ABD, çalıntı bronz heykelleri Tayland’a iade etti

ABD'de bulunan ve Anadolu kökenli olduğu belirlenen 41 tarihi eser, uzun süren hukuki süreçlerin ardından Türkiye'ye iade edildi. Türkiye'nin New York Başkonsolosluğu'nda düzenlenen törenle Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerine teslim edilen eserler arasında Roma Dönemi heykelleri, pişmiş toprak kaplar, figürinler ve Geç Kalkolitik Döneme ait idol başları yer alıyor. Eserler, MÖ 7. yüzyıldan MS 7. yüzyıla kadar olan dönemi kapsıyor.

ABD'de yürütülen bir operasyon kapsamında, Türkiye'den çalındığı belirlenen ve 5 milyon dolar değer biçilen bir bronz büstün Türkiye'ye iade edileceği açıklandı. Eser, yaklaşık 60 yıl boyunca Worcester Sanat Müzesi'nde sergilendi. Müze, eseri 1966'da Güneydoğu Anadolu'da bulunduğu belirtilen bir satıcıdan satın almıştı. Ancak savcılığın araştırması sonucunda eserin çalıntı olduğu ve yasa dışı yollarla ABD'ye sokulduğu belirlendi.

ABD'nin Los Angeles şehrinde bulunan J. Paul Getty Müzesi, 1971 yılında bir antikacıdan satın aldığı antik bronz başı Türkiye'ye iade etti. Eserin, 1960'larda Türkiye'nin Burdur iline bağlı Bubon antik kentinden kaçırıldığı belirlendi. Müze, Türkiye Kültür Bakanlığı ve Türk akademisyenlerle işbirliği içinde olduğunu ve iade kararının bu işbirliği çerçevesinde alındığını açıkladı. Eser, Roma dönemine ait olup, kimliği belirsiz bir genç heykelinden alınmış bir başı temsil ediyor.

İsviçre, Urartu dönemi ve öncesine ait 37 parça tarihi eseri Türkiye'ye iade etti. İadeler, Türkiye ile İsviçre arasında 15 Kasım 2022'de imzalanan 'Arkeolojik Kültür Varlıklarının Yasadışı İthali ve Transit Geçişinin Önlenmesi ile İadesine İlişkin Anlaşma' kapsamında gerçekleşti. İade edilen eserler arasında çoğunlukla Urartu döneminden kalma bronz objeler, 6 bin yıllık Kusura tipi idol, bronz kaplar, at koşum takımı parçaları, Roma Dönemi’ne ait bir geyik figürü ve gümüş vazo parçası bulunuyor.

ABD'deki bir temyiz mahkemesi, Türkiye'nin 6 bin yıllık 'Yıldız Avcısı' adlı Kilia idolünün çalındığını beyan etmekte geç kaldığı gerekçesiyle eserin Türkiye'ye iadesi talebini reddetti. Mahkeme, Türkiye'nin 1990'lı yıllardan itibaren eserin durumundan haberdar olabileceğini ve Nisan 2017'ye kadar müzayede evi Christie’s ve eserin sahibi Michael Steinhardt'a dava açma hakkını değerlendirmediğini belirtti. Türkiye'nin eserin New York'ta olduğunu bildiği halde harekete geçmemesi eleştirildi.