2023 yılı, iklim bilimcilerin tahminlerinin aksine, kaydedilen en sıcak yıl oldu ve bu durum bilim insanlarını şaşırttı. NASA Goddard Uzay Araştırmaları Enstitüsü Direktörü Gavin Schmidt, iklim modellerinin bu ani sıcaklık artışını öngöremediğini belirtti. Sera gazı emisyonları, Tonga'daki volkanik patlama ve denizcilik endüstrisindeki sülfür emisyonlarını azaltan düzenlemeler gibi faktörlerin etkileri incelendi, ancak hiçbiri sıcaklık artışını tam olarak açıklayamadı. Schmidt ve diğer bilim insanları, iklim sisteminin işleyişinde beklenmedik değişiklikler olabileceğini ve daha iyi veri sistemlerine ihtiyaç duyulduğunu ifade ediyor.
28 Mart 2024

ABD'deki Rush Üniversitesi'nin yaptığı araştırma, geceleri dış mekanda yapay ışığa maruz kalmanın 65 yaş altındakilerde Alzheimer hastalığına yakalanma riskini artırdığını ortaya koydu. Araştırma, ülke genelinde 48 eyalette ışık kirliliği oluşturan etkenleri inceledi ve yapay ışığın biyolojik saati ve uyku düzenini bozarak bilişsel gerilemeye yol açabileceğini belirtti. Uzmanlar, yapay ışığın olumsuz etkilerini azaltmak için karartma perdesi veya göz bandı kullanılmasını öneriyor.
6 Eylül 2024

Lancet Komisyonu tarafından hazırlanan yeni bir rapor, demans riskini artıran 14 değiştirilebilir faktörü belirledi. Bu faktörler arasında işitme kaybı, yüksek tansiyon, sigara içmek, obezite, depresyon, fiziksel hareketsizlik, diyabet, aşırı alkol tüketimi, travmatik beyin hasarı, hava kirliliği, sosyal izolasyon, görme kaybı ve yüksek kolesterol bulunuyor. Raporda, bu risk faktörlerinin ele alınmasıyla demans vakalarının neredeyse yarısının geciktirilebileceği veya önlenebileceği belirtiliyor. Ayrıca, demans riskini azaltmak için sağlıklı yaşam alışkanlıklarının benimsenmesi gerektiği vurgulanıyor.
4 Ağustos 2024

Osman Müftüoğlu, tiroid bezinin vücuttaki önemli rolünü ve hipotiroidi durumunda ortaya çıkabilecek sağlık sorunlarını ele alıyor. Tiroid bezinin yetersiz hormon üretimi sonucu yorgunluk, kilo değişiklikleri, cilt ve saç problemleri gibi pek çok sorun yaşanabilmektedir. Ayrıca, nabız sayısında azalma, depresyon eğilimi ve bellekte zayıflama gibi ciddi sağlık sorunları da hipotiroidi ile bağlantılıdır.
4 Mayıs 2024

Rusya'nın Ukrayna'ya karşı savaşının ilk iki yılındaki iklim maliyeti, 175 ülkenin tek tek ürettiği yıllık sera gazı emisyonlarından daha yüksek oldu. Savaş, doğrudan çatışmalar, arazi yangınları, zorunlu göç ve fosil yakıt altyapısına yönelik saldırılar nedeniyle en az 175 milyon ton karbondioksit eşdeğeri emisyon üretti. BM Genel Kurulu, Rusya'nın savaş nedeniyle tazminat ödemesi gerektiğini belirtti ve Avrupa Konseyi, iklim emisyonlarını da içerecek bir hasar kaydı oluşturdu. Bu durum, küresel iklim acil durumunu daha da kötüleştirdi.
15 Haziran 2024

Dünya genelinde Covid-19 ile mücadele devam ederken, Vietnam'daki Phenikaa Üniversitesi tarafından yapılan bir araştırma, hafif Covid-19 enfeksiyonu geçiren kişilerin büyük bir kısmının uykusuzluk çektiğini gösterdi. Araştırma, hafif enfeksiyon geçiren her dört kişiden üçünün uykusuzluk yaşadığını ve bu durumun özellikle anksiyete veya depresyon hastalarında daha sık görüldüğünü belirtti. Araştırmacılar, Covid-19'dan iyileşen hastaların stresli ve fiziksel sağlıklarındaki değişikliklere karşı daha hassas olabileceğini ifade etti.
6 Şubat 2024

