ABD'de North Carolina Üniversitesi tarafından yapılan üç yıllık bir araştırma, gençlerin sosyal medyayı sık kontrol etme alışkanlığının beyin gelişimlerini ve sosyal geri bildirimlere olan hassasiyetlerini etkilediğini ortaya koydu. Araştırmacılar, Kuzey Carolina'daki devlet okullarına giden 169 öğrenciyi takip ederek, sosyal medya kullanım sıklıklarını ve beyin görüntülerindeki değişimleri kaydetti. Bulgular, gençlerin sosyal ödüllere ve cezalara karşı daha hassas hale gelebileceğini ve bu durumun sosyal medya kullanım ihtiyacını artırabileceğini gösteriyor.
6 Ocak 2023

ABD'deki Pittsburgh Üniversitesi'nde yapılan bir araştırmada, yapay zeka modelleri kulak enfeksiyonlarını yüzde 93 doğrulukla akut orta kulak iltihabından ayırt edebildi. Bu oran, doktorların hastalığı teşhis etme oranından daha yüksek. Araştırma, 2018 ile 2023 arasında 635 çocuğun kulak zarlarının çekildiği 1151 video üzerinde gerçekleştirildi. Araştırmacılar, bu teknolojinin yanlış teşhisleri azaltarak gereksiz antibiyotik kullanımını önleyebileceğini belirtiyor.
6 Mart 2024

Oxford, Bristol, Exeter Üniversiteleri ve Doğu Finlandiya Üniversitesi'nden bilim insanlarının yaptığı ortak araştırma, çocukluk ve gençlik dönemlerindeki hareketsiz yaşam tarzının atardamar sertleşmesini artırdığını ortaya koydu. Araştırmada, 11 ila 24 yaşları arasındaki bin 339 kişi üzerinde 13 yıl boyunca yapılan incelemeler sonucunda, günde 6 saatten 9 saate çıkan hareketsizlik süresinin atardamar sertleşmesini yaklaşık yüzde 10 artırdığı bulundu. Ayrıca, yaşlanmanın atardamar sertliğini artırdığı ve bu durumun yetişkinlerde genç yaşta ölüm riskini yüzde 47 artırabileceği, günde en az 3 saatlik hafif fiziksel aktivitenin ise atardamar sertleşmesi riskini en aza indirebileceği belirtildi.
27 Mart 2024

Türk bilim insanı Dr. Canan Dağdeviren, meme kanserini erken tespit etmek için giyilebilir bir ultrason cihazı tasarladı. Bu cihaz, sütyenin kuplarına yerleştirilebilen parçalarla dokudaki küçük değişiklikleri yakalayıp kanseri erkenden teşhis edebilir. Cihazın evde kullanımı kolaydır ve bir akıllı telefon boyutunda taşınabilir bir görüntüleme cihazı üzerinde çalışmalar devam etmektedir.
31 Temmuz 2023

Türkiye'de kalp yetersizliği hastalarının durumunun kötüye gitmesinin yapay zeka kullanılarak öngörülmesi amacıyla PROHEART-AI Projesi hayata geçiriliyor. Proje, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi öncülüğünde ve AstraZeneca Türkiye'nin desteğiyle yürütülecek. Proje kapsamında giyilebilir teknoloji ve yapay zeka algoritmaları kullanılarak hastaların durumları izlenecek ve erken müdahale imkanı sağlanacak. Projenin, Türkiye'deki kalp yetersizliği hastalarının tedavisine önemli katkılar sunması ve Türkiye'yi bu alanda bir merkez haline getirmesi hedefleniyor.
7 Haziran 2023

Columbia Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, 60 yaş ve üstü 3 bin beş yüzden fazla gönüllü üzerinde multivitaminlerin hafıza ve düşünme becerileri üzerindeki etkisini inceledi. Katılımcılar rastgele iki gruba ayrılarak birine multivitamin diğerine plasebo verildi. Üç yıl süren çalışmada, multivitamin alan grup anında hatırlama testinde plasebo grubuna göre daha iyi sonuçlar elde etti. Özellikle kardiyovasküler hastalık öyküsü olan katılımcılarda multivitamin kullanımının bilişsel puanları iyileştirdiği gözlendi.
17 Haziran 2023

Amerikan Gıda ve İlaç Kurumu (FDA), Alzheimer hastalığının tedavisinde kullanılmak üzere 'Lecanemab' adlı yeni bir ilaca hızlandırılmış onay verdi. Bu ilaç, beyinde biriken beta amiloidin protofibril formuna karşı etkili olan bir monoklonal antikordur. Faz 3 çalışmasında, ilacın kullanıldığı grupla kullanılmadığı grup arasında zihinsel gerileme oranında yüzde 27'lik bir yavaşlama gözlemlendi. Alzheimer hastalığının erken teşhis ve tedavisindeki önem artarken, ilacın yan etkileri ve kullanım koşulları da dikkate alınmaktadır. Avrupa İlaç Kurumu (EMA) henüz Aducanumab'a onay vermedi ve ilaç Türkiye'de ruhsatlandırılmadı.
7 Ocak 2023

