ABD'li teknoloji girişimcisi Elon Musk ve bir grup yapay zeka uzmanı, ChatGPT 4'ten daha güçlü yapay zeka sistemlerinin geliştirilmesine ara verilmesi gerektiğini belirten bir açık mektup yayımladı. Mektupta, güçlü yapay zeka sistemlerinin topluma ve medeniyete yönelik ekonomik ve siyasi riskler barındırdığı ve bu sistemlerin yalnızca etkilerinin olumlu ve risklerinin yönetilebilir olduğundan emin olunduğunda geliştirilmesi gerektiği vurgulandı. Mektubu imzalayanlar arasında Elon Musk, Yuval Noah Harari, Emad Mostaque ve yapay zeka alanında önde gelen isimler yer alıyor. Europol de yapay zeka sistemlerinin kötüye kullanım potansiyeli konusunda uyarılarda bulundu.
29 Mart 2023

Science dergisi, 2023 yılının çığır açan buluşu olarak obezite tedavisinde kullanılan kilo verdiren ilaçları seçti. Bu ilaçlar GLP-1 hormonunu taklit ederek kilo kaybına ve kalp hastalıkları riskinin azalmasına yardımcı oluyor. Listede ayrıca küresel ısınmanın etkileri, doğal hidrojen kaynakları, yapay zekanın hava durumu tahminindeki başarısı, sıtma aşısının genel kullanım onayı, Alzheimer tedavisindeki ilerlemeler, Amerika kıtasının insanlar tarafından daha erken keşfedildiğine dair bulgular, süper kütleli kara deliklerin birleşmesi, ABD'deki akademik grevler ve eksa ölçekli bilişim gibi konular yer alıyor.
17 Aralık 2023

Güney Afrikalı bilim insanları, Kruger Ulusal Parkı'nda hayvanlara su birikintilerine gizlenmiş hoparlörlerden insanların konuşma kayıtlarını dinletti ve hayvanların yaklaşık yüzde 95'i aşırı derecede korkarak hızla kaçtı. Aynı hayvanlara aslan kükremesi kayıtları dinletildiğinde ise hayvanlar önemli ölçüde daha az tepki verdi. Araştırma, hayvanların insanlarla temasın son derece tehlikeli olduğunu öğrendiğini ve insanları avlayan canlılar olarak kodladığını ortaya koydu.
6 Ekim 2023

Yapılan genetik araştırmalar, eşeklerin insanlık tarihi ve medeniyetin gelişiminde önemli bir rol oynadığını ortaya koydu. Yaklaşık 7 bin yıl önce Doğu Afrika'da evcilleştirilen eşekler, zorlu arazilerde ağır yük taşıma kapasitesi sayesinde insanların yeni koşullara uyum sağlamasına yardımcı oldu. Eşekler, Sahra'nın kuraklaşmaya başladığı dönemde insanların hayatta kalmasına destek verdi ve zamanla Sudan, Mısır, Avrupa ve Asya'ya yayıldı. Ayrıca savaşlarda ve önemli ritüellerde de yer aldılar.
21 Ocak 2023

Belçika'da arkeologlar, Roma döneminden kalma ve üzerinde 'Avoca te' (kendini eğlendir) yazan kupalar buldu. Anvers Üniversitesi Profesörü Christian Laes, 'avocare' kelimesinin Roma medeniyetine ait bir fiil olduğunu, ancak daha önce bir kupada yazdığının görülmediğini belirtti. Bu nedenle keşfin eşsiz nitelikte olduğu ifade edildi.
22 Ağustos 2023

Britanya, 1-2 Kasım tarihlerinde dünyanın ilk Yapay Zeka Güvenliği Zirvesi'ne ev sahipliği yapacak. Zirve, yapay zekanın riskleri, uluslararası alanda koordine eylemler, yapay zeka modelleri, ekonomik büyümeye etki, bilimsel ilerlemeyi teşvik ve yapay zekanın kamu yararına kullanımı gibi konuları ele alacak. Ayrıca, yapay zekanın sorumlu kullanılmadığı takdirde taşıdığı potansiyel güvenlik riskleri de tartışılacak.
24 Ağustos 2023

Oxford ve Ochanomizu üniversitelerinin ortak araştırması, 10 yıl içinde ev işlerinin yüzde 39'unun robotlar tarafından üstlenileceğini öngörüyor. Araştırmada 65 yapay zeka uzmanının görüşleri alındı ve sonuçlar PLOS One dergisinde yayımlandı. Market alışverişi en çok otomatikleşecek işler arasında yer alırken, çocuk ve yaşlı bakımı en az etkilenecek alanlar olarak belirlendi. Araştırmada cinsiyetlere göre otomasyona bakış açısının farklılık gösterdiği ve artan otomasyonun cinsiyet eşitliğine katkı sağlayabileceği vurgulandı.
24 Şubat 2023

Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, popüler yapay zeka sohbet robotu ChatGPT'nin yardımıyla yazılmış bir konuşma gerçekleştirdi. Frederiksen, yapay zekanın yeteneklerinin hem büyüleyici hem de korkutucu olduğunu belirtti ve yapay zekanın toplumu anlamadığımız şekillerde değiştireceğini ifade etti. Ayrıca, Avrupa Birliği Komisyonu'nun çalışanlarına kritik işlerde ChatGPT gibi yapay zeka sohbet robotlarını kullanmamalarını tavsiye ettiği ve bilim insanlarının yapay zekanın insanlığın yok oluşuna neden olabileceği konusunda uyarıda bulunduğu bilgisi verildi.
2 Haziran 2023

Bilim insanları artık evrende yaşam olup olmadığını sorgulamıyor, bunun yerine 'yaşamı ne zaman bulacakları' sorusuna odaklanıyorlar. NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu, Güneş Sistemimiz dışındaki bir gezegende yaşama dair umut verici ipuçları tespit etti. Teleskoplar, uzak yıldızların yörüngesindeki gezegenlerin atmosferlerini analiz edebiliyor ve Dünya'da yalnızca canlı organizmalar tarafından üretildiği bilinen kimyasalları arayabiliyor. İskoçya Kraliyet Gözlemevi'nin başındaki Prof. Dr. Catherine Heymans, evrende yalnız olup olmadığımız sorusuna cevap verebilecek teknolojiye ve yeteneğe sahip olduklarını belirtti.
3 Ekim 2023

Antalya'nın Kemer ilçesinde bulunan 1'inci derece arkeolojik SİT alanı olan Phaselis Antik Kenti'nde, Safa inşaat şirketine verilen iki ayrı plaj işletmesi ihalesi sonucu başlayan inşaat çalışmaları, doğa savunucuları ve sivil toplum kuruluşları tarafından eleştirildi. Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un betonların söküleceği yönündeki açıklamasına rağmen inşaatın devam ettiği ve ekolojik tahribata yol açtığı belirtildi. Kemer'de düzenlenen 'Phaselis Koruma Çalıştayı'nda, inşaatların durdurulması ve alanın onarımı için 10 maddelik bir sonuç bildirgesi yayımlandı.
19 Nisan 2023

Meksika'nın Yucatan Yarımadası'nda, ormanlık bir alanda eski bir Maya kentinin kalıntıları bulundu. Keşfedilen alanda 15 metreden yüksek piramit benzeri yapılar ve MS 600 ile 800 yılları arasına tarihlenen çanak çömlekler yer alıyor. Meksika Ulusal Antropoloji ve Tarih Enstitüsü'nün yürüttüğü saha çalışması sonucunda bulunan kent, havadan lazer taraması ile desteklenmiş. Arkeologlar, bölgeye Ocomtún adını vermişler ve bulguların analiziyle yerleşim sıralamalarına dair daha güvenilir veriler elde edilmesi bekleniyor.
1 Temmuz 2023

Avrupa Parlamentosu, Strazburg'da gerçekleştirilen Genel Kurul oturumunda, yapay zeka sistemlerine yönelik ilk kuralları içeren yasa taslağını görüştü ve 499 evet oyuyla kabul etti. Yasa taslağına göre, yapay zeka sistemlerinin insanlar tarafından denetlenmesi, ayrım yapmaması, güvenli, şeffaf ve çevre dostu olması gerekiyor. Ayrıca, insanların güvenliği için kabul edilemez risk içeren sistemler yasaklanacak ve halka açık alanlarda gerçek zamanlı uzaktan biyometrik tanımlama sistemleri kullanımı da yasaklanacak. ChatGPT gibi sistemlerin şeffaflık kurallarına uyması ve içeriklerin yapay zeka tarafından oluşturulduğunu belirtmesi gerekecek. AB üyesi ülkelerle müzakerelerin başlaması ve yıl sonuna kadar tamamlanması bekleniyor.
14 Haziran 2023

Oscar ödüllü ABD'li oyuncu Tom Hanks, izni olmadan yüzünün bir sigorta reklamında kullanıldığını belirtti. Hanks, Instagram hesabından yaptığı paylaşımla takipçilerini uyardı ve reklamın sahte olduğunu, yapay zeka kullanılarak oluşturulduğunu açıkladı. Hanks daha önce dizi ve film sektöründe yapay zeka kullanımına ilişkin endişelerini dile getirmiş, ancak kendisinin dijital olarak oluşturulmuş versiyonlarının çeşitli filmlerde yer almasına izin vermişti.
2 Ekim 2023

