Daktilo1984 · 23 Haziran 2025

ABD İran'ı Vurdu, Şimdi Ne Olacak? | Reza Talebi, Birol Başkan, Ceng Sağnıç | Özel Yayın

  • 0:20 Herkese merhabalar. Takdilo 1984 İran-İsrail özel yayınına hoş geldiniz. Bugün üç konuğum olacak. İlk olarak Reza Talebi hocamla başlıyoruz. Ardından Birol Başkan ve Cenk hocalarımız gelecek. Farklı bakış açılarıyla son olayları değerlendireceğiz. Yayına girmeden önce İran, misilleme olarak Katar'daki Amerika'nın üssüne füze attığını duyurdu. Reza hocamla başlayalım. Amerika, İran'daki nükleer tesisleri, Natanz ve Fordo'yu vurdu. Aynı zamanda İsfahan'ı da Toma Hawk füzeleriyle vurmuş. Bu ne anlama geliyor? Amerika'nın İran'ı vurması nasıl yankılandı? İran, ölçülü bir karşı saldırıyla cevap vermiş gibi gözüküyor. Ne dersiniz?
  • 1:32 Evet, herkesin herkese karşı bir savaşı olduğu ortamdayız. Amerika, sınırlı bir saldırı yaptı çünkü Kongre'yle başı derde girmek istemedi. Amerika daha önce de diğer ülkelerde benzer şeyler yapmıştı. 6 bombayla tesislere saldırdı. Fordo'daki görüntüler tesislerin vurulduğunu gösteriyor. Patlamalar içeride olduğu için yüksek ses olmamış. İran 6 füzeyle karşılık verdi. İran Genelkurmayı'na göre karşılık 6 füzeyle oldu. Katar'a bir saldırı olması bekleniyordu fakat başka bir bölgede saldırı gerçekleşti. İran radikal kesimde devrim muhafızlarının etkisi altında, Hürmüz Boğazı açık tutuluyor. Bu dereceye kadar ölçülü bir yanıt verdi. 20 milyon varil petrol oradan geçiyor. İran, Çin ve bölgeyle sıkıntı yaşamamak için dikkatli. İran iç savaş istemiyor fakat olası bir savaşta masaya oturmaya hazır olabilirler. İsrail de aynı şekilde. Trump, rejim değişikliği politikası benimsemek istiyor fakat bu konuda başarılı olup olmayacağı belirsiz.
  • 3:33 Amerika, savaşı tırmandırmak istemiyor. İsrail de istemiyor çünkü stok sıkıntıları var. Irak ve Suriye'de yıllarca balans yaratıldı. İran grupları vuruluyor. İran, nükleer füzeler geliştiriyor fakat stokları bilinmiyor. Çin'in yardımları var ama İsrail, İran'ın hava savunmasına izin vermeyecek. Herkesten farklı bir beklenti var fakat durum kontrol altında. İsrail, İran'la savaş istemiyor. İsrail lobisi Amerika'ya baskı yapıyor. İran'da devrim muhafızlarının etkisi büyük. İran'da radikal grupların etkisi azaldıkça ülke bir iç savaşa sürüklenebilir. Bu durumda İsrail saf dışı kalabilir fakat İran direnç gösteriyor. Rejimin gücü kırılgan ama ayakta. İran liderliği, dini yapılarla kontrol edilmeye çalışılıyor.
  • 6:59 Reza Pehlevi'nin konuşması Fransa'da dikkat çekti. İsrail saldırısına işaret etmedi, lider olarak girmek istedi ama gruplar tedirgin. İran'daki radikal sol gruplar ve milliyetçiler Rahlevi'yi kapsayıcı bulmuyor. Hamaney sonrası gelebilecek reformlar tartışılıyor ama bu değişim kolay değil. İran'daki halk, baskı nedeniyle bir patlama yaşayabilir fakat şu an güven ortamını bulamıyor. Birleşmiş Milletler ambargoları dönerse, İran daha da zorlanabilir. Rejimin sonu gelirse, büyük bir değişim yaşanabilir.
  • 9:59 Amerika ve İsrail, ortada ciddi bir savaşın yaşandığını kabul ediyor. Trump, dipnotları değiştirip İran'ı vurmayı tercih etti. Bu karar iç politikada tepkilere neden oldu. İsrail lobisi etkin ve bu durum Amerikan iç politikasını da etkiliyor. İran, Amerika'ya karşı doğrudan bir tehdit değil fakat İsrail için ciddi bir tehdit. İsrail, Hamas ve Hizbullah gibi gruplarla karşı karşıya. Hamas, askeri anlamda İran'dan destek alıyor. İsrail, İran'a karşılık vermek zorunda kaldı çünkü kendi güvenliğini sağlamak zorunda.