Columbia Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen ve JAMA Network Open dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, 1948'den bu yana üç nesil üzerinden toplanan 14,106 katılımcının verilerini analiz ederek, daha yüksek eğitim seviyesine sahip bireylerin daha yavaş yaşlandığını ortaya koydu. Araştırmacılar, katılımcıların her iki yıllık ek eğitim görmeleri durumunda yaşlanma hızlarının yüzde 2 ila 3 oranında yavaşlayabileceğini ve bu durumun ölüm riskini yaklaşık yüzde 7 oranında azaltabileceğini tespit etti. Araştırma, eğitim seviyesi ile yaşlanma ve ölüm riski arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde inceliyor.
4 Mart 2024

Finlandiya'da yapılan bir araştırma, 40 yaşından önce menopoza giren kadınların otoimmün hastalıklara yakalanma riskinin arttığını ortaya koydu. Araştırma, 20 bin kadının sağlık verilerini en az 12 yıl boyunca takip etti ve erken menopoza giren kadınların otoimmün hastalıklara 2,6 kat daha yatkın olduğunu belirledi. Araştırma sonuçları, Britanya'da Oxford Üniversitesi'nin Human Reproduction dergisinde yayınlandı. Uzmanlar, doktorların bu artan riskin farkında olması gerektiğini vurguladı.
26 Eylül 2024

Goldman Sachs'ın Mart 2023 tarihli raporuna göre, yapay zeka teknolojisi insanların yaptığı işlerin dörtte birini üstlenebilir. Ancak, her meslek dalı yapay zekanın etkisine açık değil. Meslekler, yapay zekanın etkisine açıklığına göre üç gruba ayrılıyor: yaratıcı meslekler, insanları derinlemesine anlamanız gereken meslekler ve çok fazla hareket kabiliyeti, el becerisi ve öngörülemeyen ortamlarda problem çözme yeteneği gerektiren işler. Bu durum, hem iş dünyasını hem de ekonomik sistemleri etkileyebilir.
25 Eylül 2023

Covid-19 pandemisi, Alzheimer hastalığının seyrini değiştirebilir ve hastalığın önümüzdeki yıllarda daha da artmasına neden olabilir. Pandemi nedeniyle ileri yaş grubundakilerin sağlık kontrollerinin aksaması ve Covid enfeksiyonunun zihinsel işlevleri etkileyebilmesi, Alzheimer'ın oluş mekanizmaları ile covidin etki mekanizmalarının örtüşmesi bu durumun nedenleri arasında. Alzheimer hastalığı için bilinen risk faktörleri arasında ileri yaş, genetik yatkınlık, düşük eğitim düzeyi, ağır beyin travmalarına maruz kalmak, hipertansiyon, diyabet gibi aterosklerotik risk faktörlerinin kontrol altında olmaması ve tedavi edilmemiş yerleşmiş depresyon bulunuyor.
21 Eylül 2023

Avusturya'da yapılan bir araştırma, hafif şok dalgalarının baypas ameliyatından sonra kalp dokusunu yenileyebileceğini gösterdi. Innsbruck Tıp Üniversitesi'nden Prof. Johannes Holfeld liderliğindeki ekip, bu yöntemin kalp hastalığı tedavisinde devrim yaratabileceğini belirtti. Çalışma, şok dalgası tedavisi gören hastaların kalplerinin daha fazla kan pompalayabildiğini ve daha fazla yürüyebildiklerini ortaya koydu. Araştırmacılar, bu yöntemin daha geniş bir hasta grubunda test edilmesi için daha büyük denemeler planlıyor.
20 Haziran 2024

Rusya'nın doğusunda yaşayan 80 yaşındaki bir kadının beyninde 3 cm uzunluğunda bir iğne olduğu ortaya çıktı. İğne, doktorların tomografi çekmesiyle fark edildi. Doktorlar, durumunun kötüleşmesinden korktukları için iğnenin çıkarılmamasına karar verdi. Kadının ebeveynleri tarafından gerçekleştirilen başarısız bir çocuk düşürme girişimi sonucu bu durumda olduğu düşünülüyor.
5 Ekim 2023

Avrupa Kardiyoloji Derneği'nin yayımladığı bir araştırmaya göre, çocukların ve gençlerin uzun süre hareketsiz kalmasının ilerleyen yaşlarda kalp hasarlarına neden olabileceği belirlendi. Araştırmada 766 çocuğun 11, 15 ve 24 yaşlarındaki hareketsiz kalma süreleri ve kalp ölçümleri karşılaştırıldı. Araştırmacılar, 11 ila 24 yaşları arasında hareketsiz geçirilen her dakikanın, kalp ağırlığında artışa neden olduğunu tespit etti. Araştırma yazarlarından Dr. Andrew Agbaje, gençlerin ekran başında geçirdikleri sürenin daha ağır bir kalbe yol açtığını ve bu durumun kalp krizi ve inme ihtimalini artırdığını belirtti.
23 Ağustos 2023