Göbeklitepe'deki kazıların başkanı Prof. Dr. Necmi Karul, koruma çalışmalarında beton kullanıldığı iddialarını reddetti. Sosyal medyada paylaşılan bir görüntü, Göbeklitepe'ye beton döküldüğü iddialarını gündeme getirmişti. Karul, bu iddiaları yalanlayarak, kazıda kullanılan malzemenin tamamen doğal olduğunu ve beton kullanılmadığını belirtti.
14 Eylül 2023

Ekvador'un güneyindeki Amazon ormanlarındaki Upano bölgesinde, bitki örtüsü altında gizlenmiş 2 bin 500 yıllık bir antik kent bulundu. Keşif, Amazon'da yaşamış insan toplulukları hakkındaki mevcut bilgileri değiştirecek nitelikte. Kent, bir yanardağın gölgesinde kurulmuş ve evleri birbirine bağlayan yol ve kanal ağlarıyla donatılmış. Araştırmacılar, lazer tarama teknolojisi kullanarak yaklaşık 300 kilometrekarelik alanda 6 bin dörtgen platform tespit etti.
12 Ocak 2024

California Üniversitesi'nden bir araştırma ekibi, beyin aktivitesini müziğe dönüştürmeyi başardı. Bu bulgular, beyin-bilgisayar arayüzlerinin daha doğal sesler üretmesini sağlayabilir. Araştırmada, 29 beyin cerrahisi hastasına bir şarkı dinletildi ve beyin aktiviteleri kaydedildi. Bu bilgiler, şarkıyı beyin sinyallerinden yeniden yapılandırmak için kullanıldı. Araştırmacılar, bu bulguların engelli insanların iletişim kurmasını sağlamak için geliştirilen beyin-bilgisayar arayüzlerine müzikal unsurların dahil edilmesine yardımcı olabileceğini belirtiyor.
24 Eylül 2023

İtalya'da 11 yıldır aranan ve en tehlikeli 100 kaçak listesinde bulunan Vincenzo La Porta, memleketinin futbol kulübünün şampiyonluğunu kutladığı bir sırada yakalandı. Napoli merkezli Camorra mafyasıyla bağlantılı olduğu belirtilen La Porta, Yunanistan'ın Corfu adasında bir restoranda çekilen fotoğrafı sayesinde teşhis edildi. İtalya, suç örgütü üyeliği, vergi kaçakçılığı, dolandırıcılık gibi suçlardan 14 yıl hapse mahkum edilen La Porta'nın iadesini istiyor.
6 Ağustos 2023

Hatay'da, 6 Şubat'taki Kahramanmaraş merkezli depremler sırasında, 14 yıl önce güçlendirme çalışması yapılan bir bina ayakta kalırken, aynı yerdeki diğer iki bina ağır hasar gördü veya yıkıldı. TED Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Günay Özcebe'nin yürüttüğü projede, çelikten daha güçlü karbon lifli polimerler kullanılarak bina güçlendirilmiş. Özcebe, güçlendirme yöntemlerinin yaygınlaşmamasının nedenlerini ve bu konuda atılması gereken adımları anlattı. Ayrıca, bina sakinlerinden aldığı teşekkür mesajının kariyerindeki en duygusal anlardan biri olduğunu belirtti.
21 Şubat 2023

Boston Üniversitesi ekonomi profesörleri Tayfun Sönmez ve Utku Ünver, optimizasyon ve iktisadi tasarım prensiplerinden yararlanarak dünyanın ilk karaciğer çapraz nakil sistemini geliştirdi. Sistem, organın en efektif şekilde hastalara ulaştırılmasını sağlamak amacıyla tasarlandı. Sistem, ilk kez Malatya'daki İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi'nde kullanıldı ve dünyanın şimdiye kadarki en büyük karaciğer çapraz naklini gerçekleştirdi. Sönmez ve Ünver, ayrıca canlı vericiden alınan akciğerlerin de en doğru hastalara dağıtılmasının formülü ve bilgisayar yazılımını geliştirdi.
13 Ağustos 2023

Mısır'ın başkenti Kahire'deki Giza piramitlerinde, Keops Piramidi olarak da bilinen Kral Khufu Piramidi'nin içinde yeni bir gizli geçit bulundu. Mısır Turizm ve Tarihi Eserler Bakanı Ahmed İsa tarafından duyurulan bu keşif, Piramitler Keşif Projesi kapsamında gerçekleştirilen kazılar sırasında ortaya çıktı. Mısırlı arkeolog Zahi Havvas, bu keşfin önemli bir uluslararası buluş olduğunu ve Kral Khufu'nun mezar odasına götürebileceğini düşündüklerini ifade etti. Keşif, yedi yıl süren kesintisiz bir çalışmanın sonucunda yapıldı ve Ocak 2023'te Nature ve NTD&E gibi uluslararası bilimsel dergilerde yayınlandı.
3 Mart 2023
İşaretlediklerim