çözme yolunda önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
8 Haziran 2024

İskoçya, Danimarka ve ABD'den bilim insanları tarafından yürütülen bir araştırmada, şişe burunlu yunus dişilerinin yavrularıyla iletişim kurarken ıslıklarının tonunu ve aralığını artırarak 'bebek dili' kullandıkları belirlendi. Florida'daki Sarasota Koyu'nda 19 yunus üzerinde yapılan çalışmada, anne yunusların yavrularına özgü tonlarda ıslık çaldıkları gözlemlendi. Araştırmanın sonuçları Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlandı.
7 Temmuz 2023

BBC Dünya Servisi'nin bir yıllık araştırması sonucunda, makak maymunlarına işkence edilerek öldürülmesi görüntülerini satan bir çete tespit edildi. Çete, YouTube'dan başlayarak faaliyetlerini Telegram'a taşıdı. Çetenin müşterileri arasında ABD ve Britanya başta olmak üzere çeşitli ülkelerden yüzlerce kişi bulunuyor. Şu ana kadar küresel çapta en az 20 kişi soruşturma altında, Endonezya polisi iki zanlıyı tutukladı ve ABD'de üç ana hedef üzerinde soruşturma yürütülüyor.
20 Haziran 2023

Milyarder iş insanı Bill Gates, ineklerin metan gazı salınımını azaltmayı amaçlayan deniz yosunu bazlı yem geliştiren Avustralyalı Rumin8 şirketine 12 milyon dolar yatırım yapacağını açıkladı. Rumin8'in geliştirdiği yem katkı maddesi, laboratuvar denemelerinde metan emisyonlarını yüzde 95'e kadar azaltma potansiyeline sahip. Şirket, bu katkı maddesini laboratuvarda üreterek inek yemlerine eklemeyi ve yıl sonuna kadar ürünü satışa sunmayı hedefliyor. İneklerin metan salınımını azaltma çabaları, küresel ısınma ve iklim kriziyle mücadelede önemli bir rol oynuyor.
25 Ocak 2023

Oxford Üniversitesi'nde yapılan yeni bir araştırma, doğru yaşam tarzı stratejileri ile genetik eğilimi yüksek olan bireylerin bile Alzheimer'a yakalanma riskini önemli ölçüde azaltabileceğini ortaya koyuyor. Özellikle 50'li yaşlardan sonra vegan ağırlıklı beslenme, minimal işlenmiş gıdalar, kompleks karbonhidratlar, sağlıklı yağlar ve düzenli egzersiz gibi faktörlerin Alzheimer'la mücadelede etkili olduğu belirtiliyor. Ayrıca, derin uyku fazlarının düzenliliği ve yoğunluğunun da bunama ile mücadelede önemli olduğu vurgulanıyor.
1 Temmuz 2024

Argonne Ulusal Laboratuvarı ve Ohio ve Illinois-Chicago üniversitelerinden bilim insanları, dünyada ilk kez bir demir ve bir terbiyum atomunu X-ışınıyla gözlemleyerek kimyasal yapılarını tespit etti. Bu çalışma, Senkrotron X-ışını Taramalı Tünelleme Mikroskobu (SX-STM) kullanılarak gerçekleştirildi ve çevresel, tıbbi ve kuantum araştırmalarında yeni keşiflere yol açabilecek potansiyele sahip olduğu belirtiliyor. Araştırmanın sonuçları 'Nature' dergisinde yayımlandı.
6 Haziran 2023

Prof. Dr. Mete Atatüre, Cambridge Üniversitesi'nin fizik bölümü olarak bilinen 'Cavendish Laboratuvarı'nın 16'ncı başkanı oldu. 1975 Kayseri doğumlu olan Atatüre, Bilkent Üniversitesi fizik bölümünden mezun oldu ve doktora çalışmaları için Boston Üniversitesi'ne gitti. 2007'den beri Cambridge Üniversitesi'nde kendi araştırma grubuyla beraber kuantum fiziği ve geleceğin teknolojileri üzerine çalışıyor. Atatüre, 2020'de Thomas Young Madalyası ve Ödülü'nü kazandı.
3 Ekim 2023

