Türkiye’nin rüzgar enerjisi üretimi ilk kez düştü

Türkiye, 2023'ün ilk yarısında Almanya'nın ardından Avrupa'nın en büyük ikinci kömür tüketicisi olurken, Haziran ayında Almanya ve Polonya'yı geçerek en çok kömürden elektrik üreten ülke haline geldi. Türkiye'nin kömür yakıtlı elektrik üretiminden kaynaklanan emisyonlar da 44 milyon ton ile yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Avrupa genelinde kömür kapasitesi azalırken, Türkiye'de artış gözlemlendi. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonucu doğalgaz tedarikinde yaşanan sorunlar nedeniyle Türkiye kömür tüketimini artırmak zorunda kaldı. Türkiye, 2035 yılına kadar güneş ve rüzgar enerjisi kapasitesini artırma hedefine sahip.

Uluslararası düşünce kuruluşu Ember'in raporuna göre, Türkiye 2022'de elektrik üretimi için kömür ithalatını iki katına çıkararak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı ve 5,3 milyar dolar harcadı. Türkiye'nin kömür ithalatında en büyük pay sahibi Rusya olurken, Türkiye aynı zamanda doğalgaz, petrol ve nükleer enerji alanında da Rusya'ya bağımlı durumda. İthal kömürle elektrik üretimi yerli kömüre göre yüzde 25 daha fazla. Rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesindeki artışa rağmen, Türkiye güneş enerjisi potansiyelini tam olarak kullanmıyor. 2022'de doğalgazdan elektrik üretimi ise yüzde 35 oranında azaldı.

Ember tarafından yayınlanan Küresel Elektrik Görünümü Raporu'na göre, Türkiye elektrik üretiminin yüzde 42'sini yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlamaktadır. Bu oran, küresel ortalamanın üzerindedir ve Türkiye'nin 2030 yılına kadar bu oranı yüzde 47'ye çıkarma hedefi bulunmaktadır. Raporda, Türkiye'nin özellikle hidroelektrik enerjisi kullanımının kuraklık gibi doğal koşullardan etkilenebileceği ve bu nedenle çatı ve yüzer güneş enerjisi gibi diğer yenilenebilir enerji kaynaklarının potansiyelinden faydalanılması gerektiği vurgulanmaktadır.

Ember'in raporuna göre, 2024'ün ilk dört ayında Türkiye, Avrupa'da kömürden elektrik üretiminde birinci sıraya yükseldi. Bu dönemde Türkiye'nin kömür yakıtlı santrallerinden kaynaklanan toplam karbondioksit emisyonu 36 milyon metrik tonun üzerine çıktı. Almanya ve Polonya'nın kömür kullanımını azaltması, Türkiye'nin bu alandaki yükselişinin ana nedeni olarak gösteriliyor. Aynı dönemde Almanya ve Polonya'nın kömür yakıtlı üretimi önemli ölçüde azalırken, Türkiye'nin kömür yakıtlı üretimi 2019'un ilk dört ayına göre yaklaşık yüzde 6 arttı.

Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği (SEFiA) ve Avrupa İklim Eylem Ağı (CAN Europe) tarafından hazırlanan bir rapor, Türkiye'de kömürden çıkışın işsizliğe yol açmayacağını, aksine yenilenebilir enerji sektörünün yeni istihdam kapıları açabileceğini belirtti. Rapor, Türkiye'nin 2053 net sıfır emisyon vizyonuna uyumlu bir elektrik sektörü dönüşümünün 2030'a kadar güneş enerjisinde 71 bin, rüzgar enerjisinde 141 bin ek istihdam yaratabileceğini ortaya koydu. Ayrıca, kömür ve linyit madenciliğinin GSYH içindeki payının yıllar içinde azalarak yüzde 0,08'e kadar düştüğü, sektördeki iş kazası sayısının ise arttığı belirtildi.