Çilek, tarım zehirleri açısından 'en kirli' meyve olarak belirlendi

Pestisitlerin etkisiyle son 10 yılda böcek popülasyonu yüzde 41 azaldı ve türlerin üçte biri yok oluş tehlikesiyle karşı karşıya. Bu durum, çiçeklerin tozlaşmasını sağlayan ve zararlılarla mücadele eden böceklerin azalması nedeniyle ekosistem için büyük bir tehdit oluşturuyor. Pestisitler, böceklerin yanı sıra bitkiler ve sucul canlılar üzerinde de olumsuz etkiler yaratıyor. Türkiye'de de yoğun bir şekilde kullanılan pestisitlerin kalıntıları, analiz edilen gıda örneklerinin yüzde 49'unda tespit edildi. Zararlı böceklerle mücadelede pestisit kullanımını azaltabilecek yararlı böceklerin üretimi ve satışı ise artıyor.

Çevre, İklim ve Sağlık için İşbirliği Projesi (ÇİSİP) kapsamında bir araya gelen sivil toplum kuruluşları ve kurumlar, gıdalarda birden fazla pestisit kalıntısının bulunduğunu ve bu durumun 'pestisit kokteyli' olarak adlandırıldığını belirten bir rapor yayınladı. Raporda, pestisitlerin sadece tarım alanlarında değil, şehirlerde de kullanıldığı ve insan sağlığı için ciddi riskler taşıdığı vurgulanıyor. Ayrıca Türkiye'de pestisit satış ve kullanımının arttığı, bu durumun sağlık ve çevre için endişe verici olduğu ifade ediliyor. Raporda, pestisitlerin içme suyuna ve hatta anne sütüne kadar ulaşabildiği ve çeşitli sağlık sorunlarına yol açabileceği belirtiliyor.

Türkiye'de son yılların en şiddetli sıcakları, tarım ürünlerini olumsuz etkiledi. Domates, biber, karpuz, kavun, fasulye ve kiraz gibi ürünler tarlada yandı ve hasat erkene çekildi. Bu durum, meyve ve sebze fiyatlarının normalin çok üstüne çıkmasına neden oldu. Ziraat Mühendisi Irmak Özden, aşırı sıcakların bitkilerin doğasını bozduğunu ve ürün kalitesini düşürdüğünü belirtti.

Türkiye'de son 42 yılda pestisit kullanımı yaklaşık yüzde 700 arttı. 1980'lerde yıllık pestisit kullanımı 7-8 bin ton iken, bu rakam 2020 ve 2021 yıllarında 53 bin, 2022'de ise 55 bin ton seviyelerine ulaştı. Ayrıca, Avrupa Birliği (AB) mevzuatına göre yasaklanan pestisit türlerinin Türkiye'de kullanımı halen yaygın. Bu durum, AB'ye ihraç edilen ürünlerde yapılan denetimlerde ortaya çıktı. 2022 yılında pestisit başta olmak üzere tarım zehiri kalıntılarının bulunmasıyla ilgili en çok bildirim yapılan menşe ülke Türkiye oldu.

2023 yılında Türkiye'deki hava kirliliği raporuna göre, Hatay en kirli hava kalitesine sahip il olarak kaydedildi. Greenpeace Akdeniz tarafından yapılan analizde, İskenderun Merkez ilçesi Türkiye'nin en kirli havasına sahip bölgesi olarak belirlendi. Hava kirliliğinde fosil yakıtların yanı sıra, deprem sonucu yıkılan binalardan kaynaklanan asbest tehlikesi de önemli bir faktör olarak vurgulandı. Türk Tabipler Birliği ve uzmanlar asbest tehlikesine dikkat çekse de, yetkililerin bu konuda yeterli önlem almadığı belirtildi.