Maya uygarlığı, MS 250 civarında zirveye ulaşmış ancak MS 900 civarında büyük şehirlerinin neredeyse tamamı terk edilmişti. Illinois Üniversitesi'nden Profesör Lisa Lucero, Mayaların tamamen yok olmadığını, sadece siyasi sistemlerinin çöktüğünü belirtiyor. NASA'nın araştırmaları ve Jared Diamond'ın çalışmaları, kuraklığın ve ormansızlaşmanın Maya uygarlığının çöküşünde önemli rol oynadığını gösteriyor. Ormansızlaşma sonucu artan sıcaklıklar ve azalan yağışlar, mahsüllerin kalitesizleşmesine ve sosyal karışıklıklara yol açarak uygarlığın sonunu getirdi.
19 Nisan 2024

Avustralya'nın başkenti Canberra'da, 64 yaşındaki bir kadının beyninden 8 santimetre uzunluğunda canlı bir solucan çıkarıldı. Kadın, karın ağrısı, ishal, kuru öksürük, ateş ve aşırı terleme şikayetleriyle hastaneye başvurmuştu. MR taraması sonucu anormal beyin aktiviteleri tespit edilen kadın ameliyata alındı. Ameliyat sırasında çıkarılan solucanın, genellikle pitonlarda görülen bir parazit türü olduğu belirlendi.
28 Ağustos 2023

Alman Havacılık ve Uzay Merkezi (DLR), yerçekimsiz ortamın insan vücudu üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla 60 gün boyunca yatakta kalacak gönüllüler arıyor. Araştırma, Ay ya da Mars’a yapılacak olası yolculuklara hazırlık amacı taşıyor. Katılımcılara 18 bin avro ödenecek. Araştırma, gönüllülerin ayaklarının baş seviyesinden yukarıda olacağı 6 derece eğik bir yatakta gerçekleştirilecek ve toplam 88 gün sürecek.
12 Nisan 2024

NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, 120 ışık yılı uzaklıktaki bir gezegende dimetil sülfit (DMS) adı verilen bir molekül tespit etmiş olabileceğini belirtti. DMS molekülü, Dünya'da yalnızca canlılar tarafından üretiliyor. Ancak tespitin yeterince güçlü olmadığı ve molekülün varlığını doğrulamak için daha fazla veriye ihtiyaç duyulduğu vurgulanıyor. Ayrıca, gezegenin atmosferinde metan gazı ve karbondioksit tespit edildi, bu da gezegenin su okyanusuna sahip olabileceği anlamına gelebilir.
12 Eylül 2023

Fransız akademisyen Marc-Antoine Fardin, kedilerin reolojisi üzerine yazdığı makale ile Ig Nobel Ödülü'ne layık görüldü. Fardin, kedilerin özel yetenekleri sayesinde hem sıvı hem de katı olarak görülebileceğini savunuyor. Çalışmasında internetteki kedi fotoğraflarından yola çıkan Fardin, kedilerin herhangi bir kalıba sığabilme yeteneklerini inceledi. Araştırma sırasında hiçbir kedinin zarar görmediği belirtiliyor.
22 Haziran 2024

ABD'deki Oakland Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, kedilerin evcil hayvan dostlarının ölümlerinde yas belirtileri gösterdiğini ortaya koydu. Araştırmaya göre, kediler kaybettikleri arkadaşlarının ardından uykuya, yemek yemeğe ve oynamaya daha az ilgi gösterirken, ilgi aramaya, saklanmaya ve yalnız vakit geçirmeye daha fazla zaman ayırıyor. Ayrıca, kedilerin birlikte yaşadıkları süre uzadıkça daha derinden etkilendikleri belirtildi. Araştırmacılar, sahiplerin kendi yaslarını hayatta kalan evcil hayvanlara yansıtma olasılığını da göz önünde bulunduruyor.
10 Ağustos 2024

