Son 20 yılda Marmara Denizi'nde 30'a yakın yeni denizanası türü tespit edilmiş ve bu türlerin balık stokları üzerinde olumsuz etkileri olduğu belirtilmiştir. İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Melek İşinibilir Okyar, denizanalarının ekosistemdeki rolüne değinmiş, ancak denizanalarıyla beslenen deniz canlılarının sayısında azalma olduğunu vurgulamıştır. Aşırı avcılık ve insan kaynaklı faktörlerin denizanası popülasyonunu artırdığı, bu durumun balıkların üremesini ve besin zincirindeki yerini olumsuz etkilediği ifade edilmiştir. Okyar, çözümün kolay olmadığını ve yerel yönetimlerle bakanlıkların iş birliği yapması gerektiğini belirtmiştir.
3 Nisan 2023

Zehirli ve istilacı nitelikteki balon balıkları, Akdeniz, Ege ve Karadeniz'den sonra Marmara Denizi'ne de yayılmaya başladı. Deniz biyoloğu Mert Gökalp, bu balıklarla mücadele için etkili kararlar alınması gerektiğini belirtiyor. Balon balıkları, 1989'da Süveyş Kanalı'nın açılmasıyla Kızıldeniz'den Akdeniz'e göç etti ve Türkiye'de ilk kez 2003'te görüldü. Yırtıcı bir tür olmadığı için hızla çoğalıyor ve yerel balık türlerini tehdit ediyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, balon balığı avcılığı için ödeme yaparak mücadele etmeye çalışsa da bu çabalar yeterli olmuyor ve Gökalp, balon balıklarının kullanım alanlarına odaklanılması gerektiğini vurguluyor.
29 Ocak 2024

Uluslararası Doğayı Koruma Birliği'nin (IUCN) Kırmızı Liste güncellemesine göre, tehlike altındaki canlı türü sayısı son dokuz yılda iki katına çıkarak 157 bin 190'a yükseldi. Turkana Gölü soyguncusu ve Atlantik somonu gibi türlerin durumları kötüleşirken, nesli tükendiği düşünülen kıvrık boynuzlu oriks yeniden görüldü ve sayga antilobu koruma çalışmaları sayesinde 'kritik tehlike' sınıfından 'yakın tehdit' sınıfına alındı. Tatlı su balıkları üzerine yapılan ilk kapsamlı değerlendirmede, bu balıkların yüzde 25'inin nesli tükenme tehdidi altında olduğu belirlendi. Türkiye'deki tatlı su balık türlerinin yaklaşık yüzde 33'ü tehdit altında bulunuyor.
26 Aralık 2023

İsrail'deki Negev Ben-Gurion Üniversitesi'nden bilim insanları, Japon balıklarının navigasyon sistemini incelemek için bir cihaz geliştirdi. Bu cihaz sayesinde balıkların yönlerini bulurken beyinlerindeki sinirsel aktivite izlendi. Araştırma sonucunda, Japon balıklarının memelilerden farklı olarak, tam konumları belirleyen özel nöronlar yerine, sınırlara veya engellere yaklaştıkça ateşlenen nöronlara dayalı bir navigasyon sistemi kullandıkları keşfedildi. Bu bulgular, balıkların çevresel değişikliklere adaptasyonunu anlamak için önemli olabilir.
27 Nisan 2023

Antarktika'da Bellingshausen Denizi'nde bulunan 10 bine yakın penguen yavrusu, üzerinde bulundukları buzun erimesi sonucu hayatını kaybetti. Olay, uydu görüntülerinin analizi sonucu fark edildi. Araştırmacılar, penguenlerin ölümünü bilimsel bir dergide duyurdu ve bu durumun küresel ısınmanın bir sonucu olduğunu belirtti. Ayrıca, bu yıl da buz oluşumunun yavaş ilerlemesi nedeniyle kolonilerin tüm yavrularının öleceği tahmin ediliyor.
25 Ağustos 2023

Belçika'nın KU Leuven Üniversitesi'nden araştırmacılar, 'Afrika turkuaz killifish' türü balıklar üzerinde deney yaparak, beyinlerindeki yaşlanmayı durdurabildi. Araştırmacılar, kanser tedavisinde kullanılan 'Dasatinib' ve alerjiler için reçete edilen 'Quercetin' isimli ilaçları balıklara bir hafta boyunca uyguladı. Araştırmacı Jolien van Houcke, süreç sonunda yaşlı balıkların beyin hücrelerinde yenilenme tespit ettiklerini duyurdu.
9 Ağustos 2023