Guardian gazetesi yazarı Hilary Osborne, meme kanseri teşhisi konduktan sonra yaşadıklarını ve öğrendiklerini anlattı. Meme kanserinin çeşitli türleri olduğunu, herkese aynı tedavinin uygulanmadığını, kemoterapinin menopozu erkene çekebileceğini ve erken tanının hayat kurtardığını belirtti. Ayrıca, kemoterapinin saç dökülmesine neden olabileceğini, ancak tüm saçların dökülmeyebileceğini ve burun kıllarının da dökülebileceğini ifade etti. Osborne, mastektomi sonrası bile dikkatli olunması gerektiğini ve BRCA genlerinin meme kanseri riskini artırdığını vurguladı.
30 Eylül 2023

New York Üniversitesi Grossman Tıp Okulu'ndan araştırmacılar, fareler üzerinde yaptıkları çalışmada, kök hücrelerin kıl köklerinde hareket edebildiğini keşfettiler. İnsanlarda da bulunan melanosit kök hücrelerine odaklanan ekip, sıkışmış kök hücrelerin hareketini sağlayarak saç beyazlamasını tersine çevirebilecek veya önleyebilecek potansiyel bir yol bulabileceklerini belirttiler. Araştırma ekibi, kök hücrelere hareketliliği geri kazandırma veya onları hareket ettirme yollarını araştırmayı planlıyor.
20 Nisan 2023

Japonya'da Osaka Üniversitesi'nden Profesör Masahiko Haruno ve ekibinin yürüttüğü bir araştırma, sanal gerçeklik deneyimlerinin insanların korku ve fobileriyle başa çıkmasına yardımcı olabileceğini ortaya koydu. Araştırmada, yükseklik korkusu olan katılımcılar sanal uçuş deneyimine tabi tutuldu ve bu deneyimi kontrol edebilen katılımcıların, kontrol edemeyenlere göre daha düşük korku tepkisi gösterdiği gözlemlendi. Ayrıca, vücudun sanal deneyime dahil edilmesinin daha iyi sonuçlar verdiği belirtildi. Bu bulgular Society for Neuroscience'ın yıllık toplantısında sunulacak.
14 Kasım 2023

ABD'de 46 yaşındaki emekli asker Aaron James, dünyanın ilk tam göz naklini geçiren kişi oldu. 2021'de bir kaza sonucu yüzünün büyük bölümünü kaybeden James, 140'tan fazla sağlık çalışanının katıldığı 21 saatlik bir ameliyatla kısmi yüz ve tam göz nakli yapıldı. Nakil sonrası yapılan testler, donör gözdeki ışığa duyarlı sinir hücrelerinin canlı kaldığını gösterdi. Araştırmacılar, bu ilerlemenin kritik duyu organlarına yönelik nakillerin araştırılmasına ilham olabileceğini belirtti.
10 Eylül 2024

Weizmann Bilim Enstitüsü ekibi, kök hücre kullanarak 14 günlük gerçek bir embriyo örneğine benzeyen bir 'embriyo modeli' geliştirdi. Bu model, laboratuvarda hamilelik testini pozitif gösteren hormonları bile salgıladı. Bu çalışmanın amacı, insan yaşamının erken dönemlerini anlamanın etik bir yolunu bulmak. Araştırma, Nature dergisinde yayınlandı ve İsrailli ekip tarafından erken embriyoda ortaya çıkan tüm önemli yapıları taklit eden ilk 'tam' embriyo modeli olarak tanımlandı.
6 Eylül 2023

Son yapılan araştırmalar, meme kanserinin özellikle 20 ile 49 yaş arasındaki kadınlarda artış gösterdiğini ve bu kanser türünün giderek daha genç yaşlarda görüldüğünü ortaya koyuyor. ABD'de yapılan bir çalışma, 2000'den 2019'a kadar meme kanseri görülme sıklığının yılda yüzde 0,79 oranında arttığını ve özellikle 2016'dan sonra bu artışın daha da belirginleştiğini gösteriyor. Risk faktörleri arasında genetik mutasyonlar, ailede meme kanseri öyküsü, ilk doğumu 30 yaşından sonra yapmak, az sayıda çocuk doğurmak, emzirmemek, hareketsiz yaşam, alkol ve sigara kullanımı gibi etmenler bulunuyor. Erken teşhis için 40 yaşından itibaren mamografi ve riskli gruplarda meme ultrasonu öneriliyor.
20 Şubat 2024
İşaretlediklerim