Avustralya'da Sydney Üniversitesi tarafından yürütülen bir araştırma, 40 yaş üstü 29 bin 836 obez bireyin sağlık verilerinin sekiz yıl boyunca izlenmesi sonucunda, akşam saatlerinde yapılan orta ila şiddetli fiziksel aktivitelerin erken ölüm ve kalp-damar hastalıklarından ölüm riskini düşürdüğünü ortaya koydu. Araştırmada, giyilebilir cihazlar kullanılarak katılımcıların egzersiz zamanları sabah, öğleden sonra ve akşam olarak sınıflandırıldı. Ayrıca, akşam egzersizlerinin tip 2 diyabete karşı da en koruyucu egzersiz olduğu belirlendi.
15 Nisan 2024

Prof. Dr. Muhammad Mohiuddin, domuzdan insana kalp nakli çalışmalarının gelecekte rutin hale geleceğini belirtti. Mohiuddin, bu tür nakillerin yüksek maliyetli olduğunu ve bağışıklık sistemi sorunları nedeniyle zorluklar yaşandığını ifade etti. Domuzlardan alınan organların genetik olarak insan vücuduna uyumlu hale getirildiğini ve bu alandaki çalışmaların devam ettiğini vurguladı. FDA onayı ile iki hastada denenen domuz kalbi nakillerinde hastalar kısa süre sonra hayatını kaybetti, ancak bilim dünyası umutla çalışmalarını sürdürüyor.
29 Mayıs 2024

ABD'nin Washington Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, yapay zekanın derin öğrenme modelini kullanarak hamile kadınların rahimlerindeki elektrik dalgalanmalarını analiz etti. Bu analiz sonucunda, yapay zekanın erken doğumları hamileliğin 31. haftasında tahmin edebildiği belirlendi. Araştırmada, katılan kadınların yüzde 19'unda erken doğum tahmini yapıldı ve bu tahminlerin doğruluğu gebeliğin 37. haftasında teyit edildi. Dr. Arye Nehorai, buldukları yöntemin evde kullanımının mümkün olduğunu ve maliyet avantajları sunduğunu ifade etti.
21 Haziran 2023

Bilim insanları, Büyük Patlama sırasında ortaya çıkan ve daha sonra 'kayıplara karışan' anti-maddenin, yer çekimi karşısında madde gibi hareket ettiğini tespit etti. İsviçre'deki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi'nde (CERN) yapılan deneyler, anti-maddenin aşağı doğru hareket ettiğini gösterdi. Araştırmacılar, antihidrojen atomlarının hareket yönünü tespit eden sensörlerle anti-maddenin aşağı doğru hareket ettiğini belirledi. Bilim insanlarının bir sonraki adımı, madde ile anti-maddenin yer çekimi karşısında aynı hızda hareket edip etmediğini tespit etmek olacak.
27 Eylül 2023

Wisdom, dünyanın bilinen en yaşlı yabani kuşu olarak, 72 yaşında ve Kuzey Pasifik Okyanusu'ndaki Midway Atoll Ulusal Yaban Hayatı Koruma Alanı'nda yaşıyor. Uzun süreli eşi Akeakamai'yi kaybettikten sonra, Wisdom yuvalama mevsimi boyunca diğer erkek kuşlarla sosyalleşmeye ve flört etmeye devam ediyor. Biyologlar, Wisdom'ın yaşamı boyunca 50 ile 60 yumurta ve yaklaşık 30 civciv ürettiğini tahmin ediyorlar. Wisdom ilk kez 1956'da yumurta bırakırken tanımlandı ve beş yaşından önce üremeyen büyük deniz kuşları arasında yer alıyor.
7 Mayıs 2024

Boston Üniversitesi ekonomi profesörleri Tayfun Sönmez ve Utku Ünver, optimizasyon ve iktisadi tasarım prensiplerinden yararlanarak dünyanın ilk karaciğer çapraz nakil sistemini geliştirdi. Sistem, organın en efektif şekilde hastalara ulaştırılmasını sağlamak amacıyla tasarlandı. Sistem, ilk kez Malatya'daki İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi'nde kullanıldı ve dünyanın şimdiye kadarki en büyük karaciğer çapraz naklini gerçekleştirdi. Sönmez ve Ünver, ayrıca canlı vericiden alınan akciğerlerin de en doğru hastalara dağıtılmasının formülü ve bilgisayar yazılımını geliştirdi.
13 Ağustos 2023
İşaretlediklerim