Fosil yakıt kullanımı küresel rekora ulaştı

InfluenceMap tarafından hazırlanan yeni bir rapor, dünyanın en büyük petrol, gaz, kömür ve çimento üreticilerinin küresel karbon emisyonlarına büyük katkıda bulunduğunu ortaya koyuyor. 2016'dan 2022'ye kadar, bu 57 şirket ve devlet kuruluşu, fosil yakıt ve çimento CO2 emisyonlarının yüzde 80'ini üretmiş. Paris Anlaşması'ndan bu yana, ulus-devlet üreticileri, devlete ait kuruluşlar ve yatırımcılara ait şirketler sırasıyla emisyonların yüzde 38, yüzde 37 ve yüzde 25'ini oluşturuyor. 1854'ten 2022'ye kadar olan veriler, sanayi devriminden bu yana küresel fosil yakıt ve çimento karbon emisyonlarının yüzde 70'inden fazlasının 78 şirket ve devlet kuruluşuna ait olduğunu gösteriyor.

Avrupa Birliği'nde mayıs ayında rüzgar ve güneş enerjisi kaynaklarından üretilen elektrik, fosil yakıtlarla üretilen elektriği geçti. Enerji alanında çalışan düşünce kuruluşu Ember'a göre, AB'de üretilen elektriğin üçte biri yenilenebilir kaynaklardan sağlandı ve fosil yakıtların payı yüzde 27'ye düştü. Kömürle enerji üretimi tarihin en düşük seviyesine indi ve bazı AB ülkeleri kömür kullanımını azaltma eğiliminde. İtalya, doğal gaz fiyatları düşük kalırsa 2024'te kömürle çalışan termik santralleri erken kapatacağını duyurdu.

SolarPower Europe tarafından hazırlanan Güneş Enerjisi Küresel Piyasa Görünümü 2024 raporuna göre, geçen yıl güneş enerjisi kurulumları 447 gigavatla tüm zamanların rekorunu kırdı. Bu artış, yenilenebilir enerji kapasitesinin 576 gigavat artmasına katkıda bulundu. Güneş enerjisinin payı yüzde 79 olurken, rüzgar enerjisi yüzde 20 ve hidroelektrik enerjisi yüzde 1,2 pay aldı. 2022'deki yıllık artış oranı yüzde 46 iken, 2023'te bu oran yüzde 87 olarak kaydedildi.

Birleşmiş Milletler Çevre Programı'nın (UNEP) yayınladığı rapora göre, G20 ülkeleri emisyon azaltma taahhütlerini yerine getirmiyor ve bu durum, yüzyıl sonunda küresel sıcaklık artışının 2,9 dereceye kadar yükselmesine yol açabilir. 2022'de sera gazı emisyonları yüzde 1,2 artarak rekor seviyeye ulaştı. Enerji sektörü en büyük paya sahipken, ABD ve Çin en çok emisyon üreten ülkeler arasında. UNEP, ülkelerin ulusal katkı beyanlarındaki emisyon azaltım hedeflerini güncellemeleri gerektiğini belirtiyor.

Küresel enerji üretiminin büyük bir kısmını oluşturan fosil yakıtlar, özellikle kömür, sera gazı emisyonlarının yüksek oranlarından sorumlu tutuluyor. Ember enerji analisti Bahadır Sercan Gümüş'e göre, kömürlü termik santrallerin kapatılması iklim değişikliği üzerinde olumlu etkiler yaratabilir. 2023 yılında dünya genelinde kömür kapasitesi net olarak artış göstermiş, özellikle Çin'deki yeni santraller bu artışın büyük bir kısmını oluşturmuş. Gümüş, kömürlü santrallerden kaynaklanan zararlı emisyonların ve partiküllerin çevresel sağlık üzerindeki etkilerini de detaylandırmıştır.