Havai fişek gösterilerinin neden olduğu ağır metal ve kimyasallar, toprakta ve suda uzun süre kalıcı kirliliğe yol açarak hem insan hem de çevre sağlığı açısından risk oluşturuyor. Ayrıca, bu gösteriler kuş ölümlerine ve diğer hayvanların stresine neden oluyor. ABD'de yapılan bir araştırma, havai fişeklerin neden olduğu kirliliğin Kanada'daki yangınlardan daha fazla olduğunu ortaya koydu. Uzmanlar, bu kimyasalların ekosistemde birikerek geniş alanlarda toprak ve su kirliliğine yol açabileceğini belirtiyor.
2 Eylül 2024

Colorado Boulder Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, yüksek yağlı diyetlerin bağırsak bakterilerini bozarak kaygıyı artırabileceğini ortaya koydu. Araştırma, ergen fareler üzerinde yapıldı ve yüksek yağlı diyetle beslenen farelerin bağırsak bakterilerinde önemli bir dengesizlik ve beyinlerinde kaygı ile ilişkili genlerin daha yüksek ekspresyonu gözlemlendi. Bu bulgular, diyet, bağırsak sağlığı ve zihinsel refah arasındaki karmaşık ilişkiyi vurguluyor.
21 Haziran 2024

Colorado Boulder Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, yüksek yağlı diyetlerin bağırsak bakterilerini bozarak kaygıyı artırabileceğini ortaya koydu. Araştırma, ergen fareler üzerinde yapıldı ve yüksek yağlı diyetle beslenen farelerin bağırsak bakterilerinde çeşitlilik kaybı ve kaygı ile ilişkili beyin bölgelerinde gen ekspresyonu artışı gözlemlendi. Bu bulgular, diyet, bağırsak sağlığı ve zihinsel refah arasındaki karmaşık ilişkiyi vurguluyor.
21 Haziran 2024

Bipolar Yaşam Derneği Başkanı Özlem Sarı, 37 yıllık bipolar bozukluk deneyimini paylaşarak, bazı ailelerin çocuklarının bipolar bozukluk tanısını kabul etmekte zorlandığını belirtti. Dünya Bipolar Bozukluk Farkındalık Günü'nde, bu yılın teması 'Sosyal Çevre ve İlişkilerimiz' olarak belirlendi. Bipolar bozukluğun, düzenli takip, tedavi ve yaşam tarzı önlemleriyle kontrol altında tutulabileceği vurgulandı. Sarı, kendi deneyimlerinden yola çıkarak, hastalığın yönetilebilir olduğunu ve umudun önemini vurguladı.
30 Mart 2024

University College London'dan (UCL) yapılan yeni bir çalışma, kalp damar rahatsızlıklarının demans için giderek daha önemli bir risk faktörü haline geldiğini ortaya koydu. Çalışma, 1947 ile 2015 yılları arasında toplanan verilerle dünyanın dört bir yanından 27 araştırma makalesini analiz etti. Bulgular, düşük eğitim düzeyi ve sigara içmenin demans riskine katkısının azaldığını, buna karşın obezite, diyabet ve kalp damar hastalıklarının oranlarının arttığını gösterdi. UCL'de psikiyatri profesörü Naaheed Mukadam, hipertansiyonun demans riskine en çok katkıda bulunan faktör olduğunu belirtti.
28 Haziran 2024

Bilim insanları, Batı Afrika'da yaşanan ve Mali'de 48 dereceyi aşan sıcaklıkların insan kaynaklı iklim değişikliği olmadan mümkün olamayacağını belirtiyor. Mali'nin başkenti Bamako'da bir hastane, aşırı sıcaklar nedeniyle yüzlerce ölümün gerçekleştiğini açıkladı. Araştırmalar, fosil yakıtların yakılması gibi insan faaliyetlerinin bölgedeki sıcaklıkları ortalama 1.4 derece artırdığını gösteriyor. Bilim insanları, küresel sıcaklıkların artmasıyla bu tür sıcak hava dalgalarının daha sık yaşanacağını öngörüyor.
21 Nisan 2024

Alman Havacılık ve Uzay Merkezi ve Aachen Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, uçuş sırasında içki içmenin kardiyovasküler sistemi zorladığını ve kandaki oksijen seviyelerini düşürdüğünü belirtti. Bu durumun uyku kalitesini de olumsuz etkilediği ve özellikle yaşlı bireyler ile tıbbi rahatsızlıkları olanlarda sağlık komplikasyonlarına yol açabileceği vurgulandı. Araştırmacılar, havayollarının uçak içi alkollü içecek tüketimini kısıtlamasını önerdi.
26 Haziran 2024

