Bilim

1 Ocak 2023 - 6 Nisan 2025

Bilim hakkında, 481 olumlu, 384 olumsuz, ve 456 önemli olmak üzere, toplam 1.180 olay izlendi.

NASA ABD Dünya Naci Görür İstanbul BBC Boğaziçi Üniversitesi Kahramanmaraş Bilim İnsanları Çin Britanya SpaceX Ay Tayyip Erdoğan Bilim Akademisi İstanbul Barosu Nature Diken Avustralya Covid-19 BBC Türkçe Japonya Mars Avrupa Eğitim-Sen Dünya Sağlık Örgütü Twitter
NASA ABD Dünya Naci Görür İstanbul BBC Boğaziçi Üniversitesi Kahramanmaraş Bilim İnsanları Çin Britanya SpaceX Ay Tayyip Erdoğan Bilim Akademisi İstanbul Barosu Nature Diken Avustralya Covid-19 BBC Türkçe Japonya

İspanya'nın Burgos kentine bağlı Atapuerca bölgesinde, Batı Avrupa'nın en eski insan kalıntısı keşfedildi. Bulunan yüz kemikleri fosili, 1,1 ila 1,4 milyon yıl öncesine ait ve Homo affinis erectus olarak adlandırılan yeni bir insan türüne ait olabilir. Bu keşif, erken Pleistosen döneminde Batı Avrupa'da en az iki insan türünün var olduğuna işaret ediyor. Daha önce, Batı ve Orta Avrupa'daki en eski insan türü Homo antecessor olarak biliniyordu.
13 Mart 2025

Şebnem Korur Fincancı, aşılarla ilişkilendirilen miyokardit hastalığının aşısız bireylerde 16 kat daha fazla görüldüğünü belirtiyor. COVID-19'a bağlı ölüm riskinin aşısızlarda, aşılılara göre 2021'de 32 kat, 2022'de ise 38 kat daha fazla olduğu vurgulanıyor. Türk Tabipleri Birliği, toplum sağlığını koruma sorumluluğu çerçevesinde aşı tereddüdünü ortadan kaldırmak için çeşitli bilgilendirme çalışmaları yapmıştır. Bu çalışmalar, aşı oranlarının artırılmasına katkı sağlamıştır.
13 Mart 2025

Queensland Üniversitesi'nden araştırmacılar, mavi halkalı erkek ahtapotların çiftleşme sırasında dişileri felç etmek için tetrodotoksin zehri kullandığını keşfetti. Bu davranış, erkeklerin çiftleşme sonrası dişiler tarafından yenilmesini önlemek amacıyla yapılıyor. Araştırma, dişi ahtapotların zehre karşı dirençli olduğunu ve felçten sonra hayatta kaldıklarını gösteriyor. Çalışma, Current Biology dergisinde yayınlandı ve dişi ahtapotların erkeklerden daha büyük olduğunu, ancak erkeklerin tükürük bezlerinin daha ağır olduğunu ortaya koydu.
12 Mart 2025

NASA, SPHEREx adlı uzay gözlem teleskobunu ve PUNCH isimli uyduları, Kaliforniya'daki Vandenberg Uzay Kuvvetleri Üssü'nden SpaceX'in Falcon 9 roketiyle uzaya fırlattı. SPHEREx, alçak Dünya yörüngesinden milyonlarca galaksiyi inceleyerek gökyüzünün üç boyutlu haritasını çıkarmayı ve galaksilerin oluşumunu anlamayı hedefliyor. Ayrıca, Samanyolu Galaksisi'nde donmuş su ve yaşam için gerekli molekülleri arayacak. PUNCH uyduları ise Güneş'in dış atmosferini ve güneş rüzgarlarını inceleyecek.
12 Mart 2025

Japonya ve Endonezya'dan bir araştırma ekibi, arama-kurtarma görevlerinde kullanılmak üzere hamam böceklerine elektrot yerleştirdi. Bu böcekler, biyohibrit davranış temelli navigasyon sistemi sayesinde engelleri aşarak belirlenen hedeflere ulaşabiliyor. Araştırma, Soft Robotics dergisinde yayınlandı ve bu sistemin deprem ve savaş gibi felaketlerde enkaz altında kalanları tespit etmek için kullanılabileceği belirtildi. Ancak, böceklerin duruma nasıl tepki verdiği konusunda daha fazla araştırma yapılması gerektiği vurgulandı.
12 Mart 2025

