Kahramanmaraş'ta yeni termik santral planı erken ölümler ve yüksek maliyet riski taşıyor

Türkiye, iklim kriziyle mücadele kapsamında 2024-2030 dönemini kapsayan yeni bir eylem planı açıkladı. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından desteklenen plan, fosil yakıtların azaltılmasına yönelik somut adımlar içermiyor ve özellikle kömür santrallarının kapatılması ya da sayısının azaltılması konusunda herhangi bir taahhüt bulunmuyor. Plan, yenilenebilir enerji ve nükleer enerjinin kapasitesinin artırılmasını öngörüyor ve karbon yakalama teknolojilerine odaklanıyor. Ancak, bu teknolojilerin maliyeti ve etkinliği konusundaki endişeler nedeniyle, Türkiye'nin fosil yakıtlardan vazgeçmeye yönelik net bir planının olmadığı eleştiriliyor.

Küresel enerji üretiminin büyük bir kısmını oluşturan fosil yakıtlar, özellikle kömür, sera gazı emisyonlarının yüksek oranlarından sorumlu tutuluyor. Ember enerji analisti Bahadır Sercan Gümüş'e göre, kömürlü termik santrallerin kapatılması iklim değişikliği üzerinde olumlu etkiler yaratabilir. 2023 yılında dünya genelinde kömür kapasitesi net olarak artış göstermiş, özellikle Çin'deki yeni santraller bu artışın büyük bir kısmını oluşturmuş. Gümüş, kömürlü santrallerden kaynaklanan zararlı emisyonların ve partiküllerin çevresel sağlık üzerindeki etkilerini de detaylandırmıştır.

Adana Yumurtalık'ta aktif fay hattı üzerinde bulunan EMBA Hunutlu ve İsken Sugözü termik santralleri, olası bir depremde büyük bir tehdit oluşturuyor. Çevre aktivistleri, hidrojen tanklarının patlaması durumunda 30 kilometre çapında bir alanın yok olabileceği uyarısında bulunarak yetkililere ve mahkemelere başvurdu, ancak talepleri görmezden gelindi. Anayasa Mahkemesi'ne yapılan başvuruda hak ihlali tespiti ve yargılamanın yenilenmesi talep ediliyor. Ayrıca, bölgede kanser vakalarının artışı ve santrallerin yasalara aykırı inşa edildiği iddiaları da gündeme getiriliyor.

CHP Bursa Milletvekili Kayıhan Pala, Orhaneli Termik Santrali'nin bacalarının filtresiz çalıştırıldığını ve bu durumun bölge halkının sağlığını olumsuz etkilediğini belirtti. Santral, 2014 yılında özelleştirilmiş ve Çelikler İnşaat ve Sanayi AŞ'ye satılmıştı. Pala, daha önce Meclis'e verdiği soru önergesinde, termik santrallerin çevresinde yaşayan insanların sağlığını olumsuz etkilediğini kanıtlayan bilimsel araştırmalara dikkat çekmişti. Pala, yetkilileri göreve çağırarak, santralin filtresiz çalıştırılmasına göz yuman kamu yöneticilerini sorumlu tuttu.

Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası oluşan enkazın bertarafı için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bürokratları, atıl durumdaki açık maden sahalarını inceledi. Bölgedeki 20 bin maden sahasının kapasitesi değerlendirildi ve uygun sahaların listesi hazırlandı. 4T Platformu Başkanı Ali Rıza Öner, enkazın maden sahalarına dökülmesinin devletin işini kolaylaştıracağını ifade etti.