Türkiye'nin plastik atık ithalatı ve üretimindeki yüksek konumu eleştirildi

Eurostat verilerine göre, Türkiye 2022'de Avrupa Birliği'nden 319 bin ton ile en fazla geri dönüştürülebilir plastik atık ithal eden ülke oldu. AB'nin toplam geri dönüştürülebilir atık ihracatı 2021'e göre %8,4 artış gösterdi. İnsan Hakları İzleme Örgütü, Türkiye'deki plastik geri dönüşüm tesislerinde çalışanların sağlık hizmetlerine erişimde sorunlar yaşadığını belirtti. Avrupa Parlamentosu, atık sevkiyatına yönelik daha sıkı prosedürler ve kontrol önlemleri içeren yeni bir yasa teklifini kabul etti.

Almanya'dan Türkiye'ye 2022 yılında ihraç edilen plastik atık miktarı, 2021 yılına göre düşüş göstererek 92 bin 400 ton olarak kaydedildi. Bir önceki yıl bu rakam 107 bin 600 ton idi. Türkiye, Almanya'nın en çok plastik atık ihraç ettiği ülkeler arasında ikinci sırada yer almayı sürdürüyor. Listenin başında 153 bin 300 ton ile Hollanda, üçüncü sırada ise 81 bin 800 ton ile Polonya bulunuyor.

5 Haziran Dünya Çevre Günü'nde TEMA Vakfı, plastik kirliliğinin dünya genelinde ve Türkiye'de ulaştığı boyutları vurguladı. Vakıf, üretilen plastiklerin sadece yüzde 9'unun geri dönüştürülebildiğini ve mikroplastiklerin canlı organizmaların hatta insan vücudunun içine kadar girdiğini belirtti. Pasifik Okyanusu'nda insan etkisiyle oluşmuş 1,6 milyon kilometrekarelik plastik yığınına ve plastik atıkların çevre ve sağlık üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekildi. TEMA, plastik kullanımını azaltacak ve çevresel kirliliği önleyecek önlemler alınması gerektiğini savundu.

Türk Toraks Derneği, 5 Haziran Dünya Çevre Günü'nde mikroplastiklerin besin zincirimize girdiğini ve insan sağlığına olası zararlarına dikkat çekti. Plastik atıkların son 20 yılda iki kat arttığı ve 2019'da 353 milyon ton olduğu belirtilirken, UNEP plastik atıkların 2040'a kadar %80 azaltılmasını hedefliyor. Mikro ve nanoplastiklerin besin zincirine girişi ve sağlık üzerindeki potansiyel etkileri araştırılıyor. Türk Toraks Derneği yetkilileri, plastik atıkların çevre ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerine ve deprem sonrası enkaz kaldırma çalışmalarının tehlikelerine işaret etti.

Avrupa Parlamentosu, ambalaj atıklarını, özellikle plastik ambalajları azaltmayı hedefleyen bir yasal düzenlemeyi onayladı. Yönetmelik, 2040 yılına kadar genel ambalaj atıklarında yüzde 15, plastik ambalajlarda ise yüzde 20 azalma hedefliyor. Ayrıca, çok hafif plastik poşetlerin satışının yasaklanması ve tek kullanımlık ürün ambalajlarının kullanımının kısıtlanması gibi önlemler içeriyor. Gıda ile temas eden ambalajlarda bazı zararlı kimyasalların kullanımının yasaklanması da teklif ediliyor. Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi için Avrupa Parlamentosu ile AB Konseyi arasında uzlaşı sağlanması gerekiyor.