Bilim insanları, 3 boyutlu yazıcı kullanarak protez penis üretti ve bu implantları tavşan ve domuzlarda başarıyla test etti. Çalışma, hayvanlarda cinsel işlevin geri kazanılmasına ve doku yenilenmesine olanak sağladı. Araştırmacılar, bu teknolojinin gelecekte insanlarda da kullanılabileceğini öne sürüyor, ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğunu belirtiyorlar. Bu gelişme, özellikle penis kanseri gibi durumlarda cerrahi müdahaleye alternatif bir çözüm sunabilir.
11 Mart 2025

Bilim insanları, yavru mavi balinaların kaybolma nedenlerini dört ana faktöre bağladı: fetüsün ve yavrunun hayatta kalma oranlarının düşüklüğü, doğum oranlarının düşüklüğü ve anneden ayrı düşme. Mavi balinalar yaz aylarında soğuk bölgelerde beslenirken, kışın doğum yapmak için daha sıcak bölgelere göç ediyor. Yavrular, doğduktan yedi ay sonra sütten kesiliyor ve anneleriyle ilişkilerini koparıyor. Bu durum, araştırmacıların mavi balina annelerini yavrularıyla birlikte nadiren görmelerini açıklıyor.
10 Mart 2025

Bilim insanları, sadece bir gece uykusuz kalmanın bağışıklık sistemini bozarak vücutta iltihaplanmayı artırdığını tespit etti. 'The Journal of Immunology' dergisinde yayınlanan araştırma, 237 sağlıklı yetişkinin uyku düzeni ve bağışıklık hücre profillerini inceledi. Araştırma, uykusuzluğun obezite kadar bağışıklık sistemini etkilediğini ve uzun vadede diyabet, kalp hastalıkları gibi kronik rahatsızlık riskini artırabileceğini ortaya koydu. Dr. Fatema Al-Rashed, uyku sağlığının toplum sağlığı açısından önemini vurgulayan stratejiler geliştirilmesi gerektiğini belirtti.
10 Mart 2025

Çin Kutup Araştırmaları Enstitüsü'nden araştırmacılar, Antarktika'da altı yeni cins ve yedi tür bakteri keşfettiklerini duyurdu. Araştırma kapsamında 3 bin 500'den fazla kutup mikroorganizması varyantı incelendi ve 185 cinsten yaklaşık 30 bin örnek toplandı. Bu keşif, biyolojik genetik ve cins çeşitliliği araştırmaları için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
9 Mart 2025

Avustralya'da yapılan bir araştırma, Bakteriyel Vajinozis'in (BV) cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon olabileceğini öne sürdü. Araştırma, BV'li kadınların cinsel partnerlerinin de tedavi edilmesinin enfeksiyonun temizlenmesinde önemli olduğunu gösterdi. Çalışma, BV'nin cinsel yolla bulaşan bir hastalık olarak kabul edilmesi gerektiğine dair kanıtlar sundu. Bulgular, BV'nin tedavi yaklaşımlarını ve tekrarını önleme stratejilerini etkileyebilir.
7 Mart 2025

ABD merkezli Intuitive Machines şirketi tarafından Ay'ın güney kutbunu keşfetmek amacıyla gönderilen Athena uzay aracı, başarılı bir iniş gerçekleştirmesine rağmen yan yattı ve görevini yapamaz hale geldi. Aracın hedeflenen iniş noktasını 250 metreden fazla ıskaladığı ve buzlu bir kraterin içinde çalışamaz durumda olduğu açıklandı. Athena, sinyal bağlantısı kesilmeden önce bazı deneyler gerçekleştirmeyi başardı. Bu olay, Intuitive Machines'in Ay'a gönderdiği ikinci uzay aracının da benzer bir sorunla karşılaşması anlamına geliyor.
7 Mart 2025

ABD'de yapılan bir araştırma, 2000-2020 yılları arasında kelebek popülasyonunun yüzde 22 oranında azaldığını ortaya koydu. Araştırma, 342 kelebek türünün nüfus değişimini inceleyerek, bazı türlerin yüzde 98 oranında yok olduğunu belirledi. Bilim insanları, bu düşüşün nedenlerini yaşam alanı kaybı, tarım ilaçları ve iklim değişikliği olarak sıralıyor. Çalışma, kelebek popülasyonundaki bu azalmaların ekosistem üzerindeki olası etkilerine dikkat çekiyor.
7 Mart 2025

Tanzanya'da yapılan kazılarda, 1,5 milyon yıl öncesine ait kemikten yapılmış aletler bulundu. Bu keşif, kemik aletlerin sistematik kullanımının daha önce düşünülenden 1 milyon yıl daha eskiye dayandığını gösteriyor. Araştırmacılar, bu aletlerin Homo Erectus tarafından yapılmış olabileceğini düşünüyor. Keşif, erken homininlerin alet yapımında kemik kullanma becerilerini ve planlama yeteneklerini ortaya koyuyor.
7 Mart 2025