  • 24:43 Görüşmelerde, İran ve İsrail arasında denge sağlamaya çalışılıyor. Trump'ın etkisiyle, ABD politikaları değişiklik gösteriyor. Çin ve Arjantin filmleri üzerinden yapılan benzetmelerle, intikam duygusunun adaletle yer değiştirmesi gerektiği vurgulanıyor. Molla rejimi ve Devrim Muhafızları, baskılara karşı dayanıklılıklarını korumaya çalışıyor fakat içeride çözülme işaretleri var. İran'ın ekonomik ve askeri yapısı, içeride oluşan nepotizm ve yolsuzluklarla boğuşuyor. Halkın memnuniyetsizliği artıyor ve bu baskılar, hükümetin sorunlara çözüm üretme kabiliyetini daha da zayıflatıyor.
  • 29:40 Konuğumuz Birol Hoca ile konuşuyoruz. Trump, İran'la masadayken, İsrailli lider Netanyahu ile arasının limoni olduğu iddiaları medyada yer aldı. Ancak daha sonra Amerika'nın İran’a saldırması çelişkili bir durumu ortaya koyuyor. İsrail'in askeri gücü, Amerika'nın kararı üzerinde etkili olmuş olabilir. Trump'ın iç politikadaki tutarsızlıkları, dış politikada İran'a karşı böyle bir pozisyonda yer almasına neden olmuş olabilir. İsrail lobisi, Amerika'da büyük etkiye sahip. Bu baskılar sonucunda Amerika, İran'a karşı tavrını sertleştirdi.
  • 55:20 Trump, içerideki ve dışarıdaki baskılara rağmen İran'a saldırma kararı aldı. Amerika'nın uluslararası çıkarları, İran'a karşı savaş açmasını zorlaştırıyordu. Amerika'nın borçlanma oranları artmakta ve ekonomik yükü artırmakta. İran'ın nükleer kapasitesini yok etmeye yönelik bir adım atıldı. Ancak rejim değişikliği arzulanmıyor. Trump'ın kararının temelinde İsrail lobisinin gücü yatıyor. Bu karar, Amerika'nın iç politikada daha fazla tartışmaya neden olabilir ve Amerika'nın menfaatlerini sorgulatıyor.
  • 1:11:31 İran'ın askeri kapasitesi ve bölge üzerindeki etkileri tartışılıyor. Orta Doğu’da İran, Amerika ve bölgedeki diğer güçler arasında denge unsuru oldu. Körfez ülkeleri, Amerika'nın İran’ı vurmasından rahatsız. Bölgedeki güç dengeleri ve İsrail’in askeri kapasiteleri etkiliyor. İran karşıtlığı üzerinden bir denge aranıyor. İsrail, kendi güvenliğini sağlamak için İran’a karşı sert önlemler alıyor. Tarihsel bir stratejiyle İran’ın tehdit unsuru olmasını önlemek istiyor.
  • 1:34:53 İran’da rejim değişikliği olasılığı tartışılıyor. Devrim olasılıkları, içerideki muhalefet gücüne ve devletin baskı araçlarına dayanıyor. İran’ın dış politikasındaki maceralar, iç muhalefetin yükselmesine sebep olabilir. Ancak rejimin askeri gücü, bu muhalefeti engelleyebilir. İran içindeki etnik ve dini çeşitlilik, rejim değişikliğini zorlaştırıyor. İran muhalefeti şu anda sessiz olsa da, dış baskılarla birlikte güçlenebilir.
  • 0:20 Giriş ve konuk tanıtımı
  • 1:32 Amerika'nın Saldırıları ve İran'ın Misillemesi
  • 3:33 Uluslararası ve Bölgesel Dinamikler
  • 6:59 İran İçi Dinamikler ve Rejim Değişikliği
  • 9:59 Amerika-İsrail-İran İlişkileri
  • 24:43 İran'ın Ekonomik ve Askeri Durumu
  • 29:40 Amerika'nın İran Politikası ve İsrail'in Rolü
  • 55:20 Trump Dönemi Politika Analizi
  • 1:11:31 İran'ın Askeri Gücü ve Bölgesel Dinamikler
  • 1:34:53 İran'da Olası Rejim Değişikliği
İşaretlediklerim