Lancet Psikiyatri dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, her altı kişiden biri antidepresan almayı bıraktığında baş dönmesi, baş ağrısı, mide bulantısı ve uykusuzluk gibi semptomlar yaşıyor. Araştırma, 20 bini aşkın hastayı kapsayan 79 çalışmanın verilerini inceledi ve bazı kullanıcıların ciddi yoksunluk semptomlarıyla karşılaştığını ortaya koydu. Uzmanlar, antidepresan bırakmayı düşünenlerin tıbbi tavsiye almasını öneriyor ve yoksunluk belirtilerinin tehlikeli olmadığını belirtiyor.
6 Haziran 2024

Birleşmiş Milletler'in yayımladığı rapora göre, dünya genelinde göçmen hayvan türlerinin yüzde 44'ünün popülasyonu azalmış durumda. Bu azalmanın başlıca nedenleri arasında iklim krizi ve insan faaliyetleri sonucu doğal yaşam alanlarının tahrip olması gösteriliyor. Raporda, özellikle göç eden ötücü kuşlar, deniz kaplumbağaları, balinalar, köpek balıkları gibi türlerin yaşam alanlarının balıkçılık, yasa dışı avlanma, kirlilik ve iklim değişikliği gibi faktörlerle tehdit altında olduğu belirtiliyor.
12 Şubat 2024

Dalhousie Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, köpeklerin insanların nefeslerini koklayarak travma sonrası stres bozukluğunu (TSSB) tespit edebileceğini gösteren bir çalışma yürüttü. Araştırma, köpeklerin vücut salgılarındaki uçucu organik bileşenleri (VOC'leri) tanıyarak TSSB semptomlarını algılayabildiklerini ortaya koydu. İki köpek, Ivy ve Callie, bu kokuları yüksek doğruluk oranlarıyla tanıyarak farklı duygusal durumları ayırt etti. Araştırmacılar, bu bulgunun hizmet köpeklerinin eğitimi ve erken dönem TSSB semptomlarının tespiti için önemli olduğunu vurguluyor.
30 Mart 2024

DEHB ilaçları, metilfenidat ve atomoksetin, dikkat, hafıza ve problem çözme gibi bilişsel işlevleri artırarak mental aktiviteyi güçlendiriyor. Bu ilaçlar, özellikle sınav dönemlerinde, performans artırmak amacıyla kötüye kullanılıyor. DEHB tanısı olmayan bireylerde bu ilaçların kullanımı bağımlılık gibi ciddi sorunlara yol açabiliyor. Uzmanlar, ilaçların gereksiz yere kullanımının 'mental doping' olduğunu ve etik dışı bir davranış olduğunu belirtiyor. Ayrıca, bu ilaçların yanlış kullanımı yoğun anksiyete ve kaygı gibi yan etkilere neden olabiliyor.
11 Şubat 2024

Araştırmacılar, fareler üzerinde yaptıkları deneylerle migren ağrılarını tetikleyen nörolojik olayları inceledi. Çalışma, beyin omurilik sıvısının içeriğindeki değişikliklerin kafatasındaki sinirlere giderek ağrı ve iltihap reseptörlerini harekete geçirdiğini ortaya koydu. Bu bulgular, migren ağrılarının nasıl ortaya çıktığı konusunda yeni bir anlayış sağlıyor. Araştırma sonuçları Science dergisinde yayımlandı.
5 Temmuz 2024

Nosebo etkisi, plasebo etkisinin olumsuz versiyonu olarak tanımlanır ve olumsuz beklentilerin fiziksel zararlara yol açtığı durumları ifade eder. Covid-19 aşısı örneğinde, aşının yan etkileri hakkında yapılan önceden uyarılar, hastalarda beklenen yan etkilerin gerçekleşmesine neden olabilir. 2022'de yapılan bir araştırma, Covid aşısıyla ilişkili yan etkilerin dörtte üçünün nosebo etkisiyle açıklanabileceğini ortaya koydu. Bu durum, sağlık profesyonellerinin hastaları bilgilendirirken kullandıkları dilin önemini ve potansiyel zararlarını vurgulamaktadır.
11 Nisan 2024

Brighton Üniversitesi'nden Corina Ciocan'ın baş yazarlığını yaptığı bir araştırma, Britanya'nın güneyindeki Chichester açıklarından toplanan istiridye ve midyelerde yüksek oranda fiberglas bulunduğunu ortaya koydu. İstiridyelerde kilogram başına 11 bin 220, midyelerde ise kilogram başına 2 bin 740 cam parçacığı tespit edildi. Fiberglasın deniz canlılarının sindirim sistemini etkileyebileceği, iltihaplanmaya ve üreme sağlığının azalmasına yol açabileceği belirtildi. Bu durum, okyanus kirliliği ve mikroplastik artışının ekosistem ve insan sağlığı üzerindeki etkilerini gözler önüne seriyor.
10 Temmuz 2024
İşaretlediklerim