NASA, 47 yıldır uzayı keşfeden Voyager 1 ve Voyager 2 uzay sondalarının bazı bilimsel cihazlarını güç tasarrufu sağlamak amacıyla kapatacak. Her iki sonda da 1977'de fırlatılmış ve yıldızlararası uzaya ulaşan ilk uzay araçları olmuştu. Sondaların güç kaynakları azaldığı için, mühendisler bazı cihazları kapatarak sondaların daha uzun süre çalışmasını sağlamayı hedefliyor. Voyager sondalarının en az bir bilimsel cihazla 2030'lara kadar çalışabileceği öngörülüyor.
7 Mart 2025

ABD'li şirket Intuitive Machines'e ait Athena uzay aracı, Ay'ın güney kutbunu keşfetmek üzere başarılı bir iniş gerçekleştirdi. Athena, bir buz matkabı, bir dron ve iki rover taşıyarak Ay yüzeyinde araştırmalar yapacak. Bu misyon, astronotların Ay'a dönüşünde önemli bir rol oynayacak deneyler gerçekleştirmeyi hedefliyor. Athena, SpaceX'in Falcon 9 roketiyle ABD'nin Florida eyaletinden fırlatılmıştı.
6 Mart 2025

Yer bilimci Profesör Naci Görür, Kayseri'de düzenlenen bir programda, kentin fay hatları üzerinde bulunduğunu ve zemininin çürük olduğunu belirtti. Görür, Kayseri'nin Orta Anadolu'nun en büyük fay sistemlerinden biri olan Ecemiş fayı üzerinde yer aldığını ve bu fayın gelecekte 7'nin üzerinde bir deprem üretebileceğini söyledi. Ayrıca, Kayseri'de yüksek katlı binaların yapılmasının tehlikeli olduğunu ve şehrin deprem dirençli hale getirilmesi gerektiğini vurguladı.
6 Mart 2025

Avrupa Araştırma Konseyi'nin desteklediği bilim insanları, bağışıklık sisteminde doğal antibiyotiklerin kaynağı olabilecek yeni bir bölüm keşfetti. Bu keşif, protein atıklarının insan hücrelerinin savunma stratejisi olarak antibiyotiklere dönüştürüldüğünü gösteriyor. Proteazomların bakteriyel enfeksiyonlara karşı bağışıklık sistemine katkı sağladığı ve bu mekanizmanın antimikrobiyal dirençli enfeksiyonlarla mücadelede yaygın antibiyotiklere alternatif oluşturabileceği iddia ediliyor. Ancak, bu yeni antibiyotik kaynağının geliştirilmesi için daha fazla test yapılması gerektiği belirtiliyor.
6 Mart 2025

ABD merkezli Colossal Biosciences, CRISPR teknolojisini kullanarak yünlü fareler ürettiğini duyurdu. Şirket, soyu tükenmiş yünlü mamutları Asya fillerini kullanarak geri getirmeyi hedefliyor. Bu süreçte, farelerde kıl dokusu ve yağ metabolizmasıyla ilgili genleri düzenleyerek soğuğa dayanıklı özellikler kazandırıldı. Ancak, bağımsız bilim insanları bu tür genetik müdahalelerin doğa koruma açısından ne kadar faydalı olacağı konusunda farklı görüşlere sahip.
5 Mart 2025

Japonya merkezli Shimadzu firması, 10 milyar yılda bir saniyeden daha az sapma gösteren 'Aether clock OC 020' isimli minyatür optik kafes saatini piyasaya sürdü. Bu saat, ışığın durağan dalgaları içinde hapsolmuş atomların optik geçişini kullanarak zamanı ölçüyor ve geleneksel sezyum atom saatlerinden yaklaşık 100 kat daha hassas. Saat, yer kabuğu hareketleri ve volkanik aktivitelerin gözlemlenmesinde kullanılabilecek. Shimadzu, bu saatten gelecek üç yılda 10 adet satmayı hedefliyor.
5 Mart 2025

Science dergisinde yayınlanan bir araştırma, farelerin baygın partnerlerini hayata döndürmeye çalıştığını ortaya koydu. Deneyde, bir fare anesteziyle bilinçsiz hale getirilirken, diğer fare partnerini uyandırmaya çalıştı. Fareler, partnerlerinin solunum yollarını açmak için çeşitli yöntemler denedi ve bu davranışın insanlardaki ilk yardım prosedürlerine benzediği belirtildi. Araştırma, memelilerin birbirlerine yardım etme davranışlarının daha önce de gözlemlendiğini hatırlatıyor.
4 Mart 2025
İşaretlediklerim