Deniz Zeyrek · 28 Haziran 2025

Ortaçağ mı daha karanlık 21. Yüzyıl mı? - Bilgece Sohbetler Bölüm 10 #ortaçağ

  • 0:00 Deniz Hocam, Bilge Hocam merhabalar. Ufuk: Merhaba Bilge, merhaba Deniz. Deniz: Nasılsın? Bilge: Sağ olasın. İdare ediyoruz. Biraz yoğun, yorgun. Ufuk, sen nasılsın? Ufuk: Ben de iyiyim hocam. Teşekkür ederim. Sen Bordo'dan bildiriyorsun galiba? Bilge: Evet, Bordo'dayım bugün. Yine harika bir görüntü. Yine harika bir doğa.
  • 0:18 Ufuk: Haftaya ben de bizim apartmanın bahçesinden bağlanacağım. Umarız Türkiye'deki bağı ziyaret etme şansı buluruz. Evet, evet. Bilge galiba geliyor haftaya, değil mi Bilge? Bilge: Evet, önümüzdeki hafta geliyorum. Bir sonraki bölümde belki orada çekeriz. Belki bir sonraki veya öbür iki bölüm sonrası da olabilir. Haftasonu gibi Türkiye’ye geleceğim, ondan sonra tekrar çekeriz. Yan yana. Çok güzel olur.
  • 0:52 Deniz: Öncelikle yayına girmeden özür dilemek istiyorum. Bir önceki bölüm için iki kişiye sürpriz yapacağız demiştik. Yoğunluktan dolayı seçemedik. Gelecek hafta bu sürpriz kişileri açıklamayı planlıyoruz. Bilge: Sürprizimiz ufak hediyeler olacak. İçeriğini söylemiyoruz ama takipçilerimiz tahmin edebilir.
  • 1:20 Deniz: Geçen hafta Bilgece Sohbetler 9. bölümde Sezar'dan Marx'a gastronomik yolculuğu konuştunuz. Bugün 10. bölümü çekiyoruz. Bugünün konu başlığı nedir hocam? Bilge: Bugün Orta Çağ konuşacağız. Günlerdir İsrail, İran ve ABD çatışmaları yüzünden Ortadoğu hep gündemimizde olduğundan bazen isimleri karıştırıyoruz. Ancak Orta Çağ ve Ortadoğu arasında şu anda zamansal bir fark yok gibi geliyor bana. Çok ilginç bağlantılar var özellikle savaşlar açısından.
  • 2:09 Deniz: Tabii teknoloji, modernizasyon. Eskiden Orta Çağ'da kılıçla giriyorlardı. Şimdi drone’lar, füzeler... Orta Çağ ile 21. yüzyılın ilk çeyreği daha savaşlarla geçti gibi. Bilge: Teknolojik gelişmeler espri konusu bile ediyor sanki. Deniz: Evet, bombardıman uçaklarının önünde şovlar yapılıyor, sanki bu bombalar değil de bir sanat eseri.
  • 2:39 Deniz: Orta Çağ karanlık çağı... Bilge: Evet, karanlık çağ deyince aklıma giyotin, mahkemeler, Jordano Bruno geliyor. Neyse, biraz daha o dönemi konuşalım istiyorsan. Deniz: Rönesans, Orta Çağ sonrası ama yaratan biraz Orta Çağ. Aydınlanmacılar özellikle Fransa'da antik dönemden sonra karanlık çağ, orta çağ gibi bir şey tanımladılar.
  • 4:01 Bilge: Roma'nın yıkılmasından sonra Avrupa'nın şekillenmesi olarak alacağız. Ama eş zamanlı Endülüs'te ve Bizans'ta da bir medeniyet devam ediyordu. Bir sonraki bölümde Orta Çağ Avrupa ile kalmayıp, Bizans ve Endülüs'teki medeniyetleri de ele almak istiyoruz. Roma'nın yıkılışıyla Orta Çağ'a girildiğinde vizigotlar önemli bir rol oynar. Özellikle Romalılarla etkileşimler kurmuştur. Önemli bir bölüm vizigotlar üzerinden gidecek.
  • 7:26 Bilge: İspanya'nın ataları vizigotlarla başlar. Roma'dan birçok şeyi almışlar; şehir planları, hukuk sistemleri. Üzümler konusunda da tarihsel bir bağ var. Rioha bölgesi bağcılık geleneklerini sürdürüyor ve bu Orta Çağ bilgisi modern şarapçılığa kadar taşınmış.