Sığ sularda balıklama atlamak, ciddi omurilik yaralanmalarına ve hatta ölüme yol açabiliyor. Türkiye'de her yıl ortalama 500 boyun kırığı vakası görülüyor ve bu vakaların çoğu 12-25 yaş arası gençlerde meydana geliyor. Sığ suya balıklama atlayanların yüzde 30'u kısmi veya tam felç oluyor. Bu tür kazaların önlenmesi için sığ sularda uyarı levhalarının konulması önemli bir adım olarak görülüyor.
30 Temmuz 2023

Bilim insanları, Grönland'daki buzulların erime hızının son 20 yılda beş kat arttığını belirledi. Uydu görüntüleri ve 200 bin eski fotoğraf kullanılarak yapılan incelemelerde buzulların 130 yıl boyunca gelişimi izlendi. Grönland buz tabakasının, 2006 ile 2018 arasında deniz seviyesindeki artışın yüzde 17,3'ünü oluşturduğu ve tüm buzların erimesi halinde deniz seviyesinin en az 6 metre yükselebileceği ifade edildi. Ocak ayında yapılan bir araştırma, Grönland'da 20'nci yüzyıl ortalamasından 2,7 derece daha fazla sıcaklık yaşandığını gösterdi.
11 Kasım 2023

Bilim insanları, yaklaşık 247 milyon yıl önce Avustralya'da yaşadığı düşünülen yeni bir amfibi türü keşfetti. Araştırmacılar, 1990'lı yıllarda Yeni Güney Galler eyaletinde bulunan hayvanın fosilleşmiş kalıntıları üzerinde neredeyse 30 yıldır çalışıyor. Yeni keşfedilen türe, Latince'de 'kumda sırt üstü ilerleyen' anlamına gelen Arenaepeton supinatus ismi verildi. Bilim insanları, etobur olduğu düşünülen amfibinin bir zamanlar Sydney'in tatlı su göllerinde ve akarsularında yaşadığını söylüyor.
10 Ağustos 2023

Mersin'in Akdeniz ilçesinde, halk arasında 'boz camgöz' olarak bilinen altı solungaçlı bir köpek balığı kıyıya vurdu. Mersin Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi'nden Prof. Dr. Deniz Ayas olay yerinde incelemelerde bulundu. 4,1 metre boyunda ve 400 kilogram ağırlığında olan dişi köpek balığının, balıkçılık faaliyetleri sonucu yanlışlıkla yakalanmış olabileceği düşünülüyor. Büyükşehir Belediyesi tarafından denizden çıkarılan köpek balığı gömülecek.
1 Ocak 2024

Belçikalı Veos şirketi, mezbahalarda kesim sonrası biriken hayvan kanını arıtarak içme suyuna dönüştürecek bir tesis kuracağını açıkladı. Bu yöntemle yılda 45 milyon litre yer altı suyu tasarrufu hedefleniyor. Tesis, iki milyon avro yatırımla hayata geçirilecek ve günlük 150 bin litre su üretecek. Arıtma işlemi sırasında hayvan kanı koyulaştırılıp kurutulacak ve ayrılan su buharı yoğunlaştırılarak tekrar suya dönüştürülecek.
21 Mayıs 2023

ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi'nden alınan uydu verileri, Antarktika'daki deniz buzu seviyesinin küresel ısınma nedeniyle mevsimsel ortalamanın çok altında olduğunu gösteriyor. Walter Meier, buz seviyesinin 'akıllara durgunluk verecek derecede düşük' olduğunu belirtti ve buzullardaki kaybın eski seviyesine dönmesi konusunda pek iyimser olmadığını ifade etti. Manitoba Üniversitesi'nden Robbie Mallet, verilerin 'endişelenmeyi gerektirecek düzeyde' olduğunu vurguladı.
18 Eylül 2023

ABD Ulusal Kar ve Buz Veri Merkezi (NSIDC), Antarktika'daki deniz buzlarında bu yıl erimenin son 45 yılın en yüksek seviyesine ulaştığını bildirdi. Her yıl kıtanın yaz aylarının yaşandığı şubat ayı sonuna doğru Antarktika deniz buzunun en düşük seviyesine geldiği kış aylarında eski durumuna döndüğü ancak bu yıl buzun beklenen seviyelere ulaşmadığı kaydedildi. Bilim insanları, iklim krizi nedeniyle Kuzey Kutbu'ndaki deniz buzunun sabit biçimde azaldığını ancak Antarktika’dakinin, son dönemde rekor yüksek seviyelerden rekor düşük seviyelere iniş ve çıkışlar kaydettiğini, 2016’dan itibaren de giderek küçülme eğilimine girdiğini vurguluyor.
31 Temmuz 2023

