Türkiye, gelir dağılımı ve servet eşitsizliği konularında Avrupa'da en kötü ülkeler arasında yer alıyor

Eurostat verilerine göre, 2022'de Avrupa Birliği'nde ortalama Gini katsayısı 29,6 iken, Türkiye'nin 2021'deki Gini katsayısı 42,6 olarak kaydedilmiştir. Bu oranla Türkiye, Avrupa'daki 36 ülke arasında gelir dağılımı eşitsizliğinde ilk sırada yer almaktadır. Ayrıca, Dünya Bankası verilerine göre Türkiye, 130 ülke arasında gelir dağılımı eşitsizliği bakımından 28'inci sırada bulunmaktadır. Gini katsayısı, gelir dağılımı eşitsizliğini ölçen temel bir göstergedir ve 0 ile 1 arasında değişir.

Dünya Ekonomik Forumu'nun yayımladığı Küresel Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi'nde Türkiye, 146 ülke arasında 129. sırada yer alarak beş basamak geriledi. Türkiye'nin cinsiyet uçurumunun yüzde 63,8 kapanmış olduğu belirtilirken, ekonomik katılım, eğitim, sağlık ve siyasi imkanlar gibi dört ana alanda düşük sıralamalar elde etti. İzlanda endeksin en üst sırasında yer alırken, Afganistan son sırada bulunuyor.

Türkiye'de 2018'den bu yana sefalet oranı artış göstermiş ve Dünya Sefalet Endeksi yüzde 93.9'a ulaşmıştır. Ülkede en zengin 13 milyarderin serveti 38.9 milyar dolar iken, nüfusun yarısının toplam serveti 38.5 milyar dolardır. Gelir dağılımındaki adaletsizlik, özellikle pandemi sonrası daha da belirginleşmiştir. ABD'de ve diğer bazı ülkelerde zenginler, servet vergisi getirilmesini savunurken, Türkiye'nin zenginlerinden bu konuda bir girişim görülmemektedir.

Esfender Korkmaz'ın yazısına göre, Türkiye'de ekonomik büyüme kapsayıcı olmamış ve gelir dağılımı eşitsizliği artmıştır. TÜİK verilerine göre, 2022'den 2023'e nüfusun en fakir yüzde 10'unun ve yüzde 20'sinin gelir payı azalırken, en zengin yüzde 10 ve yüzde 20'nin gelir payı artmıştır. Bu durum, ekonomik büyümenin toplumun geneline yansımadığını ve yoksulluk ile zenginlik arasındaki uçurumun derinleştiğini göstermektedir.

TÜİK'in 2022 Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarına göre, Türkiye'de en zengin yüzde 20'lik kesimin toplam gelirden aldığı pay yüzde 48'e yükselerek 16 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. En düşük gelire sahip yüzde 20'lik kesimin payı ise yüzde 6'ya düştü. Yıllık ortalama hane halkı geliri yüzde 28,3 artışla 98 bin 416 liraya çıkarken, gelir dağılımı eşitsizliğini gösteren Gini katsayısı 2009'dan bu yana en yüksek değer olan 0,415'e ulaştı. Ücretli çalışanların gelirlerindeki artış oranı diğer gruplara göre daha düşük kaldı.