  • 10:01 Bilge: 650'lerde ciddi bir Jüstinianus şeyi çıkar. Veba salgını İstanbul'dan başlayarak Akdeniz'e yayıldı. Birçok doğa bilimci o dönemde üç büyük yanardağ patlamasıyla birlikte iklim de değişti. Bu soğuma dönemi de tarımdaki sistemi altüst eden bir dönem oldu. Feodal sisteme doğru bir gidiş baş gösterdi, serflik gelişti.
  • 13:15 Bilge: Tarımsal etkinliklerde manastırların rolü büyüktü. Çünkü Hristiyanlıkta şarap önemliydi. Manastırlarda komünyon şarabı üretimi ve buna bağlı bağcılık önem kazandı. Sermaye birikimi ve toprak bağışları sayesinde büyüyen manastır toplulukları, bu bilgiyi kayıt altına alarak modern bağcılığa önemli katkılar sağladı.
  • 17:22 Deniz: Beyaz şarap ne zaman popüler oldu? Bilge: Roma'da beyazlar popülerdi. Orta Çağ'ın çeşitli dönemlerinde beyaz ve kırmızı şaraplar tüketiliyordu. Özellikle kuzeye gittikçe beyaz şaraplar daha fazla içiliyordu. Çağın bulundukları coğrafyaya göre tatların ve alışkanlıkların tarihinden örnekler verildi.
  • 21:48 Deniz: Yaşam zordu, insanların yaşam süreleri kısaydı. Veba gibi salgınlar ortalığı kasıp kavurdu. Bu zor şartlar insanların kültürel ve sosyal yaşantılarını belirledi. Orta Çağ’da doğa ve tarıma bakış, gemi tarımı gibi konuların felsefi etkilerinden söz edildi.
  • 26:10 Bilge: Burgonya Dükleri'nin döneminde şarap ticareti çok önemliydi. Flandra, özellikle Flandra bölgesinde ticaretin kalbi şarap ve yün üzerinden dönüyordu. Bu da kapitalizmin ilk nüvelerini oluşturan gelişmeleri beraberinde getirdi.
  • 30:50 Bilge: Isınmayla birlikte tarım ve ticarette canlanma başlar. Üniversitelerde Latince eğitimi yaygınlaşır ve bilgi dolaşımı başlar. Birçok üretici üniversitelerden destek alarak ticaretlerini genişletir. Orta Çağ'da kısıtlı ulaşım imkanlarına rağmen geniş bir ticari ağ kuruldu.
  • 36:00 Bilge: O dönemdeki şato sistemi ve feodal düzen bağcılık ve tarımsal üretimin önemli bir parçasıydı. Şatolar etrafında bağlar oluşturularak ticari üretim yapılıyordu. Bu hem yerel ekonominin hem de sosyal yapının belirleyici unsurlarındandı.
  • 38:59 Deniz: Şu an zeytinlikler madenler için gözden çıkarılıyor. Oysa zeytin işlenebilirliği yüksek bir ürün. Uzun vadede büyük ekonomik potansiyel taşıyor. Orta Çağ'da olduğu gibi tarım ürünlerine dayalı bir ekonomi sürdürülebilirlik açısından büyük önem taşıyor.
  • 44:20 Deniz: Akımlar ve düşünce tarihine yönelik önerilerle Orta Çağ felsefesine giriş yapıldı ve sonraki bölümlerde Endülüs ve Bizans etkilerine yer verileceği belirtildi. Bu zengin tarihsel doku modern aydınlanmaya yol açtı.
  • 0:00 Selamlaşma ve Gündelik Hal Hatır Sorma
  • 0:18 Türkiye'ye Ziyaret Planları
  • 0:52 Sürpriz Anonsu
  • 1:20 Orta Çağ ve Güncel Politik Çatışmalar
  • 2:09 Teknoloji ve Savaşlar
  • 2:39 Orta Çağ ve Aydınlanma Karşılaştırması
  • 4:01 Roma'nın Yıkılışı ve Orta Çağ
  • 7:26 Vizigotlar ve İspanya Tarihi
  • 10:01 Jüstinianos Vebası ve Sosyal Değişimler
  • 13:15 Manastırların Ekonomik Rolü
  • 17:22 Şaraplar ve Coğrafi Etkileşimler
  • 21:48 Orta Çağ'da Yaşam ve Sosyal Yapı
  • 26:10 Burgonya ve Ticaretin Yükselişi
  • 30:50 Ticaret ve Eğitimde Canlanma
  • 36:00 Feodal Sistem ve Tarımsal Yapı
  • 38:59 Tarım ve Sürdürülebilirlik
  • 44:20 Felsefi Düşünce Tarihine Giriş
İşaretlediklerim