İskoçya'nın Dış Hebridler takımadalarında 56 pilot balina kıyıya vurdu ve bunlardan 55'i öldü. Bu olay, Britanya tarihinin en büyük toplu balina ölümü olarak kaydedildi. Kurtarma ekipleri, hayatta kalan iki balinadan birini kurtarırken diğeri tekrar kıyıya vurarak öldü. Kurtarma çalışmaları sırasında bazı balinalara ötenazi uygulandı. Olayın nedeni araştırılıyor ve kıyıya vuran balinalar otopsi edilecek.
18 Temmuz 2023

Gaziantep'in Oğuzeli ilçesinde bulunan Kayacık Barajı'nda büyük miktarda balık ölümü meydana geldi. Yerel halkın ihbarı üzerine İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ekipleri olay yerine gelerek incelemelerde bulundu ve numune aldı. Mahalle sakinleri, balık ölümlerinin arttığını ve çevreye yayılan kötü kokudan rahatsız olduklarını belirtti. Olayın sebebi henüz belirlenemedi ve araştırmalar devam ediyor.
12 Aralık 2023

Şanlıurfa'da etkili olan sağanak yağışlar sonucunda, Eyyübiye ilçesindeki tarihi Balıklıgöl yerleşkesinde su taşkını meydana geldi. Taşkın nedeniyle suyun rengi değişti ve yerleşkenin çevresi güvenlik amacıyla polis ekipleri tarafından şeritle çevrildi. Aynzeliha Gölü'nde su seviyesi yaklaşık 2 metre yükseldi.
15 Mart 2023

1986 yılında Antarktika'dan ayrılan ve yaklaşık 4 bin kilometrekare yüzölçümüne sahip olan A23a adlı buzdağı, 30 yıldan fazla bir süre sonra hareket etmeye başladı. Buzdağının kalınlığı 400 metre civarında olup, Avrupa'nın en yüksek gökdeleni olan Londra Shard'dan daha yüksek. Bilim insanları, buzdağının kütlesindeki azalma sonucu hafifleyerek hareket edebilecek duruma geldiğini belirtiyor. A23a'nın hareketi, Güney Georgia'daki fok ve penguenler için olası bir tehdit oluşturabilirken, erimesiyle serbest kalan mineraller okyanus besin zincirine katkıda bulunuyor.
24 Kasım 2023

Katmandu merkezli Uluslararası Entegre Dağ Geliştirme Merkezi'nin raporuna göre, Himalaya buzulları son on yılda önceki on yıla göre %65 daha hızlı eriyor. Bu durum, bölgede yaşayan yaklaşık 2 milyar insanın tatlı su kaynağını olumsuz etkileme riski taşıyor. Sera gazı emisyonlarının azaltılmaması halinde buzulların %80 oranında hacim kaybetmesi bekleniyor. Ayrıca, iklim değişikliğinin etkileri nedeniyle bölgede ani sel, çığ ve buzul taşkınları artış gösteriyor.
21 Haziran 2023

California Üniversitesi ve NASA'nın ortaklaşa yürüttüğü bir çalışma, Grönland'daki Petermann Buzulu'nun gelgit hareketleri nedeniyle beklenenden daha hızlı eridiğini ve deniz seviyesindeki yükselme oranını hızlandırdığını gösterdi. Uydu radar verileriyle yapılan analizler, buzulun kara ile bağlantısının koparak okyanusta yüzmeye başladığını ve gelgit döngüleri sırasında önemli ölçüde yer değiştirdiğini ortaya çıkardı. Çalışmanın baş yazarı Enrico Ciraci, bu durumun deniz seviyesinin yükselmesini hızlandırabilecek yeni bir erime etkisini gösterdiğini belirtti. Çalışmanın ortak yazarı Eric Rignot, bu bulguların deniz seviyesindeki yükselme projeksiyonlarını yüzde 200'e kadar artırabileceğini ifade etti.
10 Mayıs 2023

Çin'deki Yünnan Üniversitesi Yaşam Bilimleri Fakültesi'nden araştırmacılar, yasadışı ticareti yapılan pangolinlerin pul örneklerini inceleyerek yeni bir tür keşfetti. 'Manis mysteria' adı verilen bu yeni tür, genetik farklılıklarla belirlendi ve fiziksel özellikleriyle ayırt edilmesi zor olduğu için 'kriptik tür' olarak sınıflandırıldı. Araştırmacılar, bu keşfin pangolinlerin neslini koruma çalışmalarına yeni bir boyut kazandırabileceğini belirtti. Pangolinler, özellikle Asya'da yasadışı ticareti yapılan ve nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan bir türdür.
28 Eylül 2023
İşaretlediklerim